Đại biểu Quốc hội cảnh báo về tình trạng ly hôn đáng báo động hiện nay

Ngày 9/12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về: Các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025. Kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân năm 2025.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Đoàn Quảng Trị) nhất trí với báo cáo của Chính phủ và các cơ quan Tư pháp, đặc biệt là báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư Pháp đã chỉ rõ những kết quả đạt được trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật. Mặc dù đã có nhiều cố gắng tổng thể chung, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật thời gian qua vẫn còn nhiều điều đáng quan tâm. Đáng chú ý, ma túy tiếp tục là điểm nóng đáng lo ngại, gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn lực lao động và phát triển bền vững của đất nước. Số người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy phần lớn ở ngoài xã hội, làm gia tăng nguồn cầu về ma túy. Đáng lo ngại là xu hướng gia tăng tình trạng sử dụng ma túy tổng hợp và trẻ hóa người nghiện, người sử dụng trái phép chất ma túy, số tụ điểm phức tạp về ma túy tại một số địa phương chưa được rà soát, đấu tranh, triệt xóa kịp thời và triệt để.

Tại Kết luận số 132 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 36 của Bộ Chính trị về tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy. Nghị quyết số 163 năm 2024 của Quốc hội đã đưa ra chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2030 đạt ít nhất 50% số xã, phường trên toàn quốc không có ma túy. Nghị quyết số 50 của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 163 của Quốc hội, Chính phủ giao nhiệm vụ cho Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố giữ vững, mở rộng các xã, phường không có ma túy, phấn đấu xây dựng được 20% xã, phường không có ma túy ngay trong năm 2025 và xây dựng lộ trình thực hiện hàng năm, đảm bảo đến năm 2030 ít nhất 50% số xã, phường trên toàn quốc không có ma túy.

Tuy nhiên, theo bà Tâm, trong báo cáo của Chính phủ chưa đề cập đến thời điểm này đã có bao nhiêu xã, phường không có ma túy và có đạt được mục tiêu như Nghị quyết số 50 đã đề ra hay không. Đề nghị Chính phủ báo cáo thêm về nội dung này. Để có thể đạt được các chỉ tiêu các kết luận của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Quốc hội và Nghị quyết của Chính phủ đề ra, vấn đề cốt lõi là cần phải tạo ra sự liên hoàn, kết nối giữa giảm cung và giảm cầu trong công tác phòng, chống ma túy. Do đó, đề nghị Chính phủ, Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hơn nữa công tác phòng, chống tội phạm về ma túy, trong đó cần tăng cường hợp tác quốc tế và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, cần khai thác trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn để theo dõi, dự báo hoạt động các đường dây ma túy. 

Về thực trạng ly hôn hiện nay, bà Tâm đề cập đến những con số đáng quan tâm về tình trạng ly hôn ở Việt Nam. Tỷ lệ người Việt Nam ly hôn, ly thân mỗi năm chiếm 2,6% dân số và theo thống kê của Viện Nghiên cứu gia đình và giới năm 2023 Việt Nam có trên 60.000 vụ ly hôn trên 1 năm, chiếm khoảng 30% tổng số cặp đôi kết hôn. Đây là những con số đáng báo động và cũng cho thấy sự mong manh của hôn nhân trong thời kỳ hiện đại và dẫn đến hệ lụy trẻ em chính là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ việc cha mẹ ly hôn và đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng tội phạm tuổi vị thành niên có xu hướng gia tăng trong những năm vừa qua. 

Thực trạng này bà Tâm cho hay, đòi hỏi các cấp, các ngành cần có các giải pháp thiết thực để khắc phục tình trạng ly hôn, đặc biệt ở giới trẻ hiện nay và tôi cho rằng đây cũng là một yếu tố quan trọng để kéo giảm bền vững tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật, đặc biệt trong lứa tuổi vị thành niên. 

“Cá nhân tôi cho rằng một trong những yếu tố quan trọng để góp phần hàn gắn những gia đình trên bờ vực ly hôn chính là công tác hòa giải. Hòa giải trong gia đình, hòa giải ở cơ sở và hòa giải tại Tòa án. Tuy nhiên, thực tế công tác này chưa thực sự được quan tâm đúng mức. Mặc dù Luật Hòa giải ở cơ sở đã có từ lâu nhưng hiệu quả mang lại còn khiêm tốn. Quy định về chế độ, chính sách đối với đội ngũ hòa giải, hòa giải viên cơ sở cũng đã có những thực tế việc chi trả còn nhiều điều bất cập, khó thu hút được đội ngũ những người có kinh nghiệm tham gia hoạt động hòa giải cơ sở hoặc có thì hoạt động hòa giải cũng mang tính hình thức, chưa chú trọng đến chiều sâu”, bà Tâm đánh giá.

Đối với hòa giải ở Tòa án qua tham gia hoạt động khảo sát và theo dõi báo cáo hàng năm của ngành tòa án, bà Tâm bày tỏ các số liệu liên quan đến công tác hòa giải còn khiêm tốn, số liệu mới chỉ thể hiện chung của tất cả các vụ việc có thủ tục hòa giải mà không có số liệu cụ thể của từng loại vụ việc. Đặc biệt qua theo dõi nhiều năm chưa thấy có báo cáo nào thể hiện được số vụ việc hôn nhân gia đình được hòa giải, đoàn tụ thành trong khi đây là một mục tiêu cần phải phấn đấu để giảm thiểu tình trạng ly hôn. Hòa giải thành theo các báo cáo của ngành tòa án, có thể là phân chia tài sản, quyền nuôi dưỡng con nhưng đích cuối cùng chúng ta cần và phải hướng tới chính là hòa giải để đoàn tụ, để vợ chồng cùng nhau xây dựng gia đình hạnh phúc và nuôi dạy con. 

Từ đó, bà Tâm đề nghị cấp có thẩm quyền cần nghiên cứu đưa ra một chỉ tiêu cụ thể về việc hòa giải đoàn tụ thành trong giải quyết vụ án ly hôn của tòa án để gắn trách nhiệm của thẩm phán trong công tác hòa giải, góp phần kiềm chế tình trạng ly hôn gia tăng. Đối với công tác hòa giải ở cơ sở thì cũng cần nghiên cứu để sửa đổi Luật Hòa giải ở cơ sở để làm sao phát huy được tối đa hiệu quả công tác này.