Dân “kêu trời” vì mỏ Cao lanh của Công ty Cổ phần Khoáng sản Hùng Vương

Theo người dân xã Dị Nậu (huyện Tam Nông) phản ánh, từ khi Công ty cổ phần Khoáng sản Hùng Vương tiến hành khai thác mỏ và chế biến Cao lanh tại Khu 3 xã Dị Nậu thì cuộc sống của người dân nơi đây bị xáo trộn.

Những quả đồi xanh mướt bỗng chốc bị Doanh nghiệp cày xới, bị “moi ruột” để lấy quặng khiến những quả đồi bị “cạo trọc" và cùng với đó là bãi đất đá thải cao sừng sững nham nhở.

Sau khi “moi” quặng từ khu vực mỏ, Công ty Hùng Vương sẽ vận chuyển quặng về khu nhà máy cách đó không xa để chế biến thành các sản phẩm chính như Kaolin, Fenspat, Mica. Hàng năm Công ty Hùng Vương xuất khẩu các sản xuất đi nhiều nước trên thế giới thu lợi nhuận tiền tỷ.

Trong khi Doanh nghiệp giàu lên thì người dân xung quanh khu vực Công ty Hùng Vương lại “nghèo” đi cả về vật chất và tinh thần.

Do chưa chú trọng các biện pháp bảo vệ môi trường nên mỗi khi mưa lớn là khối lượng lớn bùn đất thải đỏ quánh từ khu vực khai thác mỏ quặng của Công ty Hùng Vương tràn “ào ào” vườn tược và đồng ruộng của người dân. Diện tích đất nông nghiệp rộng lớn trước đây vốn phì nhiêu, màu mỡ đã bị bùn vùi lấp, năng suất bị giảm sút.

Nguồn sống của bà con nhân dân chủ yếu dựa vào nông nghiệp, vậy mà nhiều năm nay, cấy lúa, trồng màu năng suất bấp bênh. Cuộc sống, thu nhập của người dân xung quanh bị ảnh hưởng không nhỏ khiến nhân dân rất bất bình.

“Hàng năm, mỗi mùa mưa đến, chúng tôi lại nơm nớp lo sợ. Núi thải cao ngất ngưởng trên đỉnh núi của Công ty Hùng Vương có thể tràn xuống vùi lấp ruộng vườn bất cứ lúc nào. Mỗi lần đất xô sạt xuống ruộng lúa của người dân, Công ty có khắc phục nhưng năng xuất không thể như lúc chưa bị ảnh hưởng được, năng suất giảm rõ rệt…Người dân kêu mãi nhưng năm nào cũng xảy ra tình trạng trên…” bà Thanh, người dân gần khu vực mỏ quặng bức xúc cho biết.

Không chỉ tại khu vực mỏ quặng, tại khu nhà máy chế biến Cao lanh (khu 3, xã Dị Nậu) của Công ty Hùng Vương cũng ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân xung quanh. Tại đây, Cao lanh chất cao ngất ngưởng mà không có biện pháp che chắn. Mỗi khi có gió thổi là lớp bụi Cao lanh dày đặc bay tung tóe, tràn xuống đất đai, nhà cửa của nhân dân trong vùng.

Thêm vào đó, là tiếng máy chế biến quặng “đinh tai, nhức óc”, tiếng xe tải chạy rầm rập suốt ngày đêm, khiến các hộ dân “ăn không no, ngủ không yên”.

Điều làm bà con nhân dân bức xúc nhất là hàng ngày, hàng trăm lượt xe tải hạng nặng ra vào Công ty Hùng Vương chạy rầm rập khiến tuyến đường giao thông từ mỏ quặng Hùng Vương ra quốc lộ 316B (dài khoảng 3 km) và tuyến tỉnh lộ 316B bị xuống cấp nghiêm trọng.

Theo ghi nhận của Phóng viên, mỗi lần xe quặng chạy qua, là kéo theo “cơn bão bụi” ập vào người đi đường và ập vào nhà dân. Đặc biệt, tuyến đường vận chuyển quặng và các sản phẩm Cao lanh của Công ty Hùng Vương qua nhiều khu dân cư và trường học nên mỗi khi xe tải chạy người dân lại hoang mang tột độ.

“Nhiều năm nay, chúng tôi luôn thường trực nỗi bất an, khốn khổ vì đường xuống cấp nghiêm trọng. Ngày nắng thì bụi bẩn, lòi ra những ổ gà, ổ voi sâu hoắm, còn trời mưa thì lầy lội, bùn đất nhão nhoét. Chuyện ngã xe máy gây thương tích xảy ra nhiều. Lo nhất là lũ trẻ, hàng ngày xe tải chạy ầm ầm qua cổng trường và chạy bạt mạng trên đường tiềm ẩn nguy cơ tai nạn rất cao. Dù nhà cách trường không xa nhưng chúng tôi vẫn luôn phải cắt cử người đưa đón con em vì không yên tâm…” ông Huy, người dân xã Dị Nậu than thở.

Làm việc với Báo Đại Đoàn Kết, ông Nguyễn Anh Tuấn-Phó Giám đốc Công ty Hùng Vương thừa nhận, hiện tượng xô sạt đất là có nhưng nguyên nhân ông Tuấn đưa ra là do mưa gió.

Về vấn đề phá nát đường giao thông, ông Tuấn thừa nhận là xe của Công ty Hùng Vương chạy qua cung đường nêu trên.

Trao đổi với Phóng viên, ông Nguyễn Văn Minh- Chủ tịch UBND xã Dị Nậu xác nhận, hàng năm từ khu vực khai thác mỏ của Công ty Hùng Vương có chuyện xô sạt đất xuống ruộng của người dân. Năm nào có mưa cũng xảy ra tình trạng đất xô sạt, bùn lắng từ trên Công ty Hùng Vương chảy xuống ảnh hưởng đến ruộng, giảm thiểu đi sản lượng. Theo ông Minh, trước đây, có năm công ty phải đến cho người dân cả tỷ đồng vì đất xô sạt xuống ruộng người dân.

Khi Phóng viên đề nghị ông Minh cho tiếp cận hồ sơ pháp lý của mỏ quặng của Công ty Hùng Vương thì ông Minh lấy lý do do cán bộ phụ trách chuyển phòng làm việc nên không biết hồ sơ để đâu và đề nghị Phóng viên liên hệ với Phòng TN&MT huyện.

Mặc dù được lãnh đạo huyện Tam Nông giao làm việc, cung cấp tài liệu cho Phóng viên, nhưng ông Phan Hải Phong- Phó trưởng phòng TN&MT huyện Tam Nông luôn lấy lý do mới chuyển công tác về Phòng Tài nguyên được vài tháng, để né tránh trả lời các câu hỏi và cung cấp hồ sơ pháp lý của mỏ quặng Công ty Hùng Vương.

Ngoài ra, Phóng viên cũng đã đăng ký nội dung làm việc rất cụ thể về vấn đề chấp hành các quy định của pháp luật về khai thác quặng, môi trường của Công ty Hùng Vương cũng như công tác quản lý của Sở đối với Doanh nghiệp với Sở TN&MT tỉnh Phú Thọ nhưng tài liệu mà Phóng viên nhận được từ Sở này chỉ vẻn vẻn có 1 bản Giấy phép khai thác khoáng sản.

Theo Giấy phép khai thác khoáng sản số 106/GP-BTNMT Ngày 17/1/2019, Bộ TN&MT của Bộ TN&MT cấp cho Công ty Cổ phần Khoáng sản Hùng Vương khai thác cao lanh-Felspat bằng phương pháp lộ thiên tại khu vực Đồi Gianh- Ba Tri xã Dị Nậu (huyện Tam Nông) và xã Đào Xá (huyện Thanh Thủy). Theo đó, diện tích khu vực khai thác là 14,5 ha, trữ lượng khai thác cao lanh là 1.129.501 tấn, Felspat 2.058.067 tấn, công suất khai thác cao lanh từ 15.000 tấn/năm đến 40.000 tấn/năm. Felspat từ 50.000 tấn/năm đến 80.000 tấn/năm. Thời gian khai thác là 28,5 năm, trong đó thời gian xây dựng cơ bản mỏ là 1 năm.

Giấy phép yêu cầu, Công ty Hùng Vương phải thực hiện đầy đủ nội dung Báo cáo đánh giá tác động môi trường và phương án cải tạo, phục hồi môi trường của dự án được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Trong quá trình khai thác, phải thực hiện chương trình quản lý và giám sát môi trường. Thực hiện các biện pháp kỹ thuật để quản lý chất thải rắn, lỏng, khí khi thải ra môi trường phải tuân thủ theo quy chuẩn, tiêu chuẩn Việt Nam.

Trong quá trình khai thác phải có biện pháp bảo đảm ổn định, an toàn không để ảnh hưởng đến tuyến đường tỉnh 316, đoạn đi qua khu vực mỏ.

Tuy nhiên, với những gì đang diễn ra ở xã Dị Nậu thì liệu Công ty Hùng Vương đã chấp hành nghiêm chỉnh các quy định theo Giấy phép…?