Đăng kiểm cạnh tranh, người tiêu dùng hưởng lợi

Trước đề xuất này, nhiều ý kiến lo ngại nếu để các trung tâm đăng kiểm tự điều chỉnh giá theo cơ chế thị trường, không có giá sàn sẽ dẫn đến tình trạng cạnh tranh giảm giá không lành mạnh. Tuy vậy sự cạnh tranh của các trung tâm đăng kiểm lại có lợi cho người tiêu dùng.

Cục Đăng kiểm cho hay, việc điều chỉnh giá theo phương án trên đảm bảo phù hợp với các nguyên tắc điều chỉnh giá khi có biến động từ các yếu tố chi phí đầu vào. Đây cũng là phương án giá thấp nhất trong 3 phương án mà Cục Đăng kiểm nghiên cứu. Ngoài ra, biểu mức giá dịch vụ kiểm định xe cơ giới đang lưu hành mà Cục đề nghị điều chỉnh lần này sẽ là mức giá tối đa. Các đơn vị đăng kiểm xe cơ giới có giải pháp tiết kiệm chi phí, giảm giá thành dịch vụ để đưa ra các mức giá cạnh tranh trong mức giá trần đã được Nhà nước quy định, người dân và doanh nghiệp sẽ được lợi hơn.

Bộ Giao thông vận tải dẫn báo cáo của Cục Đăng kiểm cho biết, hiện nay có 281 trung tâm đăng kiểm thuộc nhiều thành phần hoạt động tại các vùng miền khác nhau. Trong đó các trung tâm đăng kiểm tư nhân là 192 đơn vị (chiếm 68,3%). Thời gian tới, số lượng doanh nghiệp tham gia dịch vụ kiểm định xe có thể tăng đáng kể sau khi Nghị định 30/2023 của Chính phủ về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới tạo điều kiện cho trung tâm bảo dưỡng của các hãng xe tham gia. Khi đó, dịch vụ kiểm định xe sẽ có sự cạnh tranh rộng hơn về cung cấp dịch vụ, giá cả theo cơ chế thị trường.

Tuy nhiên, tùy theo từng vùng miền, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ kiểm định xe sẽ có chi phí cấu thành giá dịch vụ khác nhau (thuê đất, chi phí nhân công, khấu hao thiết bị…). Về nguyên tắc kinh tế thị trường, Nhà nước không nên cố định một mức giá dịch vụ kiểm định xe cho nhiều loại hình đơn vị cung cấp dịch vụ này trên cả nước. Do đó, bộ thấy Cục Đăng kiểm kiến nghị điều chỉnh từ "Nhà nước định giá cụ thể" sang "Nhà nước định giá tối đa" là phù hợp với thực tế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chủ động đưa mức giá phù hợp, tiếp cận thị trường. Kiến nghị này cũng phù hợp với quy định tại Luật Giá (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua.

Tuy nhiên, theo ông Trần Quốc Hoan - Phụ trách Trung tâm Đăng kiểm 2903V (Hà Nội), giá dịch vụ đăng kiểm hiện hành khá thấp. Do đó, đề xuất tăng giá dịch vụ kiểm định xe cơ giới trong bối cảnh hiện nay hoàn toàn hợp lý. Nhưng nếu áp dụng quy định áp giá trần dịch vụ đăng kiểm, nhiều trung tâm sẽ khó đảm bảo hoạt động bởi, hiện năng suất kiểm định của trung tâm mỗi ngày chỉ dao động từ 70 - 90 xe, giảm mạnh so với giai đoạn trước. Trong khi đó, nhân sự được bổ sung ngày càng đông với 31 người. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ gặp khó khăn trong việc chi trả lương, hỗ trợ đời sống các đăng kiểm viên.

Nếu áp giá trần dịch vụ đăng kiểm, nhiều trung tâm ở khu vực ngoại ô hay ở các tỉnh không phải thuê đất hoặc thuê đất với giá rẻ có thể hạ giá dịch vụ thấp để “kéo khách”. Như vậy các trung tâm đăng kiểm trong thành phố khó đảm bảo cạnh tranh.

Còn ông Nguyễn Văn Quyền - Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam, nhìn nhận, cần nghiên cứu, xem xét quy định mức giá tối thiểu để ngăn các trung tâm đăng kiểm xây dựng phương án giá quá thấp. Ngoài ra, mức tăng giá dịch vụ kiểm định cần dự đoán được xu hướng tăng giá của các yếu tố hình thành giá trong tương lai. Bởi nếu lấy thông số ở thời điểm hiện tại, có thể chỉ phù hợp trong khoảng thời gian ngắn, sau đó lại phải điều chỉnh.

Về phía người tiêu dùng, anh Lê Văn Hà, quận Long Biên (Hà Nội) bày tỏ: Đề xuất của Cục Đăng kiểm là hợp lý, những đơn vị nào lo ngại thì nên tự tự rút lui cho đơn vị khác làm. Thị trường cạnh tranh thì mới có lợi cho người tiêu dùng.

Trước lo ngại, nếu không quy định giá sàn có thể dẫn đến tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, ông Nguyễn Tiến Thỏa - nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), Chủ tịch Hội thẩm định giá Việt Nam, nhìn nhận: Cũng giống như giá vé máy bay, không quy định giá sàn sẽ tạo tính cạnh tranh giữa các đơn vị, từ đó có lợi cho người tiêu dùng. “Nếu cạnh tranh không lành mạnh đã có Luật Cạnh tranh xử lý”, ông Thỏa nói.

Về phương án điều chỉnh giá của Cục Đăng kiểm, ông Thỏa cho biết, việc điều chỉnh dựa trên cơ sở cập nhật các yếu tố hình thành giá trong phương án giá không sai tuy nhiên chưa thuyết phục. “Cần xây dựng phương án giá dựa trên cơ sở phân tích rõ các yếu tố cấu thành giá dịch vụ, tổng giá thành dịch vụ là bao nhiêu, tăng bao nhiêu so với mức giá hiện hành, lợi nhuận là bao nhiêu. Từ đó mới đánh giá được tính hợp lý của mức giá mới”, ông Thỏa gợi mở.