Dạy kiến thức văn hóa trong trường nghề: Trông chờ thông tư

Hai Hiệp hội cho biết theo quy định của Luật GDNN, Luật Giáo dục năm 2019, người học tốt nghiệp THCS đi học trình độ trung cấp có thể học thêm văn hóa THPT để liên thông lên trình độ cao hơn. Tuy nhiên đến nay Bộ GDĐT vẫn chưa ban hành được thông tư quy định về khối lượng kiến thức văn hóa THPT mà người học phải tích lũy. Trong khi trước đó, Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu Bộ GDĐT ban hành thông tư quy định về khối lượng kiến thức văn hóa THPT mà người học cần tích lũy trong quý 3 năm 2020, nhưng cho đến nay Bộ GDĐT vẫn chưa thực hiện được.

Kể từ năm 2019, Bộ GDĐT chỉ đạo các sở GDĐT không cho phép các cơ sở GDNN được tổ chức giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT theo quy định của Luật Giáo dục năm 2019 (tức là chỉ được dạy chương trình 4 môn học) để chỉ liên thông từ TC lên CĐ trong hệ thống GDNN, chứ không liên thông lên được ĐH.

Theo hai Hiệp hội, các cơ sở GDNN ở các địa phương không được giảng dạy chương trình giáo dục thường xuyên (GDTX) cấp THPT. Các trường TC,CĐ phải liên kết với trung tâm GDTX chứ không được quyền tổ chức giảng dạy khối kiến thức văn hóa THPT.

Thống kê của Tổng cục GDNN cho thấy, hiện có gần 1 triệu HS tốt nghiệp THCS đang học tại các trường nghề. Trong số đó có đến trên 80% có nhu cầu học văn hóa THPT để tham dự kỳ thi quốc gia và lấy bằng tốt nghiệp THPT.

Công văn của các hiệp hội nêu: “Quan điểm này chưa đúng với quy định của Luật Giáo dục năm 2019 và chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc ngành giáo dục năm 2020 tổ chức vào ngày 31/10/2020, gây khó khăn cho cơ sở GDNN và nhất là cho người học”.

Hai Hiệp hội nói trên đã gửi kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép các trường TC,CĐ đã được sở GDĐT các địa phương đồng ý cho giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT thì tiếp tục giảng dạy chương trình này cho người học đến khi có quy định mới.

Hai Hiệp hội kiến nghị cần sớm ban hành thông tư quy định khối lượng kiến thức văn hóa THPT và việc giảng dạy văn hóa THPT trong các cơ sở GDNN. Trong đó cần quy định rõ: Khối lượng kiến thức THPT để giảng dạy trong các cơ sở GDNN, điều kiện để cơ sở GDNN được tham gia giảng dạy văn hóa THPT; nơi nào đủ điều kiện thì được dạy chương trình GDTX cấp THPT; người học có bằng tốt nghiệp trình độ TC (nghề nghiệp), được tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT hàng năm, được học liên thông lên trình độ ĐH sau khi hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa THPT…

Trên thực tế, chương trình 9+ được các chuyên gia đánh giá mang tính mở cao trong hệ thống giáo dục. Người học có thể học tiếp để lấy bằng cấp cao hơn nếu có nhu cầu. Trước đây, chỉ có hệ TC mới tuyển HS tốt nghiệp THCS theo học nghề. Nay việc mở rộng lên hệ CĐ cho thấy việc phân luồng và định hướng học nghề ngày càng rõ rệt.

Ông Nguyễn Xuân Thủy- Phó Hiệu trưởng Trường CĐ Cơ khí nông nghiệp cho biết, hiện nhà trường đang đào tạo khoảng hơn 1.600 HS hệ 9+, vừa học song song kiến thức THPT vừa học 21 ngành, nghề. Thống kê cho thấy HS chương trình 9+ tốt nghiệp ra trường có tỷ lệ đi làm khoảng 70 - 80%, còn lại 20 - 30% các em có nguyện vọng học liên thông lên CĐ với thời gian học khoảng 15 tháng là có bằng CĐ.

Tuy nhiên, nếu sau CĐ, các em có nguyện vọng học lên ĐH thì theo quy định mới của Bộ GDĐT, các em đang đối mặt với nguy cơ bị tước mất quyền lợi được học lên ĐH cho dù đã được dạy học kiến thức văn hóa THPT.

Trao đổi với Đại Đoàn kết, một lãnh đạo Bộ GDĐT cho rằng việc học văn hóa trong cơ sở GDNN là phục vụ cho việc học nghề hiện tại và lớn hơn nữa vẫn tiếp tục học nghề. Nếu để lấy bằng tốt nghiệp THPT thì phải đảm bảo khối lượng kiến thức THPT như tất cả HS học trong các trường phổ thông hoặc Trung tâm GDTX khác, tức là phải học thêm một số modul nữa và sau đó vượt qua kỳ thi tốt nghiệp THPT theo quy định của Luật Giáo dục 2019.

Tính đến cuối năm 2019, trên cả nước có 1.914 cơ sở GDNN trong đó có 399 trường CĐ, 458 trường TC và 1.053 trung tâm GDNN/GDTX. Trong đó, có 244/399 trường CĐ và 437/458 trường TC có thực hiện tuyển sinh và đào tạo trình độ TC cho HS tốt nghiệp THCS. Trung bình mỗi năm có khoảng 5,3 triệu HS học THCS và hơn 1,3 triệu HS học xong THCS, trong đó có khoảng 5% HS không tham gia thi tốt nghiệp hoặc thi không đỗ tốt nghiệp THCS.

Giai đoạn 2011 - 2015, HS tốt nghiệp THCS vào học GDNN (TC nghề và TCCN) chiếm khoảng 8% tổng số HS tốt nghiệp THCS. Trong năm 2019, số HS sau tốt nghiệp THCS vào học TC đã tăng đột biến, lên khoảng 15%. Năm 2020, mặc dù chịu ảnh hưởng của dịch bệnh nhưng ngành GDNN đã hoàn thành tốt những mục tiêu đề ra khi các cơ sở GDNN có sự tăng đột biến số lượng HS tốt nghiệp THCS.