Để di sản không chỉ là ký ức
Với danh hiệu Di sản thế giới vừa được UNESCO công nhận, khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc (phường Trần Hưng Đạo, Hải Phòng) đang trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước. Để di sản không chỉ là ký ức mà còn tạo nên hành trình trải nghiệm đầy tự hào, chạm tới trái tim của du khách, ngành du lịch Hải Phòng đang đứng trước nhiệm vụ quan trọng: Biến di sản thành động lực phát triển.
Mở đường trải nghiệm di sản
Sau một hành trình dài bền bỉ, kiên trì và đầy nỗ lực, ngày 12/7, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc đã chính thức được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa thế giới của nhân loại. Đây là Di sản văn hóa thế giới dạng chuỗi đầu tiên, đồng thời là Di sản liên tỉnh thứ hai trong số 9 Di sản thế giới của Việt Nam được UNESCO công nhận. Sự công nhận này không chỉ là niềm tự hào của 3 tỉnh, thành phố: Hải Phòng, Quảng Ninh và Bắc Ninh mà còn khẳng định giá trị độc đáo, có tầm vóc toàn cầu của Phật giáo Trúc Lâm - khởi nguồn từ dãy núi thiêng Yên Tử.
Tại Hải Phòng, 5 di tích thuộc Quần thể được công nhận là Di sản thế giới gồm: Khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc; chùa Thanh Mai; động Kính Chủ; chùa Nhẫm Dương. Hiện, ngành du lịch đứng trước bài toán biến di sản thành động lực phát triển của hiện tại và tương lai.
Ông Trần Văn Ngọc - Phó Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) TP Hải Phòng cho biết: Nhằm phát huy giá trị nổi bật toàn cầu quần thể di tích, Ban Quản lý khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc (BQL) xây dựng 3 tour du lịch theo các chủ đề: “Một hành trình 5 điểm đến Di sản thế giới”; “Theo dấu chân Tam tổ Trúc Lâm” và “Khám phá Di sản thế giới Côn Sơn, Kiếp Bạc”. Để tiếp tục hoàn thiện các sản phẩm du lịch mới, Sở VHTTDL thành phố đã tổ chức nhiều hội nghị kết nối khai thác sản phẩm du lịch để lắng nghe những chia sẻ, đề xuất của các tổ chức, doanh nghiệp du lịch về các giải pháp nhằm tháo gỡ điểm nghẽn trong liên kết, khai thác các sản phẩm du lịch.
Hầu hết ý kiến từ các doanh nghiệp đều cho rằng, hiện tại “điểm nghẽn” lớn nhất đối với các điểm di tích chính là hạ tầng. Bà Vũ Thị Nga - Giám đốc điều hành Công ty thương mại du lịch quốc tế Toàn Thắng cho rằng, Hải Dương (cũ) - nơi toạ lạc của 5 điểm di tích - trước đây thường chỉ là trạm dừng chân. Du khách chỉ đến để tham quan các di tích xong sau đó tới Hải Phòng, Quảng Ninh, Hà Nội để tiếp tục hành trình. Nếu không có hạ tầng đủ tốt để giữ chân du khách lưu trú, du lịch khó có thể bứt phá.
Phân tích các yếu tố liên quan đến hạ tầng, ông Nông Đức Thuận - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP đầu tư du lịch Hà Nội cho biết: Ngoài việc xây dựng sản phẩm liên tuyến kết hợp phía Đông và Tây Hải Phòng để đưa du khách lên rừng, xuống biển thì nhiệm vụ quan trọng nhất là phải nâng cao cơ sở hạ tầng. Điều này có nghĩa là nhà hàng, khách sạn, chỗ đỗ xe và đặc biệt, không gian check-in đều được phải đầu tư đồng bộ.
Kỳ vọng từ khu dịch vụ du lịch mang tầm quốc tế
Bà Nguyễn Thị Thuỳ Liên - Trưởng BQL khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc cho hay: Thời gian qua, nhóm dự án về đầu tư hạ tầng và dịch vụ du lịch được BQL đặc biệt chú trọng. Trước đây, tỉnh Hải Dương (cũ) đã đầu tư cho khu di tích hơn 3.000 tỷ để xây dựng đường sá, bến bãi, mở rộng kết nối. Hiện nay, tất cả đều mong chờ dự án khu du lịch nghỉ dưỡng sinh thái Hồ Thanh Long chính thức khởi động. Dự án nằm giữa chùa Côn Sơn và đền Kiếp Bạc, tổng diện tích 1.380ha do doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường (đơn vị đầu tư khu du lịch Tràng An – chùa Bái Đính) đề xuất. Dự án hướng tới hình thành khu du lịch văn hoá, lịch sử, tâm linh, sinh thái mang tầm cỡ quốc gia và quốc tế, tuy nhiên, hiện vẫn đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục.
Việc xây dựng khu du lịch mang tầm cỡ như trên là tầm nhìn dài hạn. Ở giai đoạn ngắn hạn, nhiều doanh nghiệp du lịch đề xuất phát triển mô hình homestay trong dân cư, tạo không gian văn hoá bản địa, kết hợp tổ chức các hoạt động biểu diễn nhỏ để tạo điểm nhấn truyền thông như cách làm của Hà Giang với hoa tam giác mạch. Ông Lưu Hoàng Điệp - Giám đốc Công ty TNHH Lữ hành S9 Hải Phòng, gợi ý: “Homestay có bề ngoài giản dị nhưng nội thất cần tiện nghi như khách sạn 5 sao để vừa giữ được nét văn hóa, vừa đáp ứng nhu cầu của khách quốc tế”.
Theo Trưởng BQL khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc, tiềm năng du lịch của Côn Sơn - Kiếp Bạc rất phong phú, song cần đa dạng hóa sản phẩm, gắn kết doanh nghiệp và truyền thông để hình thành thương hiệu du lịch di sản, góp phần cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về phát triển công nghiệp văn hóa – hướng tới mục tiêu 2030, đưa Côn Sơn - Kiếp Bạc trở thành khu du lịch quốc gia và tầm cỡ quốc tế.
Hiện, TP Hải Phòng đang điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án bảo tồn khu di tích lịch sử - văn hóa Côn Sơn - Kiếp Bạc, theo nội dung Quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 920/QĐ-TTg ngày 18/6/2010 nhằm gìn giữ, bảo tồn các giá trị nổi bật toàn cầu, đa dạng hoá sản phẩm du lịch tại khu di tích.
Về quy mô đầu tư, tại khu đền Kiếp Bạc, dự án tiến hành tu bổ Viên Lăng; tu bổ hồ Viên Lăng (Hồ Ngọc); cải tạo nhà khách đền Kiếp Bạc. Tại khu chùa Côn Sơn, dự án cải tạo hạng mục Hồ Bán Nguyệt; đầu tư hạ tầng bãi xe phía Tây Nam hồ Bán Nguyệt; xây mới nhà chờ tại bãi đỗ xe.
