Đề xuất kéo dài thời gian thực hiện vốn ngân sách nhà nước chưa giải ngân hết sang năm 2024

Ngày 13/10, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Tờ trình của Chính phủ về kết quả thực hiện, khó khăn vướng mắc trong triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) trong giai đoạn 2021-2023 và đề xuất giải pháp, cơ chế đặc thù tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các chương trình trong thời gian tới.

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng thông tin Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép kéo dài thời hạn thực hiện, giải ngân đến hết 31/12/2024 đối với vốn ngân sách nhà nước của các CTMTQG chưa giải ngân hết trong năm 2023 để đảm bảo đủ nguồn lực cho các địa phương tiếp tục triển khai thực hiện các nội dung, hoạt động của các chương trình ngay sau khi được Quốc hội cho phép thực hiện 6 giải pháp về thể chế.

Đồng thời cho phép lùi thời hạn, chưa trình Quốc hội xem xét, quyết định cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các CTMTQG tại Kỳ họp thứ 6 (tháng 10 năm 2023) của Quốc hội.

Trước những đề xuất của Chính phủ, thay mặt đoàn giám sát, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đã trình bày báo cáo đề xuất, giải quyết kiến nghị của Chính phủ về giải pháp, cơ chế đặc thù tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các CTMTQG.

Về việc Chính phủ đề xuất trình Quốc hội quyết định “cho phép Hội đồng nhân dân cấp tỉnh được quyết định việc phân cấp cho Ủy ban nhân dân cùng cấp quyết định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án, kế hoạch, mô hình phát triển sản xuất trong thực hiện các CTMTQG’’, Đoàn giám sát đề xuất để kịp triển khai thực hiện CTMTQG, Đoàn giám sát thống nhất cao với ý kiến của Ủy ban Pháp luật, đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý đưa nội dung này vào Nghị quyết giám sát trình Quốc hội và thực hiện đến hết năm 2025 theo hướng: Đối với các địa phương chưa ban hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định nội dung này thì giao Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án, mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất trong thực hiện các CTMTQG; Đối với các địa phương đã ban hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định nội dung này thì trong quá trình triển khai thực hiện, để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được điều chỉnh trình tự, thủ tục, tiêu chí, mẫu hồ sơ lựa chọn dự án, mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất trong thực hiện các CTMTQG và báo cáo Hội đồng nhân dân cùng cấp tại kỳ họp gần nhất.

Về đề xuất Quốc hội giao chủ trì liên kết, đại diện cộng đồng người dân tự thực hiện việc mua sắm, chủ trì liên kết, đại diện cộng đồng người dân được tự quyết định hình thức mua sắm; đồng thời, tài sản hình thành sau hỗ trợ (nếu có) được chuyển giao cho chủ trì liên kết, cộng đồng người dân quản lý, sử dụng trong suốt vòng đời dự án, ý kiến của Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội cho rằng, trường hợp các đề xuất thuộc thẩm quyền của Chính phủ (vướng mắc trong quy định của Nghị định), đề nghị Chính phủ thực hiện tháo gỡ theo thẩm quyền; trường hợp trái với quy định của pháp luật, Chính phủ cần đảm bảo hồ sơ trình các cơ quan của Quốc hội thẩm tra theo quy định.

Liên quan đến vấn đề trên, Đoàn giám sát đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý chủ trương đối với các đề xuất này của Bộ Kế hoạch và đầu tư (sau khi báo cáo Chính phủ có Tờ trình, trong đó làm rõ việc tự thực hiện mua sắm nghĩa là không qua đấu thầu theo quy định của Luật đấu thầu), cho phép đưa cơ chế đặc thù về sử dụng ngân sách nhà nước và quản lý tài sản hình thành sau hỗ trợ khi kết thúc dự án vào dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội xem xét, quyết định và giao Chính phủ quy định chi tiết việc quản lý, sử dụng tài sản hình thành sau hỗ trợ khi kết thúc dự án

Đối với cơ chế giao danh mục dự án đầu tư công trung hạn, kế hoạch đầu tư vốn hằng năm đối với dự án quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp thực hiện theo cơ chế đặc thù, ý kiến của Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội cơ bản nhất trí đề xuất của Chính phủ về đề xuất áp dụng thí điểm đến hết năm 2025, nhưng đề nghị Chính phủ xác định rõ, định lượng về thế nào là quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp để quy định rõ ràng, áp dụng thống nhất.

Đoàn Giám sát bày tỏ quan điểm rằng, đây là đề xuất phù hợp, cần phải xử lý, tháo gỡ ngay để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các CTMTQG, đồng thời thực hiện nguyên tắc tăng cường sự tham gia của cộng đồng và người dân. Vì vậy đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép đưa vào Nghị quyết Đoàn giám sát trình Quốc hội thảo luận để áp dụng thí điểm đến hết năm 2025; nhưng cần xác định tiêu chí thế nào là quy mô nhỏ, kỹ thuật, không phức tạp. Có áp dụng quy định về công trình quy mô nhỏ dưới 5 tỷ như Luật đấu thầu không?.

Về kiến nghị cho phép kéo dài thời gian thực hiện, giải ngân đến hết 31/12/2024 đối với vốn ngân sách nhà nước dành cho các CTMTQG năm 2023 có ý kiến cho rằng chỉ nên cho phép kéo dài thời gian thực hiện đối với nguồn vốn ngân sách nhà nước năm 2023 chưa giải ngân hết sang năm 2024.

Tuy nhiên, Đoàn giám sát cho rằng, việc chậm triển khai các CTMTQG có nguyên nhân từ việc chậm phân bổ vốn (đến tháng 5/2022) và chậm ban hành văn bản hướng dẫn, do đó, đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc báo cáo Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện vốn ngân sách nhà nước chưa giải ngân hết đến năm 2023 (bao gồm cả ngân sách năm 2022, 2023) sang đến tháng 10/2024.