Đề xuất triển khai mô hình “ba nhà” trong phòng, chống ngập lụt tại Hà Nội

Ngày 18/12, Viện An ninh phi truyền thống (Trường Quản trị và Kinh doanh, ĐHQG Hà Nội) phối hợp cùng Cổng Thông tin điện tử Chính phủ và Việt Nghiên cứu Phát triển kinh tế-xã hội Hà Nội tổ chức Tọa đàm với chủ đề “An ninh phi truyền thống trong quản trị đô thị Hà Nội: Thực trạng - thách thức - giải pháp bền vững”.

Tại cuộc tọa đàm, Trung tướng, GS.TS Trần Vi Dân, Ủy viên kiêm Phó Tổng Thư ký Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, Hà Nội đang phải đối mặt đồng thời với hai nhóm thách thức an ninh phi truyền thống. Đó là những thách thức xuất phát từ tự nhiên, bao gồm thiên tai, các vấn đề về đất đai, nguồn nước, môi trường không khí, dịch bệnh; và các thách thức do con người trực tiếp tạo ra, như tội phạm và những nguy cơ mới về an ninh, trật tự trong bối cảnh một đại đô thị, đại trung tâm. 

Cho rằng mọi chiến lược khi triển khai đều tạo ra những tác động xã hội sâu rộng và một chiến lược có thể không nhận được sự hưởng ứng ngay lập tức nếu tác động là thiệt hại trực tiếp liên quan đến lợi ích cá nhân, do đó theo ông Dân, công tác tuyên truyền, vận động giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Nhất là hướng tới thế hệ trẻ, những người sống với tương lai, có khả năng tiếp nhận và thay đổi nhận thức nhanh hơn. Khi nhận thức của lớp trẻ được nâng cao, những chuyển biến tích cực sẽ dần lan tỏa tới mỗi gia đình và toàn xã hội. 

PGS.TS Lê Văn Chín, Trưởng khoa Kỹ thuật Tài nguyên nước kiêm Viện trưởng Viện Kỹ thuật Tài nguyên nước chỉ ra một số nguyên nhân nổi bật gây ngập úng tại thành phố Hà Nội. Theo đó, tác động của biến đổi khí hậu, làm gia tăng cường độ mưa cực đoan; quá trình đô thị hóa nhanh, làm suy giảm nghiêm trọng diện tích hồ điều hòa và không gian trữ nước; sự thay đổi cao độ nền đô thị thiếu kiểm soát; hệ thống thoát nước chưa được đầu tư và kết nối đồng bộ. 

Từ đó, ông Chín đề xuất hai nhóm chính là giải pháp công trình và giải pháp phi công trình.

Đối với giải pháp công trình, ông Chín nêu rằng cần tập trung vào ba nội dung chủ yếu như: đẩy mạnh đầu tư xây dựng hệ thống thoát nước theo Quy hoạch 275 đã được phê duyệt; hoàn thiện và triển khai các đề án xử lý các điểm ngập úng cục bộ; triển khai đồng bộ công tác quy hoạch và quản lý cao độ san nền, thoát nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; đồng thời thí điểm áp dụng mô hình thoát nước đô thị bền vững. 

Đối với giải pháp phi công trình, ông Chín đề xuất trước hết là định hướng quy hoạch hệ thống thoát nước theo tư duy “thuận thiên”, ưu tiên khai thác lợi thế tự nhiên, tăng khả năng thích nghi, giảm rủi ro và tôn trọng không gian của nước. Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác quản lý đô thị thoát nước thông qua hệ thống quản trị ngập thông minh, nhằm tối ưu hóa vận hành toàn hệ thống. Đồng thời, có thể triển khai các dự án đổi mới sáng tạo trong phòng, chống ngập lụt theo mô hình “ba nhà”: Nhà nước-Nhà khoa học-Nhà doanh nghiệp để huy động và phát huy hiệu quả các nguồn lực xã hội.

Ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội đánh giá, trong các quy hoạch đô thị, giao thông của Hà Nội hiện chưa có một mô hình giao thông cụ thể nào để tích hợp, kết nối với nhau. Nếu không có một mô hình giao thông gắn với đô thị; mô hình cấp nước, thoát nước với sử dụng đất; năng lượng gắn với sử dụng đất, mô hình thủy văn thì không thể có tầm nhìn đến 2050.

Kết luận cuộc tọa đàm, Trung tướng, GS.TS Nguyễn Xuân Yêm, Viện trưởng Viện An ninh Phi truyền thống cho biết, cuộc tọa đàm được tổ chức với mong muốn có được những tư vấn cho các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, thành phố Hà Nội. Các ý kiến sẽ được chắt lọc và tiếp thu, từ đó có những giải pháp trước mắt và dài hơi cho thành phố Hà Nội.