Theo Báo cáo của tổ chức quốc tế Oxfam, những nước nghèo nhất thế giới đang đối diện việc cắt giảm ngân sách lên đến 220 tỉ USD trong vòng 5 năm, do khủng hoảng nợ đẩy đến bờ vực vỡ nợ. Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) cũng đưa ra nhận định tương tự.
Cụ thể, các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình thấp phải đối diện gần 500 triệu USD mỗi ngày tiền lãi và trả nợ cho đến năm 2029. Trong khi đó, hãng xếp hạng tín dụng Fitch (trụ sở chính tại Mỹ) cho biết tính đến nay đã có 9 quốc gia vỡ nợ ở những mức độ khác nhau, kể từ năm 2020. Ông Amitabh Behar - Giám đốc điều hành lâm thời của Oxfam đã kêu gọi IMF và WB tạo ra một hệ thống công bằng hơn, thay vì thúc ép các nước nghèo trả nợ.
Giải quyết vấn đề nợ công của các nước nghèo là một trong những giải pháp được cho là sẽ không làm chệch hướng mục tiêu phát triển bền vững. Tổng Giám đốc IMF Kristalina Georgieva, lưu ý riêng với châu Phi - nơi có nhiều quốc gia vay nợ công lớn, thì những cách giải quyết “truyền thống” đã khiến lục địa này vẫn phải đối mặt với những vấn đề của 50 năm trước, như lạm phát cao, gánh nặng nợ nần và xung đột vũ trang.
Nhìn tổng thể, theo Liên hợp quốc, năm 2022, nợ công toàn cầu đã tăng lên mức cao kỷ lục là 92.000 tỉ USD. Cuộc khủng hoảng nợ đang đe dọa sự ổn định của hệ thống tài chính toàn cầu và làm xói mòn nỗ lực đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. Báo cáo của Liên hợp quốc chỉ ra rằng, khoảng 3,3 tỉ người đang sống ở các quốc gia mà khoản chi trả cho lãi nợ công nhiều hơn là khoản chi cho giáo dục hoặc y tế. Do đó, nhiều nước nghèo đứng trước sự lựa chọn khó khăn giữa trả nợ công hoặc tăng phúc lợi xã hội, hỗ trợ người dân.
Chính vì thế, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) và Oxfam đã kêu gọi giãn nợ cho các nước đang gặp khó khăn về kinh tế, để những nước này có thể dành khoản tiền chuẩn bị trả nợ cho chi tiêu an sinh xã hội và ứng phó các cú sốc kinh tế vĩ mô. “Thế giới đang cần các giải pháp đa phương mạnh mẽ, nhanh chóng hơn nữa để hỗ trợ giải quyết cuộc khủng hoảng nợ của các nước nghèo. Khi gánh nặng nợ của một quốc gia gia tăng sẽ không thể đầu tư để đạt được các mục tiêu phát triển, lại rơi vào vòng luẩn quẩn, càng khó trả nợ hơn” - báo cáo của UNDP nêu rõ.