Điểm danh công chức 'cắp ô'
Lần đầu tiên Bộ Chính trị ra nghị quyết riêng về tinh giản biên chế (Nghị quyết 39), cho thấy tính cấp thiết của vấn đề. Ngay sau khi Nghị quyết ra đời, rất nhiều Bộ, ngành địa phương quyết liệt vào cuộc triển khai. Đã có nhiều cách làm hay, thu được hiệu quả bước đầu. Không ít địa phương đã chỉ mặt, điểm tên đối tượng cần tinh giản. Tuy nhiên, đây cũng là vấn đề rất khó khăn.
Nếu không cấp tốc giảm đi những công chức “cắp ô” trong nền công vụ thì không chỉ tạo gánh nặng cho ngân sách nhà nước, mà sự cồng kềnh của bộ máy từ Trung ương đến địa phương sẽ làm bộ máy hành chính hoạt động thiếu hiệu quả. Vì thế,, từ năm 2007, Chính phủ ban hành Nghị định 132/2007/NĐ-CP về tinh giản biên chế. Nhưng sau 5 năm thực hiện, năm 2012 tổng số cán bộ, công chức từ Trung ương đến cấp huyện tăng 42.000 người, cán bộ công chức cấp xã tăng 14.000 người. Sau 5 năm tinh giản nhưng kết quả lại là con số âm. Tổng biên chế cả nước năm 2013 cũng tăng hơn năm 2012. Tinh giản, nhưng rút cục biên chế năm sau luôn cao hơn năm trước, đó là điều khó chấp nhận.
Vậy thì vì lý do gì công cuộc tinh giản biên chế vẫn cứ cài số lùi như vậy? Người ta đã phân tích rất nhiều nguyên nhân: Công tác đánh giá cán bộ thì làm lấy lệ, vị trí việc làm thì chưa xác định được, rất nhiều đơn vị hành chính hết nhập lại tách khiến bộ máy tăng thêm. Chưa kể không ít ngành, lĩnh vực mới ra đời không thể không có người để làm việc. Trong khi đó, muốn giảm biên chế mà Bộ, ngành, địa phương nào cũng có chưa đến 1% công chức “cắp ô” thì giảm ai, ai giảm?
Tinh giản biên chế như vậy chẳng khác nào đuổi hình bắt bóng nên không hiệu quả. Mấu chốt của việc tinh giản phải tìm được đối tượng để giảm. Mà đối tượng giảm lại cứ mờ mờ ảo ảo do cách đánh giá duy tình, nể nang, né tránh “tôi đánh giá tốt cho anh, anh cũng không nỡ đánh giá xấu tôi” thì khó truy ra công chức không làm được việc trong nền công vụ. Thế nên mới có chuyện nhìn vào số lượng tinh giản biên chế ở nhiều địa phương tưởng nhiều mà hóa ít vì đa phần đối tượng tinh giản lại là người nghỉ hưu hoặc do có vấn đề sức khỏe chứ không phải vì trình độ, năng lực, đạo đức!
Chắc chắn phải đổi mới công tác đánh giá cán bộ. Tuy nhiên, muốn đánh giá cán bộ sát thực phải cả một quá trình dài. Tuy nhiên, nếu các cơ quan, đơn vị muốn giải cho được bài toán tinh giản không phải không có đáp án.
Nghị quyết 39 của Bộ Chính trị nêu rất rõ: Tinh giản biên chế gắn với việc cơ cấu lại đội ngũ cán bộ công chức, viên chức. Nhưng tại sao chúng ta cứ mải lo phần ngọn là loại được bao nhiêu biên chế ra khỏi nền công vụ mà không lo phần gốc, qua sắp xếp, cơ cấu lại đội ngũ chúng ta sẽ tìm ra đối tượng để giảm. Mà phần ngọn cũng không làm đến nơi đến chốn.
Đã có không ít địa phương tìm cách giải bài toán tinh giản biên chế thông qua việc cơ cấu lại đội ngũ, Quảng Ninh là ví dụ điển hình. Chỉ sau một năm thực hiện Đề án 25 (Đề án Đổi mới phương thức, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; thực hiện tinh giản bộ máy, biên chế), Quảng Ninh đã giảm được 1.605 công chức, viên chức; cắt chi trả phụ cấp thường xuyên đối với 18.919 người hoạt động không chuyên trách ở cơ sở (gồm hàng ngàn tổ trưởng dân phố, trưởng khu dân cư…); giảm 2 đơn vị sự nghiệp thuộc tỉnh; 118 phòng, đơn vị, đầu mối trực thuộc các sở - ban - ngành, đoàn thể tỉnh và các địa phương... Hiệu quả từ đề án này đã tiết kiệm chi thường xuyên được gần 300 tỉ đồng/năm và hàng trăm tỉ đồng từ cơ sở vật chất.
Cũng áp dụng cách làm này, hiện Hà Nội cũng đã “vào mùa” trong việc thu gọn đầu mối, giảm biên chế. Tính đến thời điểm này, TP Hà Nội đã giảm 59 phòng ban, giảm 39 trưởng phòng, 143 phó phòng, ban; giảm 130 đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở; giảm 27 Ban Quản lý dự án, 2 Quỹ, 30 cấp trưởng phòng, 69 cấp phó phòng. Hà Nội cũng sắp xếp các đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở từ 401 còn 280 đơn vị. Điều đáng nói là các cơ quan, đơn vị sau sắp xếp đều hoạt động hiệu quả, chất lượng, khối lượng công việc được cải thiện.
Hóa ra, chỉ cần rà soát, thống kê lại các đơn vị công trên địa bàn, nhiều địa phương đã truy ra không ít số người, số chức danh, số phòng, ban dư thừa trong bộ máy. Hà Nội chẳng hạn. Đã loại được phòng Dân tộc tại các huyện Thạch Thất, Quốc Oai, Mỹ Đức do có số xã miền núi ít; hay chấm dứt hoạt động của Hội Nông dân ở nhiều quận trên địa bàn chứ không “mặc chung một áo” cho tất cả các đơn vị trong thành phố như trước. Qua rà soát mới thấy cần sáp nhập nhiều cơ quan trùng lắp về nhiệm vụ mà ngốn không ít biên chế. Phải rà soát mới thấy hóa ra không phải chính quyền cấp trên có phòng, ban nào thì phải sao ra nhiều bản áp dụng cho tất cả chính quyền cấp dưới, qua đó kéo theo hàng loạt biên chế mà họ chẳng biết làm gì để tiêu hết khoảng thời gian dư thừa ở nhiệm sở. Đó là chưa kể, trong bộ máy của chúng ta còn tồn tại không ít cơ quan chồng chéo, giẫm chân lên nhau do chưa xác định được vị trí việc làm.
Rõ ràng, tinh giản biên chế không chỉ đơn thuần là giảm về số lượng người mà còn góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ công chức qua việc sàng lọc. Không để tình trạng công chức “cắp ô” tồn tại trong nền công vụ cũng khiến việc tuyển dụng công chức công khai, minh bạch hơn, tìm được những người đủ phẩm chất, trình độ, năng lực, đáp ứng yêu cầu của mỗi vị trí việc làm qua đó tăng hiệu lực, hiệu quả của nền hành chính, như vậy mới gọi là giản mà tinh. Muốn thực hiện tốt chủ trương tinh giản biên chế phải rà soát, sắp xếp lại bộ máy, xác định vị trí việc làm. Phải dứt khoát đổi mới công tác đánh giá cán bộ. Đặc biệt, để cổ vũ cho tinh giản biên chế, cần hiện đại hóa chính quyền, áp dụng chính phủ điện tử; tập trung xã hội hóa cung cấp dịch vụ công để Nhà nước đỡ phải ôm đồm cũng như dần xóa bỏ tâm lý ai cũng muốn trở thành người nhà nước.
| Đối tượng giảm mờ mờ ảo ảo do cách đánh giá duy tình, nể nang, né tránh “tôi đánh giá tốt cho anh, anh cũng không nỡ đánh giá xấu tôi” thì khó truy ra công chức không được việc trong nền công vụ. Thế nên mới có chuyện nhìn vào số lượng người tinh giản biên chế ở nhiều địa phương tưởng nhiều mà hóa ít vì đa phần đối tượng tinh giản lại là người nghỉ hưu, hoặc do có vấn đề sức khỏe chứ không phải vì trình độ, năng lực, đạo đức! |
