Mặc dù nhà máy chế biến gỗ của Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên (trụ sở tại xã Núa Ngam, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên) chưa đi vào hoạt động nhưng công ty này đã “rút” được hơn 20 tỷ đồng tiền hỗ trợ trái quy định từ ngân sách nhà nước. Sai phạm chỉ được phát giác khi ngành chức năng của Trung ương vào cuộc. Thế nhưng, đơn vị cá nhân làm sai chỉ phải “rút kinh nghiệm”!
Kết luận Thanh tra của Bộ Tài chính chỉ rõ sai phạm trong dự án
nhà máy chế biễn gỗ của Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên.
Sai phạm tiền tỷ
Thực hiện Quyết định số 147/2007/QĐ-TTg ngày 10/9/2007 của Chính phủ về một số chính sách phát triển vùng Tây Bắc, ngày 8-7-2011, UBND tỉnh Điện Biên đã cấp Giấy chứng nhận đầu tư số 6212100049 cho Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên xây dựng Nhà máy chế biến gỗ với công suất 100.000 m3/năm, tổng vốn đầu tư là 290 tỷ đồng, vốn góp để thực hiện là 100 tỷ đồng.
Trong lúc Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên chưa trồng rừng, chưa xây dựng nhà máy, vốn điều lệ của công ty mới chỉ có khoảng 2 tỷ đồng thì ngày 14/11/2011, UBND tỉnh Điện Biên đã có Quyết định số 1120/QĐ/UBND phê duyệt kế hoạch sử dụng vốn hỗ trợ vận chuyển sản phẩm từ gỗ cho nhà máy này, với tổng vốn hỗ trợ lên đến 218 tỷ 750 triệu đồng. Nguồn đầu tư bằng ngân sách Trung ương hỗ trợ theo Quyết định 147/2007/QĐ-TTg...
Theo quyết định trên, nhà máy được hỗ trợ chi phí vận chuyển trong 5 năm, kể từ năm 2012 đến 2016, với số lượng sản phẩm chế biến từ gỗ là 500.000 m3/5 năm. Mỗi năm nhà máy được hỗ trợ 43 tỷ 750 triệu đồng để vận chuyển sản phẩm về Hà Nội tiêu thụ.
Cuối năm 2012, Nhà máy chế biến gỗ Điện Biên mới được dựng lên sơ sài mang tính hình thức, chưa có giấy phép về PCCC và Báo cáo đánh giá tác động môi trường, thì ngày 21-12-2012, Sở NN&PTNN tỉnh Điện Biên ra tờ trình số 2525/TTr-SNN về việc thành lập Hội đồng nghiệm thu dự án.
Trước sự bất thường trên, ngày 27/12/2012, ông Lê Thành Đô, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên đã có văn bản số 3591/UBND-NN ghi rõ: “Dự án đầu tư Nhà máy chế biến gỗ Điện Biên chưa hoàn thành xây dựng, do đó chưa đủ điều kiện để thành lập Hội đồng nghiệm thu nhà máy, yêu cầu Sở NN&PTNN tỉnh xây dựng vùng nguyên liệu, hoàn tất các thủ tục xác nhận khối lượng thực hiện để hoàn tất thủ tục hỗ trợ kinh phí theo quy định hiện hành”.
Dường như phớt lờ ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, ngày 28/12/2012, Sở NN&PTNN tỉnh Điện Biên vội chủ trì việc lập Biên bản kiểm tra, xác nhận khối lượng, tiến độ xây dựng nhà máy chế biến gỗ của Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên và ban hành Văn bản số 2587/SNN-LN đề nghị Kho bạc Nhà nước tỉnh Điện Biên thanh toán tiền hỗ trợ đợt 1 năm 2012 là 6 tỷ đồng cho công ty này.
Ngày 27/3/2013, các cơ quan chức năng của tỉnh Điện Biên tiến hành lập Biên bản kiểm tra, xác nhận khống khối lượng, tiến độ tại Nhà máy chế biến gỗ Điện Biên để có cơ sở giải ngân số tiền 26,5 tỷ đồng. Lần này, khối lượng sản phẩm được kiểm tra, xác nhận là 685 tấn tre, 715,6 m3 gỗ, sản xuất được 1.073 m3 sản phẩm.
Ngày 5/4/2013, UBND tỉnh Điện Biên tiếp tục ra văn bản đề nghị Kho bạc Nhà nước tỉnh Điện Biên thanh toán tiền cho Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên theo đề nghị của Sở NN&PTNN tỉnh Điện Biên. Kết quả là, ngày 9/4/2013, Kho bạc Nhà nước tỉnh Điện Biên đã thanh toán cho Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên số tiền 26,5 tỷ đồng, nhưng trong giấy thanh toán lại ghi thanh toán vào ngày 29/3/2013.
Bộ Tài chính đã vào cuộc và kết luận, việc UBND tỉnh Điện Biên cấp giấy chứng nhận đầu tư cho công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên với tổng số vốn đầu tư 290 tỷ đồng là vượt quá khả năng, năng lực về vốn theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp. Việc UBND tỉnh Điện Biên phê duyệt số tiền 218 tỷ đồng hỗ trợ cho doanh nghiệp vận chuyển sản phẩm trong 5 năm khi nhà máy mới khởi công xây dựng là chưa phù hợp với Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Theo kết luận của Bộ Tài chính, để xảy ra sự việc này, trách nhiệm thuộc về Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên, Sở NN&PTNN tỉnh Điện Biên, Kho bạc nhà nước tỉnh Điện Biên, UBND tỉnh Điện Biên, Thường Trực HĐND tỉnh Điện Biên và các đơn vị liên quan.
Kết luận thanh tra số 18335/BTC-TTr ngày 31/12/2013 của Bộ Tài chính chỉ rõ, việc thanh toán khoản tiền hỗ trợ vận chuyển 26,5 tỷ đồng cho Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên là sai quy định tại Quyết định số 66/2011/QĐ-TTg ngày 9/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ.
Xử lý quá nhẹ
Xung quanh những sai phạm liên quan đến Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên, mới đây tại Hội nghị giao ban với báo chí tổ chức vào cuối tháng 8/2015, ông Lê Thành Đô, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên cũng đã thừa nhận, trong quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ cho Công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên thì Sở NN&PTNN tỉnh Điện Biên, Kho Bạc nhà nước tỉnh đã thiếu sót về mặt quy trình, thủ tục và xác định các điều kiện để giải ngân, thanh toán kinh phí hỗ trợ vận chuyển các sản phẩm gỗ cho công ty TNHH Hoàng Lâm Điện Biên như: chưa thành lập Hội đồng nghiệm thu, khối lượng xây dựng nhà máy chưa thực hiện đủ 30% so với thiết kế mô hình, chưa đảm bảo điều kiện về máy móc thiết bị...
Theo ông Lê Thành Đô, 4 cá nhân gồm: ông Phạm Đức Hiển - Giám đốc và ông Nguyễn Đình Kỳ - Phó giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Điện Biên; Ông Nguyễn Ngọc Phong - Giám đốc và bà Đặng Thị Liễu - Phó giám đốc kho bạc nhà nước tỉnh Điện Biên bị xử lý với hình thức “tự kiểm điểm rút kinh nghiệm.”.
Sai phạm hàng chục tỷ của ngân sách có sự “tiếp tay” của nhiều ngành chức năng địa phương, nhưng cán bộ sai phạm chỉ phải “tự kiểm điểm rút kinh nghiệm”! Dư luận địa phương cho rằng, việc xử lý còn qúa nhẹ và bỏ lọt nhiều tổ chức, cá nhân khác liên quan đến sai phạm.