Trong số những sức mạnh của mạng xã hội, phải kể đến sức hút và sự lan tỏa của các hoạt động từ thiện. Nhiều việc như giải cứu nông sản đến các dự án từ thiện lớn đều thành công nhờ dựa vào công cụ này. Tuy nhiên trong không ít trường hợp câu chuyện từ thiện lại trở thành việc lạm dụng lòng tốt của đám đông để trục lợi.
Trang thông tin được Bệnh viện Nhi Đồng 1 xác định là mạo danh bệnh viện để kêu gọi từ thiện.
Thời gian vừa qua trên mạng xã hội tại Việt Nam đã chứng kiến nhiều vụ lừa đảo kêu gọi từ thiện để trục lợi. Ở đó, một số cá nhân tổ chức đã sao chép thông tin, hình ảnh của một số đơn vị từ thiện uy tín hoặc ở những nguồn thiếu kiểm chứng trên mạng xã hội, sau đó những kẻ này đã thay địa chỉ hoàn cảnh cần được giúp đỡ bằng số tài khoản cá nhân của mình để gửi lời kêu gọi mọi người đóng góp. Khi nhận được tiền mọi người ủng hộ, các “nhà từ thiện” này không chuyển cho các hoàn cảnh khó khăn “một đồng, một cắc” nào.
Đơn cử như câu chuyện trang mạng xã hội có tên “Hội Từ thiện X” thường xuyên kêu gọi giúp đỡ các bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn. Trang mạng xã hội này có rất nhiều bài viết kêu gọi ủng hộ các hoàn cảnh khó khăn, đồng bào bão lụt... Tuy nhiên, số tiền ủng hộ chuyển đến thì hoàn toàn không minh bạch và có dấu hiệu trục lợi. Thậm chí, trong những bài viết kêu gọi cũng có nhiều chi tiết sai sự thật như cha bị ung thư, vợ mất sức lao động, gia đình sắp bỏ cuộc điều trị…
Hay những câu chuyện đáng lên án mà của một số bác sĩ đang công tác tại các bệnh viện nhi từng chia sẻ đó là trong thời gian gần đây những gia đình có con cái bị bệnh hiểm nghèo bỗng dưng thành miếng mồi ngon cho những kẻ trục lợi lòng thương. Không cần hỏi ý kiến gia đình bệnh nhân, nếu có hỏi thì hỏi chiếu lệ, những kẻ “lừa đảo” đã ngang nhiên đưa hình ảnh bệnh nhi mắc bệnh hiểm nghèo lên Facebook để kêu gọi từ thiện. Thậm chí nhiều gia đình bức xúc thắc mắc thì lập tức bị dọa nạt. Được biết phương thức lừa đảo này bằng cách đưa lên mạng những hình ảnh, video về người bệnh, những nhóm này tự lấy tài khoản của mình làm địa chỉ nhận tiền.
Việc lợi dụng lòng nhân ái của người dân đã giúp những kẻ núp bóng làm từ thiện trên mạng có thể dễ dàng kiếm quyên góp được hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Sau khi quyên góp được tiền từ cộng đồng, họ chỉ trích một phần ít trong số đó dành cho những người bệnh, nếu người bệnh đồng ý đăng thông tin. Mới đây, một trang Facebook lấy danh nghĩa Phòng Công tác xã hội Bệnh viện Nhi Đồng 1 kêu gọi cộng đồng quyên góp giúp đỡ bệnh nhân không đúng thực tế. Cụ thể, theo bệnh viện, trang này sử dụng trái phép hình ảnh một số hoạt động, logo của bệnh viện với mục đích kêu gọi sự ủng hộ từ các cá nhân, nhà hảo tâm để giúp đỡ bệnh nhân.
Có thể thấy, đây là những ứng xử, hành vi vô đạo đức, vi phạm nghiêm trọng pháp luật và tạo sự hoang mang cũng như tổn hại niềm tin của cộng đồng. Những vụ việc như thế không chỉ làm mất lòng tin ở các nhà hảo tâm, khiến họ dè chừng hơn trong những công tác từ thiện trong tương lai, mà chính những hoàn cảnh khó khăn cũng bị ảnh hưởng trực tiếp mà cụ thể là ít đi những sự giúp đỡ từ những tấm lòng thiện nguyện.
Nhiều chuyên gia cho rằng, từ những bất cập cần phải có một bên thứ 3 để chứng thực dòng tiền và đồng thời vấn đề liên quan tới việc xác định chính xác hoàn cảnh khó khăn của người cần giúp đỡ để có hình thức hỗ trợ phù hợp. Bên cạnh mức độ tin cậy của các cá nhân, đơn vị kêu gọi, tổ chức hoạt động từ thiện như vậy, có một thực tế khác cũng có thể thấy rõ là hiện nay các cá nhân, tổ chức hoạt động từ thiện riêng lẻ, không có sự thống nhất, đồng đều.
Mạng xã hội là con đường nhanh nhất để những hoàn cảnh khó khăn thực sự cần sự giúp đỡ của mọi người có thể được nhiều người biết đến. Mạng xã hội kết nối những tấm lòng, để truyền thống thương người như thể thương thân của dân tộc được phát huy. Lợi ích của mạng xã hội thì đã rõ, từ việc kết nối mạnh mẽ cho đến xòa nhòa khoảng cách về không gian địa lý giữa tất cả mọi người trên thế giới. Nhưng ở đó, cũng rất có thể là điều kiện để người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn trở thành những người bị lợi dụng cho mục đích nào đó, nhân danh từ thiện.