Điều đặc biệt trong ngày cúng ông Công ông Táo năm 2021

Táo Quân (ông Công, ông Táo) có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc. Tuy nhiên, người Việt đã chuyển hóa thành sự tích hai ông một bà là vị thần Đất, vị thần Nhà và vị thần Bếp núc đó. Từ xa xưa, dân Việt ta đã ngưỡng mộ và thờ cúng Ông Táo với hi vọng Ông sẽ giúp họ giữ "bếp lửa" trong gia đình luôn đầm ấm và hạnh phúc.

Lễ cúng ông Công ông Táo thường diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp, nhưng nhiều nơi người dân quan niệm Lễ phải diễn ra trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp, nên nhiều gia đình cúng từ ngày 22 vì quan niệm phải kịp giờ cho ông Táo về Thiên Đình.

Các chuyên gia phong thủy cho rằng, dù chúng ta cúng ông Công ông Táo ngày nào, trước 23/12 âm hay đúng ngày 23/12 âm vẫn phải tiến hành lau dọn bàn thờ, tổng vệ sinh nhà cửa trước khi bắt đầu bước vào tiết Lập Xuân, tiết khí đầu năm mới.

Theo văn hóa Á Đông, vào ngày Lập Xuân (ngày đầu tiên của tiết Lập Xuân mở đầu 24 tiết khí trong năm) là ngày rất quan trọng. Trong các di chỉ cổ đã ghi rất kỹ việc ngày Lập Xuân vạn vật tại nội gia phải an yên, con người tâm thái bình tĩnh, tích cực đón chào vận khí mới. Và cũng theo tập tục, ngày 23 tháng Chạp sau khi cúng ông Công ông Táo xong các gia đình sẽ tiến hành rút tỉa chân nhang, bao sái lau dọn vệ sinh bàn thờ, tổng vệ sinh phòng thờ hay nơi thờ cúng và nhà cửa luôn để chuẩn bị đón Tết Nguyên Đán.

Năm 2021, Lập Xuân bắt đầu từ 21h59 phút ngày 3/2/2021 tức đêm 22/12/2020 âm lịch. Chính vì vậy chúng ta phải tiến hành bao sái đồ thờ, dọn dẹp nhà cửa như dựng giường lau dọn phòng ngủ, chuyển két sắt lau dọn khu tài vị, tháo bếp lau dọn bếp nấu, di chuyển bàn ghế lau dọn phòng khách, tháo lắp trần nhà... trước 21h ngày 3/2/2021.

Nếu gia đình nào cúng ông Công ông Táo sớm vào các ngày 19, 20, 21, 22 tháng Chạp (ngày 22/12 phải cúng sáng hoặc cúng chiều không cúng tối) nên rút tỉa chân nhang, bao sái, dọn dẹp tổng vệ sinh ngay sau khi cúng. Nếu gia đình nào cúng ông Công ông Táo đúng ngày 23 tháng Chạp thì cúng xong để an yên, sang sáng ngày 24 hay 25 mới được rút tỉa chân nhang. Vì ngày 23 tháng Chạp trùng ngày 4/2 ngày Lập Xuân không thể rút tỉa chân nhang được sẽ gây bất ổn cho vận khí đầu năm mới.

Ngoài ra cần chú ý khi làm nghi thức rút tỉa chân nhang phải rất chú ý không được làm xê dịch bát hương, không xê dịch bàn thờ. Nếu gia đình nào vì bàn thờ mối mọt, cong vênh, nứt vỡ hay bát hương nứt, bát hương đồng gỉ cần phải đánh bóng hay đơn giản muốn chuyển bàn thờ sang vị trí tốt hơn... buộc phải thay bàn thờ, thay bát hương, buộc phải di chuyển thì sau khi chuyển vị ban án thờ, chuyển vị bát hương phải làm lễ an vị bát hương an vị ban án thờ ngay.

Trong các di chỉ cổ về tập tục văn hóa đã ghi rất kỹ việc bát hương an yên trong một ngôi nhà là điều tối quan trọng. Kỹ thuật rút tỉa chân nhang phải một tay giữ bát hương, một tay nhẹ nhàng rút dần chân nhang. Lau dọn bàn thờ phải lau mặt nhật nguyệt của bát hương đầu tiên, lau bát hương trước rồi mới lau đến các đồ thờ khác.

Chuẩn bị nước ngũ vị hương và rượu gừng pha vào nhau tạo 7 mùi hương là 7 vía của trạch chủ thường là nam nhân trong gia đình. Nếu nam nhân làm chủ khí trong nhà để lại 17, 27, 37 chân nhang. Nếu nữ nhân làm chủ khí trong nhà (trường hợp mẹ góa con côi hay bà mẹ đơn thân) để lại 19, 29, 39 chân nhang. Khi lau dọn tổng vệ sinh bàn thờ phòng thờ tối kị mở toang các cửa phòng thờ ra ánh nắng ánh sáng dương quang chiếu rọi vào bàn thờ gây tổn hại linh khí phạm Dương Quang Sát. Phòng thờ quanh năm buông rèm tối tránh ánh sáng bên ngoài, được dùng điện phía trong và 24/24h bật 2 cây đèn đỏ hoặc đèn vàng. Đề phòng hỏa hoạn nếu dùng bàn thờ gỗ nên đặt kiếng trên bàn thờ tránh tàn rụng gây cháy, tuy nhiên phải dán đề can mờ để không phản chiếu hình ảnh đồ thờ đổ xuống kiếng kính...

Lễ vật cúng ông Táo

Lễ vật cúng ông Táo gồm: mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc: Hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà. Mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn, tiền vàng, 1 chiếc áo, 1 đôi hia bằng giấy và hình cá chép bằng giấy.

Mâm cúng ông Táo

Mâm cúng ông Táo gồm: Thịt heo luộc, gà luộc hoặc quay, đĩa rau xào, hành muối, xôi gấc, giò heo, canh mọc, cá chép nướng, trái cây tươi, trà, rượu, cau trầu…

Cách khấn vái ông Công ông Táo

Khi khấn ông Táo người ta thường không cầu xin phú quý hay no đủ mà chỉ xin Táo công bẩm báo điều tốt cho gia đình, tránh các điều không hay. Đây là một nét đẹp tâm linh người Việt với mong muốn hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn.

Cúng ông Công ông Táo là ngày lễ mang ý nghĩa giáo dục về truyền thống trong các gia đình, truyền tải thông điệp sống tốt sống thiện cho thế hệ sau. Là ngày Lễ khiến không khí Tết càng đậm đà bản sắc dân tộc hơn.

Nên cúng ông Công, ông Táo ở đâu?

Theo dân gian, nơi cúng ông Táo tốt nhất là đặt trong khu bếp, khi cúng nên bật bếp lên để có hơi ấm tỏa ra. Theo quan niệm này, mâm cỗ đề huề thì cả nhà sẽ quanh năm no ấm.

Tuy nhiên, ngày nay tùy vào điều kiện mỗi gia đình để lựa chọn nơi cúng ông Công ông Táo phù hợp. Có gia đình sẽ thắp hương tại bàn thờ gia tiên hoặc lập bàn thờ Táo Quân riêng biệt.

Nếu không có ban thờ riêng Táo Quân thì các gia đình có thể làm lễ cúng Táo Quân trên một chiếc bàn riêng để ở ngoài sân, ngoài hành lang hay ở giữa phòng khách của nhà. Trên bàn cúng nên trải vải đỏ.

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ nghi cần thiết thì người lớn nhất trong nhà tắm rửa sạch sẽ, xúc miệng bằng rượu, trước khi làm thủ tục, thắp 9 nén hương và quỳ xuống lễ 9 lễ.

Lễ cúng thường diễn ra tù ngày 22 tháng Chạp hoặc trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp. Gia chủ chờ hương cháy 1/3 là đã có thể mang vàng mã đi hoá cho các vị thần.

Hoá xong thì gói tro vào một tờ giấy màu đỏ sạch sẽ, rồi mang cá và tro đi thả ở sông, suối, hay hồ nước có dòng chảy lưu thông. Không nên thả ở những hồ nước bẩn, ao tù.

Những lưu ý khi cúng ông Công ông Táo

Một vài lưu ý bạn nên tránh để ngày ông Công ông Táo được trọn vẹn như: Không nên cúng ông Công ông Táo quá sớm; Không bao sái, rút chân nhang khi chưa cúng ông Công ông Táo; Không đặt đồ lễ cúng Táo quân tùy tiện đặc biệt không đặt trên ban thờ Phật; Không nên khấn xin tài lộc sung túc cả năm; Không phóng sinh cá chép bằng cách ném xuống sông hồ; Không đốt quá nhiều vàng mã…