Doanh nghiệp nhỏ và vừa: Chật vật nâng sức cạnh tranh
Theo xu hướng hội nhập, các sản phẩm, hàng hóa của các DN Việt cũng cần phải nâng cao sức cạnh tranh hơn nữa nếu không muốn bị các sản phẩm ngoại nhập cùng chủng loại đè bẹp. Tuy nhiên, nhìn vào thực lực, năng lực sản xuất của cộng đồng DN Việt hiện nay, để có thể nâng sức cạnh tranh, vẫn còn quá nhiều rào cản cần phải vượt qua.
Muốn nâng sức cạnh tranh, song DN vẫn vướng nhiều rào cản.
Dây chuyền sản xuất lạc hậu, vá víu
| Một DN ngành cơ khí mới đây đã chia sẻ câu chuyện có thật liên quan đến việc đầu tư đổi mới nâng cấp máy móc thiết bị của họ song DN này đã bị ngành thuế phạt đến hàng chục tỷ đồng với lý lẽ rằng, công ty này đã mở rộng sản xuất chứ không phải đầu tư mới dây chuyền. Thiết nghĩ, DN đầu tư để nâng cao năng suất lao động thì lại bị phạt “đau” như vậy, hỏi còn DN nào dám đầu tư đổi mới. |
Lý giải nguyên nhân các sản phẩm, hàng hóa do DN Việt sản xuất chưa đủ sức cạnh tranh với các sản phẩm nhập ngoại khác cùng chủng loại, ông Bùi Đức Toản, Giám đốc Công ty VINABT chuyên sản xuất và cung cấp các mặt hàng thủ công mỹ nghệ cho biết, hầu hết các DN Việt sử dụng dây chuyền sản xuất lạc hậu, hoặc nếu có DN nào hiện đại hóa các máy móc, thiết bị sản xuất thì cũng thiếu đồng bộ, dẫn đến các sản phẩm hàng hóa sản xuất ra không đạt tiêu chuẩn về chất lượng và cả vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm.
“Tôi có tiếp xúc với một đoàn chuyên gia đến từ Canada, trong một chuyến tham quan dây chuyền sản xuất tinh dầu của một DN Việt, họ đánh giá rằng, với dây chuyền sản xuất đó, năng suất của DN này chỉ bằng 1/4 năng suất của các DN Thái Lan. Và như vậy, rõ ràng chúng ta đang sử dụng máy móc công nghệ yếu, năng suất kém Thái Lan tới 4 lần thì làm sao hàng hóa của chúng ta có đủ sức để cạnh tranh được với họ?” – vị giám đốc VINABT đặt câu hỏi.
Điều này một lần nữa minh chứng rằng, yếu tố khoa học công nghệ có tính chất quyết định đối với năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam. Khi đầu tư mạnh vào máy móc, tất yếu năng suất lao động được nâng lên và đương nhiên sức cạnh tranh sẽ được đẩy lên.
Song, phần lớn hàng hóa, sản phẩm của các DN Việt hiện nay đều được sản xuất với quy mô nhỏ, lẻ, nhiều sản phẩm vẫn còn được làm rất thủ công, hoặc hình thành từ những dây chuyền công nghệ cũ kỹ, lạc hậu, vá víu… dẫn đến chất lượng và mẫu mã bị thua kém hơn nhiều so với các sản phẩm nhập ngoại.
Lãnh đạo một DN ngành nhựa cho biết, đã đầu tư hơn 40 tỷ đồng để nhập khẩu một máy thổi bao bì nhựa màng đa lớp, với chiếc máy này, DN đã tiết kiệm được nguyên liệu đầu vào, giảm được trên 20% giá thành sản xuất. “Nếu chú trọng đầu tư để đổi mới công nghệ, chắc chắn hiệu quả trông thấy ngay từ khâu đầu vào. Khi đã giảm được chi phí đầu vào, hạ được giá thành sản xuất thì giá sản phẩm cũng sẽ giảm” – vị lãnh đạo DN này chia sẻ.
Tháo gỡ rào cản
Tuy nhiên, số DN chú trọng đầu tư nâng cấp máy móc dây chuyền thiết bị sản xuất vẫn chỉ là con số khiêm tốn so với con số hàng trăm ngàn DN nhỏ và vừa ở trong nước hiện nay. TS Lê Xuân Bá, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nêu ra một con số đáng buồn, đó là, hiện nay phần lớn các DN Việt vẫn sử dụng những công nghệ đã “già”, được “khai sinh” từ những năm 1970.
Trong khi đó, các DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), khu vực DN được kỳ vọng sẽ mang vào trong nước các máy móc thiết bị tiên tiến hiện đại để tạo sức lan tỏa sang khu vực DN trong nước, thì thực tế lại rất đáng thất vọng.
Theo TS Lê Xuân Bá, hiện trên 80% DN FDI sử dụng công nghệ trung bình, chỉ có 5-6% DN FDI sử dụng công nghệ cao. Số còn lại sử dụng công nghệ lạc hậu. “Điều này không những không chuyển giao được khoa học công nghệ cho các DN trong nước mà còn có nguy cơ biến Việt Nam thành bãi rác công nghệ” – TS Lê Xuân Bá nhận định.
Mặc dù vậy, cũng không thể đổ lỗi hoàn toàn cho các DN khi họ chưa chú trọng vào đầu tư đổi mới thiết bị, công nghệ. Một mặt do rào cản về vốn vẫn đang bó chân DN, mặt khác chính các nhà quản lý với những thủ tục “hành là chính” gây thêm khó khăn cho DN.
Một DN ngành cơ khí mới đây đã chia sẻ câu chuyện có thật liên quan đến việc đầu tư đổi mới nâng cấp máy móc thiết bị của họ song DN này đã bị ngành thuế phạt đến hàng chục tỷ đồng với lý lẽ rằng, công ty này đã mở rộng sản xuất chứ không phải đầu tư mới dây chuyền. Thiết nghĩ, DN đầu tư để nâng cao năng suất lao động thì lại bị phạt “đau” như vậy, hỏi còn DN nào dám đầu tư đổi mới nữa đây (?!).
Nhiều ý kiến cho rằng, việc nâng cấp, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất là xu hướng tất yếu mà mỗi DN Việt cần phải hướng tới nếu không muốn bị nhấn chìm trước cơn bão hội nhập đang ngày một tăng cấp. Song, bản thân DN nỗ lực thôi chưa đủ, nhà quản lý rất cần phải thay đổi tư duy để đưa ra những chính sách cụ thể, thiết thực, tạo động lực cho DN.
