Nhiều quốc gia đang đặt ra các rào cản kỹ thuật đối với sản phẩm nông sản, thực phẩm nhập khẩu nhằm bảo vệ môi trường, sự cạnh tranh cũng như bảo vệ sức khỏe người dân… Đây là thách thức đòi hỏi các doanh nghiệp (DN) phải vượt qua để có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Một trong những vấn đề quan trọng khi xuất khẩu sản phẩm lương thực, thực phẩm ra thị trường thế giới, DN nên tuân thủ, áp dụng các hệ thống chất lượng phù hợp, thực hiện các biện pháp an toàn thực phẩm… để sản phẩm đủ sức cạnh tranh tại các thị trường khó tính này, không nên tính toán cách đối phó.
Nhận định về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Chân - Trưởng phòng Thực phẩm của Công ty TUV SUD (Đức), cho biết các thị trường nhập khẩu và tiêu thụ hàng đầu thế giới như Hoa Kỳ, châu Âu, Trung Quốc… ngày càng gia tăng yêu cầu về tính bền vững đối với sản phẩm, bao gồm các khía cạnh xã hội, môi trường và kinh tế trong toàn bộ chuỗi cung ứng.
Mặc dù khi đáp ứng các biện pháp kỹ thuật của các thị trường khó tính sẽ khiến tăng cao chi phí; thị trường tiếp cận bị hạn chế... song, nếu đáp ứng được các biện pháp kỹ thuật sẽ thúc đẩy các DN xuất khẩu nâng sức cạnh tranh, chủ động phát huy sức mạnh để vượt qua hàng rào phi thuế quan.
Hơn nữa, theo bà Chân, hiện xu hướng toàn cầu đang rất ưu tiên các nguồn đạm thực vật thay thế cho nguồn đạm từ động vật, dẫn đến nhu cầu tăng cao đối với các sản phẩm có nguồn gốc hữu cơ. Đây là thách thức song cũng là cơ hội để các DN xuất khẩu thực phẩm chế biến của Việt Nam nắm bắt và có chiến lược phát triển.
Theo đại diện Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM (ITPC), rất nhiều ngành trong lĩnh vực lương thực, thực phẩm đã đóng góp hơn 1 tỷ USD vào kim ngạch xuất khẩu hằng năm, đặc biệt một số ngành như thủy sản đã đóng góp hơn 10 tỷ USD. Có thể nói, với lợi thế về nguồn nguyên liệu hết sức dồi dào, ngành lương thực thực phẩm còn rất nhiều dư địa, tiềm năng để phát triển.
Để ngành chế biến lương thực thực phẩm thành phố tiếp tục phát triển và giữ vững vai trò là một ngành sản xuất chủ lực, TPHCM đã ban hành Chương trình hỗ trợ phát triển DN và sản phẩm ngành chế biến lương thực, thực phẩm TPHCM giai đoạn 2020 - 2030. Đây được xem là một trong những chương trình đột phá để thành phố tập trung thực hiện các chính sách hỗ trợ, huy động nguồn lực đầu tư phát triển.
Các chuyên gia khuyến nghị, để tồn tại, các DN cần phải sớm thích ứng với việc thay đổi sở thích, xu hướng mua sắm của người tiêu dùng bằng cách đẩy mạnh đầu tư công nghệ; nghiên cứu sản phẩm mới; tăng cường truyền thông; đáp ứng các yêu cầu về chuỗi giá trị phát triển bền vững...