Đồng Nai: Tỉ lệ người nhận bảo hiểm xã hội một lần giảm

Đa số lao động xin hưởng 1 lần có thời gian đóng BHXH ngắn

Tại phiên chất vấn trực tiếp ngày 8/7 tại Kỳ họp thứ 8, HĐND tỉnh khóa X, trước lo ngại về tình trạng rút BHXH một lần gia tăng, ông Phạm Minh Thành, Giám đốc BHXH tỉnh Đồng Nai cho biết, kể từ ngày thực hiện Luật BHXH số 58/2014/QH13 và Nghị quyết số 93/2015/QH13 (từ năm 2016 đến tháng 6/2022), BHXH tỉnh Đồng Nai đã giải quyết hưởng chế độ BHXH một lần cho 286.686 lượt người (trong đó 280.950 người hưởng trợ cấp theo Nghị quyết số 93/2015QH13 của Quốc hội), số người hưởng năm sau luôn cao hơn năm trước với tốc độ tăng trung bình mỗi năm gần 10%.

Cũng theo ông Thành, đa số người hưởng BHXH một lần là NLĐ (NLĐ) ngừng đóng BHXH sau một năm (chiếm khoảng 98% tổng số người hưởng BHXH một lần giai đoạn 2016 - 2021). Đa số NLĐ đề nghị giải quyết trợ cấp BHXH một lần có thời gian tham gia đóng BHXH ngắn (thống kê giai đoạn 2016-2021: Tổng thời gian đóng BHXH bình quân để hưởng BHXH một lần là 4,54 năm/đối với nam và 4,28 năm/đối với nữ).

Khảo sát của BHXH tỉnh Đồng Nai cho thấy, có hai nhóm nguyên nhân do chính sách và do tác động của điều kiện kinh tế - xã hội. Về cơ chế, theo quy định chỉ cần điều kiện sau một năm nghỉ việc hoặc sau một năm không tiếp tục đóng BHXH tự nguyện, khi có yêu cầu thì người tham gia BHXH có thể nộp hồ sơ để được nhận trợ cấp BHXH một lần.

“Ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 khiến đời sống khó khăn, NLĐ cần một khoản tiền chi tiêu sinh hoạt trước mắt trong thời gian tiếp tục tìm kiếm việc làm (chủ yếu là lao động phổ thông trong lĩnh vực may mặc, da giầy, điện tử, gỗ….) hoặc để làm vốn kinh doanh tự do như: mở quán nước, quán ăn nhỏ, tiệm tạp hóa, bán hàng lưu động…. Mặt khác, sự phát triển chưa đồng bộ và hoàn chỉnh của thị trường lao động, chính sách bảo hiểm thất nghiệp hiện nay nặng về giải quyết hậu quả khi NLĐ thất nghiệp mà chưa chú ý thỏa đáng đến phòng ngừa, giảm thiểu tình trạng thất nghiệp...Đây chính là nguyên nhân khiến nhiều NLĐ chọn lựa hưởng BHXH 1 lần khi gặp khó khăn”, ông Phạm Minh Thành lý giải.

Sớm có giải pháp ổn định thị trường

Cũng theo ông Phạm Minh Thành, dù biết việc NLĐ rút BHXH 1 lần cũng chính là rút khỏi hệ thống an sinh xã hội để lại hệ lụy rất lớn song lựa chọn rút BHXH 1 lần là quyền của NLĐ. “Với tư cách là cơ quan chuyên môn, cơ quan BHXH chỉ còn cách tăng cường tuyên truyền, vận động bằng nhiều cách. Thậm chí nhiều cán bộ BHXH huyện không quản ngại, ngày đêm về tận tổ dân phố, ấp để tuyên truyền vận động khi người dân đến nộp hồ sơ đăng ký hưởng BHXH 1 lần”, ông Thành chia sẻ.

"Cần có sự phối hợp và đồng hành các sở, ban, ngành và các đơn vị có liên quan để truyền thông mạnh mẽ về những bất lợi của BHXH một lần, lợi ích của chế độ hưu trí, quyền an sinh của mỗi người dân và xã hội….Bên cạnh đó, các cấp công đoàn phối hợp với các ngành chức năng tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, cải thiện điều kiện làm việc cho đoàn viên, NLĐ. Bên cạnh đó, tìm kiếm các đối tác tín dụng nhằm hỗ trợ tốt nhất cho NLĐ, giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn trước mắt và tiếp tục đồng hành với người sử dụng lao động trong sản xuất kinh doanh" - ông Phạm Minh Thành, Giám đốc BHXH tỉnh Đồng Nai.

Trong khi chờ sửa luật, để đảm bảo quyền lợi lâu dài, bền vững cho NLĐ trong bối cảnh số người nhận BHXH một lần có xu hướng tăng, trong những năm qua, BHXH tỉnh Đồng Nai đã chủ động phối hợp các cơ quan có liên quan, tích cực truyền thông bằng nhiều hình thức thích hợp với nội dung thiết thực nhằm tuyên truyền, thuyết phục NLĐ.

Về nội dung truyền thông, BHXH tỉnh đã tập trung vào 3 nội dung chính là truyền thông sâu, rộng về ý nghĩa, giá trị của việc hưởng lương hưu hằng tháng; cấp mai táng; truyền thông nhấn mạnh những thiệt thòi khi NLĐ lựa chọn nhận BHXH một lần và truyền thông về quá trình sửa đổi chính sách BHXH. Nhờ những giải pháp này, số người xin rút BHXH một lần tại Đồng Nai đã có xu hướng giảm rõ rệt. Cụ thể, so với cao điểm tháng 3/2022 có 7.007 người thì tháng 4/2022 chỉ còn 6.234 người (giảm 11%), tháng 5/2022 giảm xuống còn 5.749 người (giảm 1.258 người – tương ứng 18% so với tháng 3/2022), đến tháng 6/2022 là 5.095 người (giảm 1.912 người, tương ứng 27,3% so với tháng 3/2022).

Mặc dù đạt kết quả trên, song để hạn chế số người rút BHXH một lần, ông Phạm Minh Thành cho rằng, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cần tham mưu Chính phủ trình Quốc hội “kích hoạt” toàn diện Điều 60, Luật BHXH số 58/2014/QH13 và có các giải pháp tổng thể để giảm tình trạng hưởng BHXH một lần. Đồng thời có các giải pháp phát triển thị trường lao động, kết nối cung cầu lao động từ đó đảm bảo việc làm cũng như thu nhập ổn định cho NLĐ. Có như vậy, mới hạn chế được tình trạng rút BHXH một lần.