Giám sát - Phản biện

Dòng Nậm Tôn ô nhiễm: Địa phương không xác định được nguyên nhân

Điền Bắc • 17/05/2024 10:04

Nậm Tôn cùng với Nậm Huống là 2 phụ lưu chính của sông Dinh (huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An). Sông Nậm Tôn bắt nguồn từ những dãy núi thuộc địa phận các xã Châu Hồng, Châu Tiến và Liên Hợp. Nhiều đoạn trên các xã này, sông chảy ngầm dưới chân núi. Khi về tới địa phận xã Châu Quang, Nậm Tôn hợp với Nậm Huống tạo thành sông Dinh.

Trước đây, sông Nậm Tôn là nơi cung cấp nước uống, nước sinh hoạt và nguồn lợi thủy sản dồi dào cho người dân nhiều xã. Tuy nhiên, nhiều năm trở lại đây, nước sông bỗng chuyển màu đỏ ngầu, ô nhiễm. Nguyên nhân chính của tình trạng này đến từ việc các mỏ khai thác quặng lén lút xả thải trực tiếp ra sông.

Tháng 4 vừa qua, đoàn kiểm tra phát hiện một điểm khai thác quặng thiếc trái phép có quy mô ở khu vực thung Hung Nọi thuộc bản Công, xã Châu Hồng. Tuy nhiên, những người khai thác quặng trái phép đã kịp bỏ chạy trước khi đoàn kiểm tra có mặt.

Tại hiện trường, có một hầm lò sâu hơn 15m cùng với máy bơm, nhiều vật dụng, thiết bị khác phục vụ cho việc khai thác khoáng sản. Hiện trường cho thấy, khu vực này đã bị khai thác khoảng hơn nửa tháng. Khu vực nằm giáp ranh giữa 2 xã Châu Tiến và Châu Hồng, rất hiểm trở, ngày thường ít người lui tới. Lực lượng chức năng sau đó đã lập biên bản vụ việc đồng thời tiến hành phá hủy điểm khai thác trái phép.

Ông Lương Văn Long - Phó Chủ tịch UBND xã Châu Hồng, khu vực này trước đây từng được cấp phép cho một doanh nghiệp thăm dò quặng thiếc nhưng đã hết giấy phép từ lâu. Quá trình kiểm tra vẫn chưa phát hiện ra nguyên nhân gây nên bẩn đục dòng Nậm Tôn. Chính quyền địa phương cũng đã đề nghị cơ quan Công an điều tra vào cuộc.

Được biết, các vị trí đầu nguồn dòng Nậm Tôn nhiều đơn vị khai thác quặng thiếc thường bơm hút nước ngầm lên để tuyển quặng, bóc tách các hợp chất, kim loại khác ra khỏi thiếc.

Theo quy định, nguồn nước thải sau khi sử dụng để tuyển quặng xong phải cho xuống các hố lắng, thông qua các bước xử lý rồi tiếp tục tái sử dụng trở lại, mà không được xả ra ngoài môi trường. Vậy nhưng, nhiều chủ mỏ sau khi tuyển quặng lại tìm cách xả thải trực tiếp ra môi trường. Điều này không chỉ ô nhiễm môi trường mà còn khiến nguồn nước ngầm bị bơm hút đến mức cạn kiệt.

Thống kê của cơ quan chức năng, thượng nguồn Nậm Tôn có tới 10 mỏ quặng thiếc, thuộc 3 xã Châu Hồng, Châu Tiến và Liên Hợp. Các chủ mỏ thường bơm hút nước ngầm lên để tuyển quặng, bóc tách các hợp chất, kim loại ra khỏi thiếc.