Dự án mỏ sắt Thạch Khê (Hà Tĩnh): Tiếp tục kiến nghị dừng triển khai

Vừa qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) gửi UBND tỉnh Hà Tĩnh văn bản số 8176 về việc xử lý khó khăn, vướng mắc đã tồn tại nhiều năm của các dự án quan trọng quốc gia, các dự án trọng điểm không hiệu quả, chậm tiến độ.

Tiếp nhận văn bản của Bộ KHĐT, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã giao Sở KHĐT chủ trì, phối hợp các cơ quan, đơn vị liên quan rà soát, tổng hợp báo cáo. Trong đó, UBND huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có báo cáo gửi Sở KHĐT tỉnh Hà Tĩnh các vấn đề quan trọng liên quan đến Dự án khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê.

Dự án này do Công ty cổ phần sắt Thạch Khê (TIC) làm chủ đầu tư. Dự án nằm trên địa phận 5 xã Thạch Hải, Thạch Khê, Đỉnh Bàn, Thạch Trị và Thạch Lạc (huyện Thạch Hà). Trữ lượng, tài nguyên mỏ là 554 triệu tấn. Tổng mức đầu tư sau điều chỉnh: 14.517,2 tỷ đồng. Tổng diện tích sử dụng đất: 4.821ha, gồm 3.898ha trong đất liền và 923ha lấn biển. Diện tích TIC đã ký hợp đồng thuê đất là 552ha.

Dự án “khủng” này cũng ảnh hưởng trực tiếp tới khoảng 7.000 hộ dân với hơn 27.000 nhân khẩu, trong đó có hơn 15.600 người trong độ tuổi lao động. Ngoài ra, theo khảo sát của huyện Thạch Hà, có 4 xã nằm trong vùng ảnh hưởng là Thạch Văn, Thạch Thắng, Thạch Hội, Tượng Sơn) với hơn 5.000 hộ, hơn 19.000 nhân khẩu, trong đó có 10.700 nhân khẩu trong độ tuổi lao động.

Quá trình thực hiện dự án, TIC đã phối hợp với UBND tỉnh Hà Tĩnh xây dựng khu tái định cư, nghĩa trang, một số công trình hạ tầng liên vùng, giải phóng mặt bằng, xây dựng một số công trình nhà ở, nhà xưởng, cung cấp điện, thoát nước, bảo vệ môi trường, rà phá bom mìn… mua sắm một số thiết bị, điều tra khảo sát bổ sung tài liệu địa chất mỏ.

Từ năm 2009 - 2011, TIC bắt đầu triển khai thực hiện thử nghiệm công nghệ và bóc đất tầng phủ được khoảng 12,7 triệu m3, khai thác đến độ sâu -34m so với mực nước biển. Quá trình này chủ đầu tư thu về được 3.000 tấn quặng. Tuy nhiên, từ tháng 8/2011 đến nay, dự án dừng triển khai thực hiện.

Cũng theo báo cáo, huyện Thạch Hà đã đề nghị dừng Dự án khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê vì không hiệu quả, chậm tiến độ và ảnh hưởng nhiều vấn đề về kinh tế - xã hội. Song song với đó, thời gian qua, huyện cũng đã nghiên cứu nhiều nội dung để đề xuất đầu tư các công trình hạ tầng và thực hiện các chính sách hỗ trợ đối với các xã vùng khai thác mỏ do tác động ở đây đã quá lớn.

Trên cơ sở rà soát của huyện Thạch Hà và ý kiến của các sở, ngành liên quan, Sở KHĐT tỉnh Hà Tĩnh đã báo cáo UBND tỉnh Hà Tĩnh, Bộ KHĐT, trong đó nêu rõ: việc triển khai Dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê rất chậm và đã dừng thực hiện kéo dài 12 năm với khối lượng và kết quả đạt được không đáng kể. Cùng đó, quá trình thực hiện dự án đã phát sinh nhiều vấn đề ảnh hưởng đến đời sống người dân như: đền bù, giải phóng mặt bằng, tái định cư... chưa được giải quyết, phát sinh nhiều khó khăn về phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Theo báo cáo gửi Bộ KHĐT, nhiều vấn đề liên quan Dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê được phân tích khá cụ thể, như: Dự án đã có những bất cập về trình tự, thủ tục đầu tư, xây dựng, khai thác mỏ; mức độ nghiên cứu điều kiện về địa chất thủy văn, địa chất công trình; công nghệ khai thác, công nghệ chế biến chưa phù hợp với đặc thù địa chất mỏ, chưa đảm bảo độ tin cậy, thiếu tính khả thi.

Dự án tiềm ẩn nhiều rủi ro, mất an toàn và sự cố môi trường có thể xảy ra trong quá trình thực hiện...

Trên cơ sở đánh giá toàn diện, khách quan, cân nhắc nhiều mặt cả về trước mắt và lâu dài, Hà Tĩnh kính đề nghị Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương sớm xem xét chấm dứt Dự án khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê để khắc phục các ảnh hưởng, hệ lụy để lại sau 12 năm tạm dừng triển khai dự án.

Trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, tại phiên thảo luận tổ, sáng ngày 24/10, ông Hoàng Trung Dũng - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh tiếp tục đề nghị Chính phủ sớm trình phương án về Dự án khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê theo hướng dừng khai thác. Việc chấm dứt dự án sẽ đảm bảo được vấn đề môi trường, nhất là môi trường dọc dải ven biển miền Trung; sẽ không đặt ra các vấn đề rủi ro, hệ lụy về môi trường, thảm họa thiên tai có thể đe dọa nghiêm trọng đến đời sống, môi trường đầu tư, môi trường biển; bảo vệ nguồn tài nguyên đến khi đủ điều kiện khai thác hiệu quả; góp phần thực hiện chủ trương, định hướng phát triển xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường theo Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.