Dự án nghìn tỷ nhiều tai tiếng

Ngày 19/7/2004, UBND tỉnh Lào Cai ban hành Quyết định 390/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết Tiểu khu đô thị số 3, Khu đô thị mới Lào Cai - Cam Đường (giai đoạn 2004 - 2010), tổng diện tích quy hoạch 33ha. Ngày 24/12/2009, UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết dự án trên với diện tích 37,5ha. Ngày 20/5/2010, UBND TP Lào Cai ban hành quyết định phê duyệt phương án bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB). Đây là dự án xây dựng khu đô thị mới, Công ty cổ phần Nam Tiến được UBND tỉnh Lào Cai lựa chọn là chủ đầu tư thực hiện với tổng mức đầu tư hơn 1.000 tỷ đồng. Trong quá trình thực hiện, cho đến nay công tác bồi thường GPMB vẫn chưa kết thúc.

Ngày 1/3/2021, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai có văn bản giao Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) tỉnh thanh tra về đối tượng giao đất tái định cư tại dự án trên. Đến ngày 23/9/2021, Sở TNMT ban hành Kết luận thanh tra số 2586. Kết luận chỉ ra nguyên nhân để xảy ra các sai phạm là do công tác quản lý đất đai, xây dựng chưa được chặt chẽ, xác định không đúng đối tượng thu hồi đất; công tác xét duyệt, giao đất tái định cư chưa chặt chẽ; một số trường hợp được xét duyệt tái định cư chưa đảm bảo điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định.

Qua thanh tra rà soát, Sở TNMT ghi nhận có 292 hộ được bố trí tái định cư (trong đó 133 hộ giao đất diện chính chủ, 90 hộ phát sinh từ hộ chính chủ có đất thu hồi, 14 hộ có nhà trên đất nông nghiệp thu hồi và 55 hộ có nhà trên đất nông nghiệp người khác). Tuy nhiên, hồ sơ, tài liệu thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự án không được lưu giữ theo quy định. Đa số hồ sơ thu hồi đất của các hộ gia đình thuộc dự án chưa được cập nhật chỉnh lý biến động về đất đai sau khi có quyết định thu hồi đất, các bản gốc chứng nhận quyền sử dụng đất chưa được thu hồi đầy đủ theo quy định.

Sở TNMT cũng chỉ ra rằng, UBND TP Lào Cai phê duyệt giao đất cho các hộ chính chủ, các hộ phát sinh khi không có tài liệu gì để chứng minh các trường hợp không có chỗ ở nào khác trên địa bàn, là thiếu căn cứ quy định của UBND tỉnh Lào Cai. Thu hồi đất của các hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (QSDĐ) dẫn đến thu hồi đất trùng vị trí. Ban hành quyết định thu hồi đất ở (đất thổ cư) cho 5 trường hợp không có giấy tờ về QSDĐ, trùng vào vị trí đất thu hồi của 2 hộ gia đình, cá nhân (2 hộ này có giấy chứng nhận QSDĐ nông nghiệp). Việc thu hồi chồng chéo, thu hồi đất 2 lần trên cùng 1 diện tích dẫn đến việc giao đất tái định cư cho 14 trường hợp (gồm 5 hộ chính chủ và 9 hộ phát sinh). Thu hồi đất 12 trường hợp có hợp đồng tặng, cho, chuyển nhượng QSDĐ nhưng chưa thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, là không đúng quy định pháp luật, dẫn đến việc giao đất tái định cư cho 12 trường hợp sai đối tượng.

Ngoài ra, UBND TP Lào Cai xét duyệt cho 55 trường hợp (trong đó 26 trường hợp đã có quyết định giao đất, 29 trường hợp đã có biên bản xác định vị trí tái định cư trên sơ đồ) không thuộc đối tượng bị thu hồi đất (có nhà trên đất người khác), không thuộc diện phát sinh từ các hộ chính chủ có đất ở bị thu hồi, là không đúng quy định pháp luật.