Gần 40% nam giới trên 15 tuổi tại Việt Nam hút thuốc

Thông tin được Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đưa ra tại Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá vừa được tổ chức tại Hà Nội.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), 90% bệnh nhân mắc bệnh ung thư phổi, 75% bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là do sử dụng thuốc lá. Tại Việt Nam, mỗi năm có ít nhất 40.000 ca tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá. Cùng với đó, tình trạng phơi nhiễm với khói thuốc còn phổ biến tại các nhà hàng, quán bar và một số nơi tập trung đông người.

Việt Nam là nước thứ 47 trong số 182 quốc gia sớm phê chuẩn Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của WHO và đã ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Tại hội nghị, bà Angela Pratt - Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam chúc mừng việc Việt Nam đã giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nam giới, từ 47% năm 2010 xuống còn 41% năm 2021. Việc sử dụng thuốc lá trong thanh thiếu niên từ 13 - 17 tuổi đã giảm gần một nửa từ năm 2015 đến năm 2019, với tỷ lệ giảm từ gần 6% xuống dưới 3%. Tuy nhiên, thuế thuốc lá tại Việt Nam rất thấp, làm cho các sản phẩm thuốc lá ở Việt Nam trở thành rẻ bậc nhất trên thế giới, là nguyên nhân những người trẻ tuổi dễ dàng bắt đầu hút thuốc, và không tạo được quyết tâm cho những người hút thuốc hiện tại bỏ thuốc.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cũng nhận định, giá các sản phẩm thuốc lá rẻ, trong khi thu nhập bình quân đầu người tăng. Các sản phẩm thuốc lá được bày bán khắp nơi, tạo điều kiện dễ dàng cho người dân tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên. Đặc biệt, những năm gần đây xuất hiện các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha. Việc sử dụng thuốc lá điện tử đang tăng nhanh, đặc biệt trong lứa tuổi học sinh. Những khó khăn này ảnh hưởng lớn tới các nỗ lực phòng, chống tác hại của thuốc lá và là những nguyên nhân quan trọng dẫn đến nguy cơ làm cho tỷ lệ hút thuốc gia tăng trở lại nếu chúng ta không tiếp tục có các biện pháp quyết liệt và kịp thời.

TS. BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, hàm lượng nicotine trong thuốc lá điện tử cao hơn rất nhiều lần so với thuốc lá thông thường. Đây là chất độc, khả năng gây nghiện cao. Ngoài ra, các loại thuốc lá điện tử chứa rất nhiều loại hóa chất, đều các hóa chất nhân tạo tổng hợp với số lượng khổng lồ, thay đổi các hóa chất liên tục. Điều này làm phát sinh loạt bệnh/ngộ độc mới nổi, thậm chí y học chưa biết. Bên cạnh đó, nó còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ.

BS Nguyên cho hay, thực trạng sử dụng thuốc lá điện tử lan rộng nhanh chóng, nhiều bệnh nhân trẻ ngộ độc cấp sau dùng thuốc lá điện tử đã phải nhập viện. Tính từ tháng 1/2022 - tháng 10/2023, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) đã tiếp nhận hơn 120 ca bệnh nhân nhập viện sau khi sử dụng thuốc lá điện tử, trong đó 87% là nam giới, 30% là giới trẻ. Những bệnh nhân trẻ vào viện vì sử dụng thuốc lá điện tử đều phải làm tất cả xét nghiệm lâm sàng, cận lâm sàng, đánh giá chức năng các cơ quan và xét nghiệm độc chất. Thông qua đó, các bác sĩ phát hiện các loại hóa chất có trong các loại thuốc lá điện tử và thay đổi thường xuyên, từ đó sinh ra hàng loạt bệnh, tình trạng ngộ độ mới. Thậm chí, nhiều chất y học chưa được biết đến, và kết quả xét nghiệm một số trường hợp ngộ độc còn cho thấy phát hiện các chất ma túy.

Từ thực tế nêu trên, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho rằng, chúng ta phải làm tất cả những gì có thể để bảo vệ những người trẻ tuổi khỏi việc sử dụng thuốc lá, hoặc bất kỳ sản phẩm nào có nguy cơ gây nghiện nicotine. WHO khuyến nghị chính phủ Việt Nam tăng thuế thuốc lá và giá thuốc lá. Đồng thời, cần cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng; đi kèm với lệnh cấm là các biện pháp thực thi mạnh mẽ.