Giải Đặc biệt VinFuture 2025 dành cho nhà khoa học nữ gọi tên GS Mary-Claire King

Tối 5/12, Giải Đặc biệt VinFuture 2025 dành cho nhà khoa học nữ được trao cho Giáo sư Mary-Claire King với thành công phát hiện gen BRCA1 - liên quan đến ung thư vú và buồng trứng.

Giáo sư Mary-Claire King chia sẻ tại Lễ trao giải: “Tôi rất vinh dự được nhận giải thưởng, thay mặt cho các cộng sự tôi xin chân thành cảm ơn tới VinFuture. Tôi hơi bất ngờ khi được nhận giải thưởng dành riêng cho các nhà khoa học nữ, bởi vì các phát kiến của mọi nhà khoa học đều như nhau.

Những thành tựu, thí nghiệm, thành công của chúng tôi cũng giống như các nhà khoa học khác. Và chúng tôi những người phụ nữ đang làm được, đang đóng góp cho thế giới", Giáo sư Mary-Claire King chia sẻ.

Chia sẻ cụ thể về công trình của mình, GS Mary Claire King cho biết có hai lý do bà tập trung nghiên cứu về ung thư vú và ung thư buồng trứng.

Đầu tiên, ung thư vú và ung thư buồng trứng có tầm quan trọng rất lớn đối với phụ nữ trên toàn thế giới, trong đó có cả người thân, bạn bè, chị em phụ nữ trong gia đình bà.

Lý do thứ hai là thời Hy Lạp cổ đại, chúng ta có những nhà nghiên cứu ghi nhận những trường hợp gia đình có rất nhiều phụ nữ bị mắc ung thư vú qua nhiều thế hệ nhưng không giải thích được lý do. Điều đó khiến nhà khoa học tự hỏi rằng có phải do họ tiếp xúc với các yếu tố ngoại sinh trong môi trường, lối sống.

“Tôi thấy rằng lý giải thích đó là không hợp lý, vì trong những gia đình này, tỷ lệ phụ nữ mắc ung thư vú cao bất thường. Từ đó, tôi mới đưa ra giả thuyết là nếu không phải do yếu tố môi trường thì chỉ có thể là do yếu tố gen di truyền mà thôi. Vì vậy, tôi nghĩ rằng nếu như tất cả phương án khác đều không phải, thì hãy thử với yếu tố di truyền học. Đó là lý do toàn bộ công trình nghiên cứu của tôi trong 50 năm trở lại đây đều xoay quanh chủ đề đó” - GS Mary Claire King nói.

Là một chuyên gia đã dành hơn nửa thế kỷ để nghiên cứu về ung thư vú và ung thư buồng trứng, GS Mary Claire King nhắn nhủ tới những người phụ nữ trên toàn cầu rằng ai cũng đều có nguy cơ mắc ung thư vú và ung thư buồng trứng. Đây là hai bệnh ung thư có thể khởi phát do nhiều lý do khác nhau. Với nhóm phụ nữ mà bà đã trực tiếp nghiên cứu, nguyên nhân của bệnh đến từ trường các đột biến gen BRCA1 và BRCA2, cũng như là các gen chị em của hai gen này.

Với những trường hợp phụ nữ đang còn trẻ, khỏe, chưa khởi phát bất kì một ung thư nào, nhưng lại có chị em, có mẹ hoặc bà trong gia đình mắc ung thư vú hoặc ung thư buồng trứng, tôi khuyến nghị là hãy đi xét nghiệm gen để xem có bị đột biến gen ở gen BRCA1, BRCA2 hoặc các gen chị em hay không.

Giáo sư cho rằng hiện nay xét nghiệm gen và phân tích gen rất phổ biến trên thế giới, được thực hiện với độ chính xác và chất lượng rất cao. Ở Việt Nam, việc phân tích và xét nghiệm gen này cũng được thực hiện với chất lượng rất tốt. Do đó tôi cũng khuyến nghị chúng ta nên đi sàng lọc xét nghiệm gen.