Giảm nghèo thông tin giúp thu hẹp khoảng cách số

Tạo nền tảng cho phát triển bền vững

Theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021–2025, thiếu hụt thông tin được xếp là một trong những chỉ số then chốt của tiêu chí dịch vụ xã hội cơ bản. Điều này cho thấy Nhà nước không chỉ đặt mục tiêu nâng cao thu nhập, mà còn hướng tới đảm bảo người dân được tiếp cận thông tin thiết yếu để tự phát triển.

Là một tỉnh phát triển nhưng vẫn còn nhiều khu vực đông lao động nhập cư và nhóm dân cư yếu thế, Bắc Ninh đặc biệt chú trọng đến nhiệm vụ giảm nghèo thông tin. Từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG), tỉnh Bắc Ninh đã dành một phần kinh phí đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin và viễn thông, đảm bảo mạng di động và mạng cố định được phủ kín toàn bộ địa bàn.

Hệ thống loa truyền thanh thông minh được lắp đặt ở nhiều thôn, xóm, đặc biệt tại các khu dân cư đông công nhân (100% xã trên địa bàn Bắc Ninh đã có hệ thống đài truyền thanh hoạt động hiệu quả). Thay vì loa nén truyền thống, các điểm phát thanh mới ứng dụng công nghệ số, phát được nhiều loại nội dung, từ thông báo khẩn, tuyên truyền chính sách đến hướng dẫn sử dụng dịch vụ công, giúp người dân, kể cả những người ít tiếp xúc với Internet không bỏ lỡ thông tin quan trọng.

Tỉnh cũng phối hợp doanh nghiệp viễn thông xây dựng các điểm truy cập internet miễn phí tại nhà văn hóa, trung tâm sinh hoạt cộng đồng. Nhờ đó, tỷ lệ người dân dùng điện thoại thông minh tăng lên hơn 95%, tạo nền tảng cho chuyển đổi số nông thôn.

Cùng với đó, Bắc Ninh triển khai mạnh các mô hình hỗ trợ sinh kế, hơn 500 mô hình được triển khai, 120 mô hình trong số đó ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp, thủ công nghiệp và du lịch cộng đồng. Khoảng 10.000 lao động nghèo được kết nối việc làm mới, nhiều người lần đầu làm việc trong doanh nghiệp công nghệ và cơ khí.

Trong nhóm hộ nghèo, hộ cận nghèo, người cao tuổi hay người khuyết tật, tiểu dự án Giảm nghèo về thông tin trở thành chiếc cầu nối hữu ích giúp họ tiếp cận dịch vụ viễn thông giá rẻ, dịch vụ công trực tuyến, thông tin tuyển dụng và các chương trình hỗ trợ sinh kế.

Thay đổi nhờ công  nghệ

Không chỉ Bắc Ninh, nhiều địa phương khác trên cả nước đang thay đổi nhờ ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất và tiếp thị sản phẩm.

Trước đây, ở xã Sơn Linh (Quảng Ngãi), người dân chủ yếu sống dựa vào các loại cây trồng cho giá trị thấp. Từ vốn vay nhỏ và tìm hiểu thông tin trên các nền tảng xã hội, anh Đinh Văn Thơ, một hộ từng thuộc diện nghèo, là một trong những người tiên phong chuyển sang trồng ổi kết hợp bưởi da xanh theo hướng bền vững, kết hợp phân bón hữu cơ, kỹ thuật tỉa cành mới và biện pháp sinh học đạt hiệu quả sản xuất cao. Anh Thơ còn chủ động chia sẻ kinh nghiệm với bà con, tạo thành nhóm 25 hộ cùng phát triển mô hình. Vườn của anh mỗi năm tạo việc làm cho gần 30 lao động thời vụ và thường xuyên, trở thành hạt nhân lan tỏa tinh thần "thoát nghèo bằng tri thức".

Tại Lâm Đồng, mô hình nuôi dế thảo mộc của anh Nguyễn Văn Dung lại cho thấy, việc học hỏi qua ứng dụng mạng xã hội và thương mại điện tử để nuôi dế và tăng giá trị sản phẩm vươn lên thoát nghèo. Từ việc chia sẻ quy trình nuôi dế, thu hoạch và chế biến, anh Dung đã thu hút được hàng triệu lượt theo dõi, qua đó quảng bá sản phẩm địa phương rộng rãi hơn…

Dữ liệu của Chính phủ cho thấy, sau gần 5 năm triển khai, CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025 đạt nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều từ 4,4% năm 2021 giảm xuống còn 1,3% năm 2025. Hơn 35% xã đặc biệt khó khăn ở vùng bãi ngang ven biển và hải đảo đã thoát khỏi tình trạng khó khăn. Điều đó cho thấy, khi được tiếp cận thông tin đầy đủ, minh bạch và kịp thời, người dân sẽ hiểu rõ hơn về các chương trình hỗ trợ, biết cách tìm đầu ra cho sản phẩm, biết áp dụng công nghệ mới và mạnh dạn thay đổi mô hình sản xuất.

Như vậy, giảm nghèo thông tin không chỉ là phủ sóng viễn thông hay trang bị thiết bị số mà là tạo điều kiện để mọi người dân, dù ở thành phố, vùng núi, hải đảo hay nơi còn khó khăn, đều được tiếp cận thông tin, tri thức và cơ hội như nhau.