Giám sát việc thực hiện công khai kết luận thanh tra tại Thanh tra Chính phủ

Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân phát biểu tại buổi giám sát.

Tham gia Đoàn giám sát có ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, đại diện Ban Nội chính Trung ương, Hội nhà báo Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam.

Về phía Thanh tra Chính phủ có Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Thanh tra Chính phủ Phan Văn Sáu, các Phó Tổng thanh tra Chính phủ: Nguyễn Đức Hạnh, Ngô Văn Khánh, Đặng Công Huẩn, Nguyễn Văn Thanh.

Công khai kết luận thanh tra trên cổng thông tin điện tử

Báo cáo việc công khai kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ, Phó Tổng thanh tra Chính phủ Đặng Công Huẩn cho biết, toàn ngành đã triển khai 8.471 cuộc thanh tra hành chính và 289.172 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành phát hiện vi phạm về kinh tế 101.224 tỷ đồng4.168 ha đất, đã kiến nghị thu hồi 46.730 tỷ đồng, 1.347 ha đất; xuất toán, loại khỏi giá trị quyết toán và đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý 54.495 tỷ đồng, 2.823 ha đất; ban hành 189.225 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền 12.395 tỷ đồng; kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính đối với 2.022 tập thể và nhiều cá nhân; chuyển cơ quan điều tra xử lý 111 vụ việc, 185 đối tượng; chấn chỉnh quản lý, hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật trên nhiều lĩnh vực.

Thanh tra Chính phủ tiến hành 60 cuộc thanh tra, tập trung vào công tác quản lý nhà nước của các bộ, ngành; công tác quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng của địa phương; việc chấp hành các quy định pháp luật về quản lý và sử dụng vốn, tài sản của các tập đoàn, tổng công ty nhà nước và thanh tra trách nhiệm trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng . Kết quả 24 cuộc thanh tra đã ban hành kết luận, phát hiện vi phạm số tiền 11.095 tỷ đồng; kiến nghị thu hồi 5.001 tỷ đồng; kiến nghị, xử lý khác 6.094 tỷ đồng; chuyển cơ quan điều tra xử lý 5 vụ, 40 đối tượng.

Từ thực tế đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Chính phủ, các Bộ, ngành sửa đổi, bổ sung nhiều quy định liên quan đến nội dung thanh tra.

Phó Tổng thanh tra Chính phủ Đặng Công Huẩn phát biểu.

Trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, các cơ quan hành chính nhà nước các cấp đã tiếp 447.657 lượt công dân với 247.964 vụ việc; có 5.989 đoàn đông người; xử lý 202.277 đơn đủ điều kiện trong tổng số 306.940 đơn đã tiếp nhận, trong đó có 67.730 đơn khiếu nại, 19.013 đơn tố cáo; đã giải quyết 27.990/35.078 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đạt 80%, trong đó: Thanh tra Chính phủ đã xử lý 14.226 đơn trong tổng số 16.996 đơn đã tiếp nhận.

Qua xử lý đơn, đã phát hành 3.573 văn bản hướng dẫn công dân khiếu nại và 908 văn bản chuyển đơn của công dân đến cơ quan có thẩm quyền để xem xét giải quyết; 147 văn bản chuyển trả lại đơn cho cơ quan chuyển đơn đến Thanh tra Chính phủ không đúng thẩm quyền; Kết luận và báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả giải quyết 61vụ việc Thủ tướng Chính phủ giao.

Thông qua công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi cho nhà nước và trả lại cho công dân 76,1 tỷ đồng, 44 ha đất; trả lại quyền lợi cho 1.692 người, kiến nghị xử lý hành chính 541 người.

Tính đến tháng 3/2017, Thanh tra Chính phủ ban hành 24 kết luận thanh tra, kiểm tra. Thanh tra Chính phủ đã công bố tại cuộc họp, đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử của Thanh tra Chính phủ19/24 thông báo kết luận thanh tra.

Có chế tài xử lý không công khai kết luận thanh tra

Băn khoăn về tổng số thông báo kết luận thanh tra đăng tải trên trang thông tin điện tử của Thanh tra Chính phủ ông Nguyễn Xuân Diện, Phó vụ trưởng Vụ cơ quan Nội chính, Ban Nội chính Trung ương cho rằng, trong 24 kết luận thanh tra thì có 19 kết luận được công bố. Như vậy còn 5 kết luận chưa được công bố. Có phải 5 kết luận này có phải thuộc bí mật không? Có vướng mắc, có gì đó chúng ta chưa công bố hay không lựa chọn hình thức này.

Giải trình nội dung này, Thanh tra Chính phủ cho biết, kết luận thanh tra được đăng tải công khai thông báo trên Cổng Thông tin điện tử của Thanh tra Chính phủ trừ những nội dung Kết luận thanh tra có liên quan đến bí mật nhà nước, an ninh quốc gia, tổ chức họp báo định kỳ hay đột xuất công khai kết quả thanh tra, giải quyết, tố cáo và phòng chống tham nhũng để các cơ quan đoàn thể, báo chí và quần chúng nhân dân biết để giám sát.

Việc công khai được thực hiện thường xuyên, đầy đủ, rõ ràng, minh bạch, dân chủ được cơ quan báo chí đánh giá cao. Qua theo dõi, thấy hầu hết các cuộc thanh tra đều nhận được sự quan tâm, theo dõi, giám sát của các tổ chức, đoàn thể chính trị - xã hội, cơ quan báo chí, cử tri và nhân dân cả nước từ khi bắt đầu tiến hành thanh tra đến kết quả thanh tra.

Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Mai Đức Chính phát biểu.

Từ thực tế đôn đốc xử lý sau thanh tra việc thu hồi và xử lý về tiền mới đạt tỷ lệ 67%, thu hồi về đất mới đạt 47%, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Mai Đức Chính đề nghị TTCP cần làm rõ nguyên nhân đồng thời có biện pháp để việc xử lý sau thanh tra đạt hiệu quả hơn trong thời gian tới.

Tổng Thanh tra Chính phủ Phan Văn Sáu khẳng định việc công khai kết luận thanh tra phải đảm bảo tính độc lập, khách quan, minh bạch. Việc công bố kết luận thanh tra rộng rãi sẽ tạo quan tâm, lan tỏa trong cộng đồng qua sự giám của người dân.

Ông Phan Văn Sáu cũng khẳng định trong thời gian tới TTCP sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng như công an, kiểm sát, tòa án, ủy ban kiểm tra nâng cao hiệu lực thực hiện kết luận thanh tra, thu hồi tài sản đối với các sai phạm.

Tổng Thanh tra Chính phủ Phan Văn Sáu phát biểu.

Tại buổi làm việc, Thanh tra Chinh phủ cũng nêu những khó khăn vướng mắc trong việc công khai các kết luận thanh tra đó là Luật thanh tra và Nghị định số 86 của Chính phủ chưa có quy định riêng về việc công khai kết luận thanh tra trong một số lĩnh vực đặc thù như ngân hàng, chứng khoán…do vậy, cần có những quy định đặc thù để kết luận thanh tra phải được công khai, trừ những nội dung trong kết luận thanh tra thuộc bí mật nhà nước và nội dung nhạy cảm mà việc công bố có thể ảnh hưởng đến an toàn hoạt động của đối tượng thanh tra.

“Cần quy định chế tài xử lý cụ thể đối với người có trách nhiệm không thực hiện việc công khai hoặc công khai không đúng, không đủ nội dung của kết luận thanh tra theo đúng quy định pháp luật”, Phó Tổng thanh tra Chính phủ Đặng Công Huẩn đề nghị.

Cũng theo TTCP nhiều kết luận thanh tra của các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra, đặc biệt là các bộ, ngành, địa phương chưa được công khai theo đúng nội dung và hình thức quy định của Luật Thanh tra và Nghị định số 86 của Chính phủ. Nhiều cơ quan, bộ, ngành, địa phương thường dựa vào căn cứ do kết luận thanh tra chứa nội dung mật để không thực hiện công khai kết luận thanh tra, đặc biệt là việc thực hiện công khai trên các các phương tiện thông tin đại chúng. Do vậy chưa đảm bảo yêu cầu về công khai theo quy định của pháp luật thanh tra và yêu cầu của Luật phòng, chống tham nhũng.

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Thanh phát biểu.

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Thanh cho rằng, danh mục bí mật nhà nước rất phức tạp, các Bộ ngành, địa phương có danh mục bí mật nhà nước riêng. Đây là cản trở để TTCP công bố kết luận thanh tra.

Ông Thanh kiến nghị cần có quy định quy trình giải mật để công khai kết luận thanh tra. Bên cạnh đó các bộ ngành cần rà soát theo tinh thần giảm thiểu các danh mục bí mật để không ảnh hưởng đến việc công khai kết luận thanh tra. Cùng với việc công khai trong hệ thống chính trị cần công khai với người dân, với xã hội qua việc niêm yết, qua mạng, công bố báo chí về sai phạm của đối tượng thanh tra để nhân dân, xã hội giám sát.

Quy định cụ thể đối với trường hợp nhạy cảm, bí mật

Phát biểu tại buổi giám sát, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đánh giá cao tinh thần nghiêm túc, xây dựng của TTCP trong việc công khai kết luận thanh tra. TTCP đã ban hành 24 kết luận thanh tra với 19 kết luận được công bố đảm bảo đúng những quy định của pháp luật.

Để việc công khai kết luận thanh tra đạt hiệu quả, Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân đề nghị, trong thời gian tới cần đánh giá trong hệ thống thanh tra và chính quyền các cấp việc thực hiện công khai, tỷ lệ công khai, các hình thức công khai để từ đó đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện công bố công khai kết luận thanh tra.

Bên cạnh đó cần hoàn thiện cơ chế, chế tài hướng dẫn việc thực hiện công khai các kết luận thanh tra. Nghiên cứu làm rõ trách nhiệm pháp lý của người ra quyết định thanh tra và người ký kết luận thanh tra.

Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân cũng cho rằng, TTCP khi tổng kết Luật Thanh tra 2010, sửa đổi Luật Thanh tra trong thời gian tới cần quan tâm đồng bộ với Luật Phòng chống tham nhũng, Luật tiếp cận thông tin, Luật tổ chức Chính phủ và những quy định liên quan đến bí mật nhà nước. Mặt trận cũng sẽ phối hợp với TTCP qua việc đóng góp ý kiến khi sửa Luật thanh tra trong thời gian tới

Đối với những trường hợp nhạy cảm, bí mật khi công bố kết luận thanh tra Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân đề nghị phải cụ thể hóa và có quy định cụ thể đối với một số lĩnh vực như ngân hàng, chứng khoán. Việc quy định các trường hợp nhạy cảm, bí mật phải xác định cụ thể cấp nào ra quy định tránh sự tùy tiện.

“Ngoài bí mật Nhà nước cấp quốc gia còn có các bí mật cho các ngành, địa phương. Phải có hướng dẫn để có cơ chế, cách làm. Ngành nào, địa phương nào có danh mục bí mật phải công bố để việc thanh tra được chủ động” Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân đề nghị.

Chủ tịch Nguyễn Thiện Nhân khẳng định, UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ phối hợp với TTCP từng bước làm tốt việc công khai hóa kết quả thanh tra, tiến tới đôn đốc việc thực hiện kết luận thanh tra. Theo đó UBTƯ MTTQ Việt Nam chủ trì, phối hợp với Ban Nội chính Trung ương, Thanh tra Chính phủ, các tổ chức chính trị – xã hội, Hội Luật gia Việt Nam, Liên đoàn luật sư Việt Nam, Hội nhà báo Việt Nam tiến hành giám sát tại 5 Bộ và địa phương nhằm bước đầu đánh giá đúng thực trạng việc thực hiện công khai kết luận thanh tra.

Căn cứ kết quả giám sát, Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ kiến nghị, đề xuất những vấn đề nhằm hoàn thiện cơ chế, chính sách và pháp luật về việc thực hiện công khai kết luận thanh tra nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn để MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và các thành viên của Mặt trận, nhân dân, các cơ quan truyền thông có thể tiếp cận đầy đủ thông tin phục vụ quá trình giám sát thanh tra và việc thực hiện kết luận thanh tra của các cơ quan Nhà nước.