Giảm thiểu lao động trẻ em: Cần giải pháp quyết liệt

Lao động trẻ em gia tăng

Theo ước tính của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), năm 2020 có 160 triệu trẻ em tham gia lao động trẻ em và 79 triệu em đang làm những công việc nguy hiểm. Đặc biệt trong bối cảnh ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, ILO cảnh báo số lao động trẻ em trên toàn thế giới sẽ tăng lên thêm 8,9 triệu (168,9 triệu) vào năm 2022.

Ở Việt Nam, kết quả khảo sát gần đây cho thấy, năm 2018, lao động trẻ em từ 5-17 tuổi là 1.031.944 trẻ, chiếm 5,4% tổng dân số trẻ em từ 5 - 17 tuổi, thấp hơn so với các nước trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương và toàn cầu năm 2016 tương ứng là 9,6% và 10,6%.

Cuộc điều tra cũng chỉ rõ, có gần 520.000 lao động trẻ em tại Việt Nam làm các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, là những công việc có nguy cơ gây tổn hại đến sức khỏe, sự an toàn và đạo đức của trẻ.

Đáng lo ngại, trẻ em làm các công việc độc hại thường xuất hiện trong lĩnh vực công nghiệp và xây dựng, trong đó số giờ lao động của trẻ em làm các công việc nặng nhọc độc hại, nguy hiểm có xu hướng tăng cao, với 40,6% trẻ trong nhóm này phải làm việc nhiều hơn 40 giờ một tuần.

Đánh giá từ chuyên gia cho thấy, thời gian gần đây lao động trẻ em có nguy cơ gia tăng trở lại do những tác động của đại dịch Covid -19 đến kinh tế - xã hội. Hiện nay, ở Việt Nam và trên thế giới, nhiều gia đình buộc phải sử dụng lao động trẻ em như một phương sách để đối phó với tình trạng giảm sút thu nhập và sinh kế do sự gián đoạn của chuỗi cung ứng toàn cầu và các biện pháp giãn cách xã hội.

Bảo vệ quyền trẻ em

Trước thực trạng trên, Chương trình quốc gia về phòng ngừa và giảm thiểu trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021 -2025, định hướng đến 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 782/QĐ - TTg ngày 27 tháng 5 năm 2021.

Với tầm nhìn dài hạn đến năm 2030, chương trình có ba mục tiêu cốt lõi nhằm ngăn ngừa và phát hiện các trường hợp lao động trẻ em trái pháp luật; nâng cao nhận thức về phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em; nâng cao năng lực về phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em.

“Những nỗ lực này là minh chứng cho các cam kết của Việt Nam với tư cách là quốc gia tiên phong của Liên minh toàn cầu 8.7 quan hệ đối tác nhiều bên nhằm xóa bỏ lao động trẻ em phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững (SDG) 8.7.

Trong bối cảnh hiện nay, những hành động khẩn cấp cần được triển khai nhằm hạn chế các nguy cơ gia tăng số lao động trẻ em do hậu quả của đại dịch Covid-19”- Bà Bharati Pflug, chuyên gia cao cấp của ILO nhấn mạnh.

Cũng theo bà Bharati Pflug, lao động trẻ em không chỉ gây rủi ro về uy tín cho Việt Nam với tư cách là một đối tác thương mại quốc tế và làm suy yếu năng lực của lực lượng lao động tương lai của đất nước, mà còn làm xói mòn quyền của trẻ em và gia tăng tình trạng nghèo đói theo chu kỳ.

Còn theo bà Lesley Miller, Phó trưởng đại diện UNICEF Việt Nam, lao động trẻ em có thể phòng ngừa được thông qua các cách tiếp cận tích hợp đồng thời giải quyết tình trạng nghèo đói, thiếu thốn và bất bình đẳng, cải thiện khả năng tiếp cận với dịch vụ bảo trợ xã hội, chất lượng giáo dục và huy động sự ủng hộ của cộng đồng đối với việc tôn trọng quyền trẻ em.

Cũng cần chú trọng thúc đẩy các quy định về điều kiện lao động đối với trẻ em đủ tuổi lao động; thúc đẩy các chuẩn mực xã hội và thái độ của công chúng trong việc phản đối lao động trẻ em và thúc đẩy xã hội cùng hành động để xóa bỏ lao động trẻ em.

Chia sẻ về giải pháp triển khai hiệu quả Chương trình, bảo vệ trẻ em trước vấn đề lao động sớm, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Nguyễn Thị Hà cho biết, các bộ ngành, đoàn thể, địa phương và các tổ chức cần chủ động triển xây dựng các kế hoạch, giải pháp phù hợp với thực tiễn để làm tốt hơn công tác phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em theo trách nhiệm của mình.

Trong đó để chính sách hiệu quả, cần lồng ghép với các các mục tiêu, Chương trình như chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025...