Giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống - Gỡ vướng mắc trong ngăn chặn tảo hôn tại Thái Nguyên

Thái Nguyên có 9 đơn vị hành chính thì có 4 huyện miền núi và 1 huyện vùng cao. Tình trạng tảo hôn vẫn xảy ra ở địa bàn những huyện vùng cao, miền núi, nơi tập trung đông đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS). Theo thống kê, năm 2022, toàn tỉnh Thái Nguyên có 74 trường hợp tảo hôn, tăng 13 vụ so với năm trước. Tuy nhiên, con số thực tế còn có thể cao hơn do một số thôn, bản nằm ở vùng sâu, chưa thể rà soát hết. Trong số này, huyện Võ Nhai là “điểm nóng” khi có 50 cặp tảo hôn.

Anh Hoàng Thế Nhân - cán bộ văn hóa - xã hội xã Dân Tiến, huyện Võ Nhai cho biết: Việc xây dựng gia đình khi chưa đủ tuổi trưởng thành, thể chất chưa phát triển toàn diện, nhận thức còn hạn chế, điều kiện kinh tế lại khó khăn nên cuộc sống hôn nhân của những cặp vợ chồng trẻ khó bền vững, để lại nhiều hệ lụy cho xã hội.

Tại huyện Đồng Hỷ, năm 2022, thống kê có 20 trường hợp tảo hôn và xã Hợp Tiến là địa phương “dẫn đầu” với 6 trường hợp. Còn tại huyện Định Hóa, năm qua cũng thống kê được 3 trường hợp tảo hôn. Tình trạng này càng trở nên báo động khi ngay tại địa bàn TP Thái Nguyên cũng có 1 trường hợp…

Những trường hợp kể trên cho thấy công tác ngăn chặn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống ở Thái Nguyên còn nhiều thách thức. Để thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vùng đồng bào DTTS và miền núi”, giai đoạn 2021-2025, UBND tỉnh Thái Nguyên đã ban hành kế hoạch số 33 ngày 23/2/2021 về thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 - 2025”.

Theo đó, các sở, ban, ngành liên quan và UBND các huyện, thành phố đã tích cực triển khai nhiệm vụ của đề án như: Chủ động xây dựng, triển khai, nhân rộng mô hình điểm đối với địa bàn vùng DTTS có tỷ lệ hoặc nguy cơ cao về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống...

Nhằm thực hiện hiệu quả Đề án, Ban Dân tộc tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức điều tra, khảo sát, thu thập thông tin, số liệu về tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS và miền núi bằng phiếu điều tra. Trên cơ sở đó, đánh giá thực trạng, lựa chọn nội dung, cách thức tuyên truyền, vận động phù hợp với từng địa phương, từng dân tộc.

Trong năm 2023, Thái Nguyên đã triển khai nhiều biện pháp tích cực, đặc biệt là tại khu vực 5 huyện miền núi, vùng cao để ngăn chặn tảo hôn,hôn nhân cận huyết thống.

Điển hình trong đó là huyện Đồng Hỷ. Từ đầu năm đến nay, 15/15 xã trên địa bàn huyện tổ chức thông tin về công tác dân số và phát triển, tư vấn tại hộ gia đình cho gần 2.400 đối tượng về chính sách kế hoạch hóa gia đình; truyền thông tại trạm y tế cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ với gần 3.000 đối tượng. Bên cạnh đó, huyện tích cực động viên đội ngũ cộng tác viên dân số đến từng nhà, rà từng đối tượng để tuyên truyền cho nhân dân.

Bên cạnh tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức về y tế, sức khoẻ…, các ngành, đoàn thể của Thái Nguyên còn tập trung truyền thông để nâng cao nhận thức của đồng bào từ khía cạnh pháp luật.

Để phổ biến pháp luật về hôn nhân, gia đình đến bà con, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước (Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên) phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh và chính quyền các huyện, thành phố trên địa bàn tổ chức chuỗi các Hội nghị tuyên truyền giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS và miền núi. Trong đó, đối tượng tập trung truyền thông là các Bí thư chi bộ, Trưởng xóm, trưởng các đoàn thể ở xóm, người có uy tín tiêu biểu trong đồng bào DTTS, đây sẽ là những người lan tỏa chính sách đến cộng đồng nhanh nhất, bền vững nhất.

Bà Hồ Thị Thanh Thủy - Chi cục trưởng Chi cục Dân số, Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Thái Nguyên nhấn mạnh: Tảo hôn ảnh hưởng đến quyền bình đẳng giới, khiến đất nước phải tốn nhiều chi phí liên quan đến tỷ lệ sinh cao và tăng trưởng dân số, y tế, giảm thu nhập và năng suất lao động. Ngăn chặn vấn nạn tảo hôn là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dân số, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Thái Nguyên nói riêng và đất nước nói chung. Bởi vậy, Thái Nguyên nỗ lực thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm giảm thiểu, ngăn chặn vấn nạn tảo hôn xảy ra trên địa bàn.