Nậm Nhùn là một trong những huyện nghèo của tỉnh Lai Châu, cư dân chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số. Địa bàn rộng, nhiều thôn bản biệt lập, hiện vẫn còn tồn tại tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.
Tuy nhiên, Nậm Nhùn đang huy động toàn lực để ngăn chặn tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống với sự tham gia của cấp ủy, chính quyền cơ sở và các đoàn thể, nhất là Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên.
Đoàn Thanh niên xã Nậm Chà (huyện Nậm Nhùn) vừa tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tại bản Huổi Mắn. Tại hội nghị, Bí thư Đoàn xã Hoàng Ngọc Hải đã chia sẽ những quy định pháp luật về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; thực trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở Việt Nam nói chung, đặc biệt là tình trạng tảo hôn trên địa bàn xã Nậm Chà nói riêng. Các đại biểu cũng được nghe giải thích về nguyên nhân dẫn đến tình trạng tảo hôn, hôn nhận cận huyết thống và hậu quả, hệ lụy của những vấn đề này đối với các cặp vợ chồng cũng như gia đình, xã hội trong hiện tại và tương lai.
Hôn nhân cận huyết thống, dù tỷ lệ không cao, nhưng tác hại là khôn lường, để lại những ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của phụ nữ và trẻ em, làm suy thoái giống nòi và là bước cản lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội.
Qua tuyên truyền, người dân trong bản nắm rõ hơn về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống và các chế tài xử lý khi vi phạm tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Đây chỉ là một trong nhiều hội nghị được tổ chức trên địa bàn huyện Nậm Nhùn kể từ đầu năm đến nay. Các ngành, đoàn thể đều vào cuộc một cách tổng lực. Tùy vào điều kiện thực tế và chức năng nhiệm vụ, các buổi tập huấn, hội nghị sẽ tập trung vào những chủ đề, đối tượng khác nhau.
Ví dụ như Phòng Tư pháp tập trung vào chủ đề quy định pháp luật đối với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên tập trung tuyên truyền nâng cao nhận thức về giới tính, về cách thức để thanh thiếu niên, nhất là các bé gái phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.
Nậm Nhùn có một thị trấn và 10 xã, tổng diện tích lên tới 1.388km2. Địa bàn rộng dẫn đến thông tin về các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước chậm đến cơ sở. Mặt khác, một bộ phận không nhỏ người dân còn chưa biết tiếng phổ thông. Nhiều hủ tục còn tồn tại, trong đó có nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Năm 2022, toàn huyện vẫn còn 29 trường hợp tảo hôn.
Vàng A Lồng năm nay 19 tuổi và vợ là Mùa Thị Ly mới 16 tuổi (xã Nậm Chà). Đôi vợ chồng này đã về ở với nhau được mấy tháng do người vợ chưa đủ tuổi kết hôn nên gia đình nhà trai sang “xin” người và chờ khi nào đủ tuổi sẽ tổ chức đám cưới sau. Vàng A Lồng chia sẻ, vì chúng em thích nhau nên đã về ở với nhau. Hiện tại, hai vợ chồng em cũng chỉ ở nhà phụ giúp bố mẹ làm nương làm ruộng chứ chưa biết làm gì thêm….
Cán bộ Tư pháp huyện Nậm Nhùn cũng vừa tổ chức tuyên truyền Luật Hôn nhân gia đình và các vấn đề liên quan đến tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống tại xã Trung Chải. Tại buổi tuyên truyền về Luật Hôn nhân gia đình bà con rất lắng nghe cán bộ Phòng Tư pháp phổ biến các quy định của pháp luật liên quan đến hôn nhân, gia đình. Việc kết hôn sớm cũng gần như đồng nghĩa với bỏ học, khiến các em khó tìm kiếm công việc có thu nhập và đóng góp kinh tế cho gia đình, làm tăng nguy cơ đói nghèo lạc hậu… Chưa kể, kết hôn khi các em suy nghĩ chưa chín chắn dễ dẫn đến xung đột vợ chồng; con cái không được chăm sóc đầy đủ, dễ ốm đau, bệnh tật... Từ những thông tin, cách tuyên truyền trực quan, sinh động, dễ hiểu của cán bộ tư pháp người dân đã biết thêm thông tin.
Ông Giàng A Páo (bản Nậm Sảo, xã Trung Chải) cho biết: Được cán bộ huyện, xã đến tuyên truyền pháp luật, tôi cũng đã nắm được các quy định không cho con cái lấy vợ lấy chồng sớm. Tôi cũng sẽ tuyên truyền để bà con nhân dân không để con cái kết hôn cùng dòng máu như con của anh trai lấy con của em gái sẽ ảnh hưởng đến nòi giống sau này….
Nói về công tác tuyên truyền, bà Sìn Thị Bình (cán bộ Tư pháp - Hộ tịch xã Trung Chải) chia sẻ: Nhờ tích cực tuyên truyền nên ý thức của bà con nhân dân cũng đã thay đổi rất nhiều so với trước. Chúng tôi phát hiện sớm một số cặp có ý định tảo hôn và tiến hành tuyên truyền, vận động. Sau khi nhận thức, nhiều cặp đã dừng đám cưới, chấp hành đợi đúng độ tuổi mới kết hôn.
Mặc dù vẫn còn những khó khăn nhất định, nhưng nhờ nỗ lực của cấp ủy, chính quyền, các ngành, đoàn thể, nhiều xã trên địa bàn đã từng bước ngăn chặn, đẩy lùi tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.
Ông Pờ Ha Lòng - Phó Chủ tịch UBND xã Hua Bum chia sẻ kinh nghiệm: Để bà con dần xóa bỏ các tệ nạn, hủ tục lạc hậu, tập trung phát triển kinh tế, cấp ủy chính quyền địa phương cũng đã chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể thường xuyên tổ chức công tác tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt các quy ước, hương ước của đồng bào dân tộc mình. Đồng thời phát huy vai trò, tiếng nói của người có uy tín, Bí thư Chi bộ, Trưởng bản làm công tác tuyên truyền và làm gương trong đời sống sinh hoạt cũng như trong lao động và học tập.