Giảm thiểu tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống - Tìm lời giải cho 'bài toán' tảo hôn

Em Vàng A Chang - xã Chế Cu Nha, 14 tuổi nhưng hoàn cảnh gia đình rất khó khăn. Bố Chang mất sớm còn mẹ lại bệnh tật ốm đau thường xuyên. Cũng như bao thiếu nữ khác, Chang đang có ý định lấy chồng.

Biết được hoàn cảnh của em, các báo cáo viên, tuyên truyền viên của xã Chế Cu Nha đã đến phân tích, tư vấn giúp gia đình hiểu rõ những hệ lụy có thể xảy ra của nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Sau khi được cán bộ xã đến tận nhà tuyên truyền tác hại của tảo hôn, thậm chí còn bị phạt tiền nên gia đình đã động viên em đến trường tiếp tục đi học. Gia đình Chang cũng cam kết không để con gái kết hôn trước năm 18 tuổi.

Xã Chế Cu Nha là một trong những địa phương có tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cao. Do vậy, việc ngăn ngừa, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của xã hội, cộng đồng và người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) trong thực hiện các quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình là nhiệm vụ không hề dễ dàng đối với những báo cáo viên, tuyên truyền viên tại đây.

Ông Nguyễn Cao Thắng - Chủ tịch UBND xã Chế Cu Nha cho biết, nếu chỉ tuyên truyền bằng pano, áp phích thông thường bà con sẽ hình dung rất khó nên phải có ví dụ cụ thể, rõ ràng. Ngoài ra, nếu chỉ tuyên truyền bằng tiếng phổ thông, nhiều người sẽ không hiểu nên khi vận động bà con, chúng tôi sử dụng song song cả tiếng dân tộc nên hiệu quả mang lại rất cao.

Tại xã Mồ Dề, các hoạt động tuyên truyền tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cũng được đẩy mạnh tới địa bàn dân cư.

Ông Mùa A Chống - Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận, Trưởng ban điều hành Mô hình “Liên gia tự quản không tảo hôn” ở bản Háng Phừ Loa cho biết, chúng tôi lựa chọn những hộ gia đình có con em đang trong độ tuổi xây dựng gia đình làm nòng cốt trong triển khai thực hiện mô hình.

Thông qua các buổi sinh hoạt đã giúp các hộ gia đình hiểu rõ những ảnh hưởng, hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Khi thực hiện mô hình này, chúng tôi cũng kêu gọi người uy tín cùng vào cuộc tuyên truyền, giảng giải cho con cháu trong bản hiểu để phòng tránh. Đặc biệt, khi đi tuyên truyền, vận động, các thành viên trong Ban điều hành Mô hình cũng động viên, khích lệ con em tích cực học tập, lao động sản xuất; tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu trong đời sống.

“Song song với tuyên truyền có trọng tâm, trọng điểm, các thành viên trong Ban điều hành mô hình còn tổ chức cho các gia đình ký cam kết không tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Bên cạnh đó, tổ chức biểu dương, khen thưởng những gia đình, cá nhân có thành tích trong thực hiện; xử phạt, kiểm điểm những gia đình vi phạm và nếu cố tình tổ chức đám cưới tảo hôn thì sẽ không có ai đến dự” - ông Mùa A Chống nói.

Chia sẻ về vấn đề này, bà Khang Thị Mào - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Mù Cang Chải cho biết, huyện đã thành lập nhiều mô hình để phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Bên cạnh đó, tiếp tục phát huy hiệu quả mô hình “Dòng họ tự quản”, “Liên gia tự quản không tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống”... Khi thực hiện việc này, MTTQ đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền cùng cấp nắm bắt tình hình tư tưởng trong nhân dân; tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Bên cạnh đó, tăng cường vận động, lồng ghép với nhiều hoạt động phong phú, hấp dẫn khác để thu hút đông đảo bà con tham gia.

Để giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, mới đây, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh Yên Bái đã phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh ban hành kế hoạch thực hiện Đề án “giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS”; đồng thời phối hợp với Sở Tư pháp tổ chức hội nghị cho hàng trăm cán bộ xã, cán bộ thôn, bản tuyên truyền về Luật Hôn nhân và gia đình, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình. Mặc khác, để đạt được các mục tiêu đề ra, tỉnh cũng tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền các cấp. Bên cạnh đó, phát huy vai trò của MTTQ và các tổ chức thành viên; đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động, phổ biến giáo dục pháp luật...