Theo phân tích của lực lượng chức năng tỉnh An Giang, giá mặt hàng thuốc lá hiện chênh lệch giữa Campuchia và Việt Nam vào khoảng 400 đồng/gói tính theo đoạn đường từ biên giới về TP Châu Đốc (An Giang). Số lợi nhuận chênh lệch còn tăng hơn nữa sau khi vận chuyển sâu vào nội địa.
Các nài chở thuốc lá lậu chạy bất kể sống chết.
Siêu lợi nhuận
Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam cho biết, chỉ trong năm 2016 buôn lậu thuốc lá khiến ngân sách thất thu gần 10.000 tỉ đồng. Ba tháng đầu năm nay, nạn buôn lậu thuốc lá tiếp tục có chiều hướng gia tăng. Lợi nhuận từ buôn lậu thuốc lá thật sự là một “ma lực” và có sức hấp dẫn khủng khiếp đối với các đối tượng buôn lậu.
Thuốc lá lậu với đặc thù gọn nhẹ, dễ vận chuyển, mức chênh lệch lại cao gấp 4,5 lần do không phải chịu các loại thuế (tiêu thụ đặc biệt 70%, thuế giá trị gia tăng 10%, thuế xuất nhập khẩu 135%...). Từ đó, buôn lậu thuốc lá hiện được xem có mức siêu lợi nhuận chỉ sau ma túy.
Từ tháng 12/2016 đến tháng 3/2017, riêng tại An Giang, lực lượng chức năng cho biết đã thu giữ 312.000 bao thuốc lá nhập lậu, tăng hơn 10% so với cùng kì năm 2016. Còn tại Long An, chỉ tính từ ngày 1/10/2014 đến 6-2016, tỉnh Long An đã thu giữ trên 4 triệu gói thuốc lá điếu nhập lậu với tổng số tiền xử phạt lên tới 6,1 tỷ đồng.
Các “nài” chuyên nghiệp cho biết, nếu có gan, cộng chút liều mình mỗi nài có thể bỏ túi cả triệu đồng một ngày là chuyện thường. Có người tâm sự: Một chuyến hàng trót lọt với khoảng 3 - 5 đai hàng (mỗi đai 60 cây thuốc), chỉ với cự li vận chuyển từ 5 – 8 km đường bộ, mỗi “nài” cũng kiếm được khoảng 200.000 đồng/chuyến.
Cứ thế, mỗi “nài” vận chuyển 5 – 7 chuyến/ngày là chuyện thường. Đây chỉ là kênh vận chuyển đường bộ, đối với kênh đường thủy thì lợi nhuận còn cao hơn gấp nhiều lần do có thể vận chuyển với khối lượng lớn. Với các nài là vậy, còn đối với các đầu nậu trong các đường dây phân phối thuốc lá lậu thì lợi nhuận càng khủng khiếp hơn .
Về khó khăn trong công tác phòng, chống về buôn lậu thuốc lá, Đại tá Lý Kế Tùng - Phó Chỉ huy trưởng Bộ đội Biên phòng tỉnh An Giang cho biết: Hiện nay các địa phương vẫn chưa có lực lượng chuyên trách về phòng, chống về buôn lậu thuốc lá.
Quân số ở các đồn biên phòng để chống buôn lậu chuyên trách thì chỉ có từ hai đến ba đồng chí lại là ở Đội Phòng, chống ma túy và tội phạm. Ban chỉ đạo 389 tỉnh An Giang cho rằng số thuốc lá lậu bắt giữ được là phần quá nhỏ so với số lượng vận chuyển trót lọt.
Hoạt động tinh vi
Đại tá Lý Kế Tùng, Phó Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy bộ đội biên phòng (BĐBP) tỉnh An Giang cho biết: Thời gian gần đây các đối tượng buôn lậu thuốc lá không còn hoạt động ồ ạt, công khai như trước mà chuyển sang hoạt động vận chuyển nhỏ lẻ và chia ra nhiều múi giờ khác nhau. Các đối tượng nguỵ trang vận chuyển rất tinh vi.
Chúng tổ chức, theo dõi, giám sát và nghiên cứu rất kỹ hoạt động của các lực lượng chức năng, đặc biệt là các đồn, trạm, bốt biên phòng để thông báo cho các đối tượng buôn lậu đối phó, né tránh lực lượng chức năng.
Lực lượng chức năng rất khó triệt phá tận gốc tình trạng này vì các đối tượng chủ đầu nậu không bao giờ trực tiếp thực hiện mà thuê người vận chuyển với số lượng nhỏ lẻ vài trăm gói thuốc lá. Nếu bắt giữ chỉ phạt hành chính không đủ số lượng để truy tố. Từ năm 2016 đến nay, số vụ bắt giữ gia tăng nhưng không có vụ nào bị khởi tố vì chưa đủ yếu tố để khởi tố.
Đại tá Tùng chia sẻ: Tuyến biên giới dài, nhiều đường mòn, đường tắt, kênh rạch, bến đò ngang, gây khó khăn cho công tác chống buôn lậu. Đặc biệt phía bên kia biên giới hiện tồn tại nhiều kho hàng, bến bãi làm nơi tập kết hàng lậu sát biên giới một cách công khai.
Một bộ phận lớn người dân ở khu vực biên giới do không có nghề nghiệp ổn định, thiếu đất sản xuất, nên đã tham gia vào đường dây buôn lậu, cá biệt có một số đối tượng có tiền án, tiền sự, nghiện ngập ma túy. Điều đáng lo ngại nữa là tình hình chống đối người thi hành công vụ, giành giật hàng hóa khi bị kiểm tra vẫn còn xảy ra.
Không chỉ ở các tỉnh giáp biên giới mà ngay tại Cần Thơ, lực lượng chức năng thời gian qua cũng bắt giữ nhiều vụ vận chuyển thuốc lá lậu qua địa bàn.
Cụ thể ngày 10/2/2017, lực lượng CSGT Cần Thơ bắt quả tang xe khách đang vận chuyển trên 13.000 gói thuốc lá lậu của nhiều nhãn hàng như: Hero, Jet, 555, Esse, Scott, Craven, Seven Diamonds,…từ các tỉnh biên giới đưa về.
Gần đây nhất ngày 12/3/2017, lực lượng Phòng CSGT đường bộ, Công an TP Cần Thơ đã bắt giữ bốn xe ô tô của Công ty TNHH TM-DV Thiên Thiên Xuân cùng hai xe mô tô vận chuyển gần 4.200 bao thuốc thuốc lá ngoại nhập lậu từ địa bàn An Giang về Cần Thơ.
Ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương, Phó Ban chỉ đạo 389 TP Cần Thơ cho biết: Sau gần ba năm thực hiện Chỉ thị 30-CT/TTg ngày 30/9/2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá, tình hình buôn lậu thuốc lá và nhiều mặt hàng buôn lậu khác vẫn “nóng” tại vùng biên giới Tây Nam.
Hiện nay, đối tượng bán lẻ thuốc lá điếu nhập lậu là lực lượng đông đảo nhất và góp phần chủ yếu tiêu thụ thuốc lá điếu nhập lậu. Từ nhiều cách thức khác nhau, thuốc lá lậu vẫn tuồn sâu vào nội địa và có mặt tận các ngỏ hẻm, từ thành thị đến nông thôn.