Gỡ vướng nhiều dự án của doanh nghiệp tư nhân

Mở đầu bằng những dự án

Ngày 27/6/2025, UBND tỉnh Bình Thuận (nay là tỉnh Lâm Đồng) đã ban hành quyết định cho phép chuyển hình thức sử dụng đất đối với dự án Tổ hợp khu du lịch Thung lũng Đại Dương (dự án NovaWorld Phan Thiết), do Công ty TNHH Delta - Valley Bình Thuận (thuộc Tập đoàn Novaland) làm chủ đầu tư.

Theo đó, phần diện tích 3.810.986,7 m2 trong tổng diện tích 7.994.306,5 m2 đất thương mại - dịch vụ thuộc dự án được cho phép chuyển từ hình thức trả tiền thuê đất hàng năm sang hình thức thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê.

UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) giao Sở Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm luân chuyển thông tin địa chính đến cơ quan thuế tổ chức xác định giá đất cụ thể, đồng thời chỉ đạo Văn phòng Đăng ký đất đai tỉnh chỉnh lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho DN sau khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính.

Trước đó, UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) đã ban hành quyết định chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư cho dự án NovaWorld Phan Thiết. Việc điều chỉnh lần này tập trung vào cập nhật mục tiêu và tiến độ thực hiện dự án.

Dự án NovaWorld Phan Thiết có quy mô gần 1.000 ha, tổng vốn đầu tư khoảng 5 tỷ USD, được cấp chứng nhận đầu tư lần đầu năm 2008 và đã điều chỉnh nhiều lần trong quá trình triển khai do tồn tại nhiều vướng mắc pháp lý.

Đại diện Novaland cho biết, việc điều chỉnh chủ trương đầu tư và chuyển hình thức sử dụng đất đối với dự án là điều kiện tiên quyết để Tập đoàn có cơ sở làm việc với các tổ chức tín dụng nhằm cấp vốn cho dự án tiếp tục triển khai.

Câu chuyện của Novaland chỉ là một trong những ví dụ điển hình cho việc nỗ lực giải quyết các tồn động của dự án bất động sản. Hiện nhiều dự án của các doanh nghiệp (DN) hoạt động trong lĩnh vực công nghệ, khoa học, sản xuất đang được tháo gỡ về cơ chế vốn, cơ chế lãi suất…

Năm 2025, Bộ Chính trị ban hành 4 nghị quyết quan trọng nhận được sự quan tâm sâu sắc của toàn xã hội gồm: Nghị quyết 57 - NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế trong tình hình mới; Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật và Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Đây là nền tảng quan trọng, là kim chỉ nam thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã sửa đổi 28 luật, mở đường thu hút các nguồn lực phát triển kinh tế, đồng thời tháo gỡ vướng mắc trong thủ tục hành chính. Nhiều nghị định mới được ban hành đều tập trung vào việc gỡ bỏ rào cản, tạo điều kiện thuận lợi trong thu hút đầu tư, công nghệ, cũng như xây dựng môi trường cạnh tranh bình đẳng và minh bạch.

Ông Nguyễn Xuân Lục - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Công nghệ WATA chia sẻ, nhu cầu chuyển đổi số tại Việt Nam đang tăng nhanh, nhưng DN khởi nghiệp công nghệ vẫn có 3 điểm nghẽn: thiếu vốn cho R&D, khan hiếm nhân lực chất lượng cao và cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ nước ngoài. Do đó, ông Lục kiến nghị nhà nước cần rút gọn thủ tục công nhận DN khoa học công nghệ, đẩy mạnh đào tạo sát thực tiễn và tạo điều kiện thử nghiệm công nghệ mới.

TS Trần Văn Thế - Chủ tịch HĐQT Công ty Đầu tư và Phát triển InDel cho rằng để khắc phục những tồn tại, hạn chế và tạo bứt phá cho phát triển DN tư nhân cần tiếp tục hoàn thiện thể chế theo hướng đồng bộ, minh bạch và ổn định, đặc biệt trong các lĩnh vực DN đang gặp nhiều vướng mắc như đầu tư, đất đai, tín dụng và hợp tác công tư.

"Đặc biệt việc cải cách thủ tục hành chính cần được đẩy mạnh hơn nữa, đi vào thực chất, giúp DN tiết kiệm thời gian và chi phí tuân thủ" - TS Trần Văn Thế nhấn mạnh.

Kỳ vọng các phương án giải quyết

Phần lớn cộng đồng DN có những mong muốn cơ quan quản lý làm rõ thủ tục, quy trình làm việc. Theo ông Nguyễn Bá Hùng - chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), đây là điều DN rất cần để có thể chủ động lên kế hoạch kinh doanh.

“Với DN, điều quan trọng là môi trường kinh doanh phải ổn định và mang tính dự báo, để họ có thể lên kế hoạch vận hành. Thậm chí, nhiều DN cho rằng, chi phí cao cũng được, vì khi DN vận hành tốt, họ có thể ứng phó được với chi phí, chỉ cần xác định được là khi xin phép, làm thủ tục hành chính... thì cần chờ đợi bao lâu” - ông Hùng phân tích.

TS Huỳnh Thanh Điền - trường Đại học Nguyễn Tất Thành cho rằng, kỳ vọng vào các phương án giải quyết vướng mắc của DN không chỉ là tốc độ, mà còn là cách thức thực hiện.

Còn ông Đậu Anh Tuấn - Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chia sẻ, mọi việc sẽ không thể thay đổi trong ngày một ngày hai. Những chuyển đổi này sẽ cần thời gian, vì chuyển từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm sẽ không chỉ chuyển trọng tâm quản lý, mà còn là chuyển đổi vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước. Thêm nữa, vai trò giám sát của cộng đồng, của hiệp hội, DN cũng phải thay đổi, đòi hỏi trách nhiệm hơn.

Ông Jens Lottner - Tổng Giám đốc Techcombank nhận định khu vực tư nhân đang có cơ hội khẳng định vai trò tiên phong trong hành trình phát triển kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, để hiện thực hóa tham vọng thành tăng trưởng thực chất, cần có những hành động cụ thể.

"Chúng ta cần hình thành dòng vốn đầu tư đủ mạnh. Ước tính nhu cầu vốn để phát triển hiện nay lên tới 1.200 tỷ USD. Riêng cho các hoạt động chuyển đổi như phát triển trung tâm dữ liệu, cải thiện cơ sở vật chất, nâng cấp công nghệ và sản xuất, cần khoảng 100 tỷ USD" - ông Jens Lottner nói và lưu ý rằng, chỉ vốn thôi chưa đủ mà Việt Nam cần thêm kinh nghiệm, nền tảng và khung pháp lý phù hợp để triển khai hiệu quả các kế hoạch đầu tư. Điều này có nghĩa ngoài bảng cân đối, ngân hàng cần mở rộng các kênh huy động vốn như thị trường trái phiếu, quỹ đầu tư quốc tế và cả các tổ chức tài chính phát triển như IFC.

Từ góc độ thể chế, ông Jens Lottner đề xuất Chính phủ tiếp tục duy trì mặt bằng lãi suất ổn định, điều hành tỷ giá linh hoạt, phát triển thị trường trái phiếu, thúc đẩy tín dụng số hóa và tận dụng hiệu quả các FTA nhằm thu hút dòng vốn quốc tế vào Việt Nam.

"Chúng ta cần chuyển trọng tâm từ tăng trưởng dựa vào quốc doanh sang phát triển khu vực tư nhân. Tuy nhiên, để đẩy mạnh khu vực này trong vòng 5 năm, thay vì 30 - 35 năm như thông lệ, thì công nghệ và số hóa là điều bắt buộc" - ông Jens Lottner nhấn mạnh.

Nói như chuyên gia kinh tế TS Trần Đình Thiên, Nghị quyết 68 đã mang tới những chuyển biến rất cụ thể, trực tiếp và mang tính đột phá. Nhưng còn môi trường chung để bảo đảm cho DN tư nhân phát triển thì quan trọng nhất là môi trường kinh doanh tự do, bình đẳng, có sự tham gia của nhiều chủ thể chuyên nghiệp. Đặc biệt là thị trường chất xám, thị trường trí tuệ vô cùng quan trọng đối với khu vực kinh tế tư nhân và quyết định việc các DN tư nhân có bứt phá được hay không. Tôi cho rằng phải tập trung vào xử lý những vấn đề của thị trường đất đai, thị trường tài chính, thị trường bất động sản để DN tư nhân Việt Nam tiếp cận được các nguồn lực này một cách thuận lợi và hiệu quả.

“Tôi kiến nghị các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm đến khu vực DN liên quan đến đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, bởi đây là mặt trận cạnh tranh mang tính quyết định của quốc gia với thế giới. Đặc biệt, trong thời đại hiện nay, nếu không có hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ thực sự tốt, thì sau này sẽ trở nên rườm rà, kém hiệu quả trong khi tới đây, nguồn lực quan trọng nhất để phát triển nền kinh tế chính là trí tuệ, sáng tạo” - TS Trần Đình Thiên nói.