GS Phan Huy Lê: Chỉ phản ứng với cách tích hợp tùy tiện

GS Phan Huy Lê.

GS Phan Huy Lê cho biết, buổi tọa đàm “Vấn đề tích hợp trong môn Sử học” vừa diễn ra tại Ban Tuyên giáo trung ương chính là đề xuất của Hội Khoa học Lịch sử VN. Hội Khoa học Lịch sử cho rằng không nên kéo dài mãi tình trạng tranh luận trên các phương tiện truyền thông, vì như vậy thiếu đối thoại. Tại sao chúng ta không gặp nhau trao đổi trực tiếp?

Chúng ta cần đi thẳng vào vấn đề chính. Đó là vị trí của môn Sử trong nền GDPT, trong dự án cải cách của Bộ GD&ĐT là như thế nào? Hoặc đi sâu hơn một bước nữa, trực tiếp thống nhất với nhau về yêu cầu giáo dục Lịch sử như thế nào? Từ đó môn Lịch sử phải được sắp xếp như thế nào trong hệ thống GDPT từ cấp Tiểu học đến THPT?

Thay mặt cho phía các nhà Sử học, GS Phan Huy Lê kiến nghị một số nội dung: Bộ GD&ĐT cùng Hội Khoa học Lịch sử cần thống nhất về mặt quan điểm. Thứ nhất phải xác định và thống nhất được vị trí của môn Sử trong nền GDPT. Thứ hai là vấn đề tích hợp.

Về vấn đề thứ nhất, giới Sử học hoàn toàn nhất trí môn Lịch sử phải là môn cơ bản, độc lập và bắt buộc từ cấp THCS đến cấp THPT (cấp Tiểu học thì có thể tích hợp được). Và phải được đối xử ngang bằng như môn tiếng Việt, Văn học, cũng như Toán. Sử học thâm nhập được vào mọi ngành, cho nên Lịch sử là môn nền tảng và cơ bản của toàn bộ Khoa học xã hội và nhân văn. Đó là chưa nói tới nội dung đặc thù của lịch sử VN và tình hình đất nước thì càng phải coi trọng môn Lịch sử. Lịch sử không chỉ nhắc nhớ đến quá khứ, mà từ đó học sinh có trách nhiệm đối với Tổ quốc hôm nay.

Quan điểm thứ hai là vấn đề tích hợp. Một số người đã cho rằng giới Sử học phản đối quan điểm tích hợp, nên đòi tách Lịch sử ra thành môn độc lập. Theo GS Lê nói như vậy là vô căn cứ. “Tích hợp không phải bây giờ thể nói Sử học là đi đầu trong tích hợp, tự thân tích hợp rộng rãi bậc nhất. Ví dụ, nói đến Sử học là nhắc đến khảo cổ học, dân tộc học, con người, biến đổi cuộc sống của con người qua không gian, thời gian…

Vấn đề tích hợp Sử học với các môn khác, điều đó cũng là bước phát triển của giáo dục. Chúng tôi không những không phản đối mà luôn ủng hộ việc tích hợp. Nhưng tích hợp như thế nào phải tính toán kỹ, phù hợp lứa tuổi của học sinh, sinh viên, đặc biệt phải có cơ sở khoa học. Tích hợp là liên kết với nhau thì phải trên nền tảng chung nào đó”.

GS Lê cho rằng: Bộ GD&ĐT đề cao tích hợp môn Lịch sử với các môn học khác, ví dụ môn KHXH ở THCS hay môn Công dân với Tổ quốc ở THPT thì tích hợp đó là cực kỳ phi khoa học. Tức là lấy ít nội dung riêng biệt của Sử học rồi ghép với ngành khác, một số môn khác thì không phải tích hợp khoa học, mà là sự cắt xén tùy tiện, gán ghép cơ học.

GS Phan Huy Lê khẳng định: Chúng tôi ủng hộ việc Bộ GD&ĐT tích hợp Lịch sử với các môn học khác ở bậc Tiểu học. Nhưng đóng góp kiến thức như thế nào trong tích hợp môn cũng cần cân nhắc kỹ, tức là chọn lọc cái gì phù hợp với yêu cầu của tuổi trẻ để đưa vào. Có lẽ nên nặng về những câu chuyện huyền thoại, truyền thuyết, truyện kể dân gian, ví dụ như truyện Thánh Gióng, Vua Hùng Vương, Trần Quốc Toản, Hai Bà Trưng đánh giặc… Lên cấp THCS, chúng tôi không đồng tình với việc Bộ GD&ĐT dự định tích hợp môn KHXH là Sử và Địa, 2 môn đó không thể gọi là KHXH. Tại sao không gọi là Sử và Địa? Tôi thấy tên gọi đã không khoa học rồi. Tích hợp Sử - Địa cũng không được. Cho nên, lên đến cấp THCS phải tách ra. Lịch sử phải là môn độc lập, cơ bản và bắt buộc, ngang bằng với môn Tiếng Việt và Ngữ văn. Tôi nhấn mạnh, trong nền giáo dục phổ thông, môn học nào cũng quan trọng trong giáo dục lớp trẻ, nhưng không vì thế mà chúng ta coi ngang nhau, đem tích hợp tùy tiện.

Đến cấp THPT, chúng tôi mừng vì chính bản thân một số chuyên gia của Bộ đã thấy rằng môn này không hợp lý. Đây là sự tiếp thu rất thiện chí. Ở bậc này, Lịch sử phải là môn độc lập hoàn toàn. Tôi không bàn đến việc Bộ phân luồng. Bởi cho dù các em có chọn ngành gì, sau này trở thành công dân cũng phải được trang bị kiến thức Lịch sử đầy đủ.