Hà Tĩnh: Những đầm sen làm lộng lẫy thành phố, cho thu nhập tiền tỷ

Thành phố Hà Tĩnh (tỉnh Hà Tĩnh) còn gọi là Thành Sen nhưng lâu nay cây sen chỉ tồn tại trong sử tích.

Để khôi phục, phát huy nét văn hóa của Thành Sen xưa và tạo nên những sản phẩm đặc trưng mới, thay đổi tập quán sản xuất của người dân, hướng đến phát triển du lịch, thành phố Hà Tĩnh triển khai dự án trồng sen quy mô lớn trên địa bàn.

Dự án có tên “Phát triển một số giống hoa sen theo chuỗi giá trị gắn với du lịch sinh thái tại thành phố Hà Tĩnh”. Sau 2 năm triển khai, dự án đã phát huy hiệu quả, cảnh quan thành phố ngày một đổi thay, những đầm lấy hoang hóa giờ đây hóa thành những ao sen lộng lẫy, trù phú.

Tháng 6, những đầm sen lớn ở Đồng Môn, Thạch Hưng, Thạch Linh, Văn Yên… của TP Hà Tĩnh như tỏa sáng rực rỡ hơn bởi những sắc màu trù phú, thơm ngát tỏa ra từ các chủng sen khác nhau. Sau vụ lúa bội thu, nông dân đô thị Thành Sen mừng vui đi “hái lộc” từ các ao sen.

Ông Hồ Sỹ Long (73 tuổi, thôn Liên Công, xã Đồng Môn) là một lao động tích cực của HTX Sen Hào Thành, từ khi được giao trọng trách chăm sóc, quản lý khu vực đầm sen Đồng Tran (xã Thạch Môn) đến nay, cuộc sống của gia đình ông đã vơi bớt khó khăn bởi ngoài thu nhập từ trồng lúa, ông còn có thêm 6 triệu đồng/tháng.

Đang háo hức hái những bông sen cánh trắng viền hồng cho khách, ông Hồ Sỹ Long cười tươi cho hay: Đến tuổi này rồi còn góp phần đưa cái đẹp đến cho đời, cho khách và tạo ra thu nhập ngoài trồng lúa nên tôi rất vui.

“Chiều chiều, khách từ trung tâm thành phố đến đầm sen này thăm quan, chụp ảnh rất đông. Hợp tác xã (HTX) đang thả nuôi cá, hoàn thiện cảnh quan, xây dựng khu dịch vụ để chuẩn bị đón khách du lịch”, ông Long cho hay.

Mô hình phát triển vùng nguyên liệu sen theo chuỗi giá trị gắn với du lịch được HTX Sen Hào Thành triển khai từ tháng 5/2021 với diện tích đến nay là 25 ha, mô hình liên kết với các tổ hợp tác, hộ dân tại địa phương để sản xuất các sản phẩm từ sen.

Đến nay HTX Sen Hào Thành đã trồng trên 10 chủng sen các loại như: Sen bách diệp Hồ Tây, sen cao sản mặt bằng, sen tứ thời, sen cánh trắng viền hồng...

Theo đánh giá, đối với trồng sen lấy hạt, người nông dân có thể cho thu nhập từ 120 - 150 triệu đồng/ha/năm và trên 300 triệu đồng/ha/năm đối với sen lấy củ (mỗi năm 2 vụ).

Ngoài thu mua sen nguyên liệu (bông sen, hạt sen, lá sen, ngó sen, tâm sen, củ sen), HTX cũng đã chế biến hàng chục sản phẩm từ sen như: Trà búp sen, trà lá sen, hoa sen sấy giòn, hạt sen tươi, củ sen sấy, tinh bột sen, kim chi củ sen, rượu sen…

Tất cả các sản phẩm đã được giới thiệu và bày bán ở nhiều điểm cửa hàng bán lẻ của hệ thống kinh doanh rau, củ, quả sạch. Giá bán trung bình các sản phẩm dao động từ 70 - 120 nghìn đồng/sản phẩm (tùy loại), khá phù hợp với số đông người tiêu dùng.

Đặc biệt, một số sản phẩm từ sen đã đạt chứng nhận sản phẩm Ocop 3 sao, được người tiêu dùng ưa chuộng.

Ông Trần Viết Phương, Giám đốc Trung tâm ứng dụng khoa học kỹ thuật và bảo vệ cây trồng vật nuôi TP Hà Tĩnh cho biết: Để trồng, thu hoạch và sản xuất các sản phẩm từ sen cũng gặp không ít khó khăn. Trồng sen hầu hết tận dụng các ao hồ, đầm lầy hoang hóa nên rất dễ ô nhiễm hữu cơ, phải cải tạo ao hồ sạch sẽ trước khi trồng.

Kỹ thuật trồng đòi hỏi khá khắt khe, nước phải sạch, bùn dày, xử lý ốc bươu vàng trong thời kỳ sinh trưởng, phát triển. Khai thác sen phải đúng thời điểm, đúng kỹ thuật. Chẳng hạn để hái hoa sen làm trà, 4h sáng người dân phải ra đầm hái, hoàn thành trước 6h sáng và bỏ trà vào bông sen trước 8h sáng mới đảm bảo mùi vị.

Theo ông Phương, năng suất từ sen phụ thuộc vào kỹ thuật chăm sóc cũng như thu hái. Đối với sen bách diệp Hồ Tây (lấy hoa), đạt bình quân khoảng 50.000 bông/vụ/ha; sen cao sản mặt bằng (lấy hạt) đạt 2 tấn/vụ/ha…

Để tăng hiệu quả sản xuất, phải khai thác nhiều sản phẩm, tận dụng tối đa nguồn nguyên liệu như lấy hạt, ngó, lá, hoa, củ… đồng thời chế biến sâu để nâng cao giá trị gia tăng. Phát triển vùng nguyên liệu, đảm bảo nguồn cung để chế biến các sản phẩm, đáp ứng nhu cầu, không làm đứt gãy chuỗi cung ứng thị trường.

Mặt khác, cần đầu tư nhà xưởng, máy móc thiết bị để chế biến sâu các sản phẩm như hạt sen sấy, mứt sen, trà tâm sen, củ sen sấy, miến củ sen…

Sắp tới, TP Hà Tĩnh liên kết với các địa phương khác như huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên… để mở rộng diện tích, tạo dư địa vùng nguyên liệu, đảm bảo cung ứng cho thị trường.

Ngoài ra, các mô hình du lịch sinh thái với sản phẩm chủ đạo từ sen đang hoàn thiện để đón khách. Hướng phát triển du lịch mới của TP Hà Tĩnh hứa hẹn sẽ thu hút nhiều du khách.