Việc doanh nghiệp khai thác cát rầm rộ tại khu vực bãi bồi khu vực Gồ Nam, cửa sông Lạch Tray, phường Tràng Cát, quận Hải An, thành phố Hải Phòng) khiến hàng trăm ha bãi nuôi ngao của ngư dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Không chỉ vậy, doanh nghiệp còn có dấu hiệu bán quyền khai thác trái quy định.
Ngày 29/12/2010, UBND thành phố Hải Phòng cấp giấy phép số 2274/GP-UBND cho Cty CP Thương mại và Đầu tư Tân Vũ (Cty Tân Vũ) được khai thác cát làm vật liệu san lấp khu vực Gồ Nam, cửa sông Lạch Tray thuộc phường Tràng Cát. Tổng diện tích khu vực khai thác là 96 ha với trữ lượng hơn 3,9 triệu m3, thời hạn khai thác là 18,5 năm kể từ ngày được cấp phép.
Đến ngày 2/7/2014, UBND thành phố Hải Phòng đã tiếp tục cấp giấy phép sửa đổi bổ sung số 1467/GP-UBND điều chỉnh mục tiêu cung cấp cát làm vật liệu san lấp. Tại giấy phép khai thác và giấy phép sửa đổi bổ sung, UBND thành phố Hải Phòng đã nêu rõ: “Nghiêm cấm việc chuyển nhượng dự án cho doanh nghiệp khác dưới mọi hình thức”.
Tuy nhiên, phía Cty Tân Vũ đã có dấu hiệu chuyển nhượng dự án thông qua hình thúc bán quyền khai thác mỏ cát cho nhiều doanh nghiệp khác. Cụ thể, ngày 26/10/2018, Cty Tân Vũ đã ký hợp đồng kinh tế số 26/10/2018/HĐKT/TV-PS và Phụ lục hợp đồng kinh tế số 17/6/2019/PL-HĐKT với Cty CP Xây dựng và khai thác mỏ Phong Sơn (Cty Phong Sơn). Tại hợp đồng này, Cty Tân Vũ cho phép Cty Phong Sơn được quyền khai thác cát đen dùng làm vật liệu san lấp với khối lượng được quyền khai thác tạm tính trước khi khảo sát thực tế là 2 triệu mét khối.
Từ hợp đồng bán quyền khai thác này, Cty Phong Sơn lại tiếp tục ký hợp đồng mua bán khai thác cát với một đơn vị khác. Theo hợp đồng số 19.11/HĐKTTN/2020 giữa Cty Phong Sơn và Cty CP Thương mại, Khai thác khoáng sản và Xây dựng Hải Nam Hà Nội (Cty Hải Nam), phía Cty Hải Nam được phép khai thác cát đen làm vật liệu san lấp trên cơ sở hợp đồng đã ký giữa Cty Tân Vũ và Cty Phong Sơn.
Việc bán quyền khai thác dự án chưa dừng tại đây, khi mà ngày 25/12/2020, Cty Tân Vũ tiếp tục ký hợp đồng kinh tế số 25.12/2020/HĐKT/TV-DT với Cty CP Đoàn Dương Tiến. Hợp đồng này nêu rõ, phía Cty Tân Vũ đồng ý cung cấp cát làm vật liệu san lấp cho Cty Đoàn Dương Tiến theo giấy phép khai thác khoáng sản đã được UBND thành phố Hải Phòng cấp trước đó.
Không chỉ có dấu hiệu chuyển nhượng khai thác cát trái quy định, hoạt động khai thác cát của Cty Tân Vũ và các doanh nghiệp liên quan tại khu vực bãi bồi khu vực Gồ Nam, cửa sông Lạch Tray, phường Tràng Cát còn ảnh hưởng lớn đến việc nuôi ngao của bà con nhân dân địa phương.
Theo người dân địa phương cho biết, khu vực bãi bồi khu vực Gồ Nam, cửa sông Lạch Tray vốn là bãi nuôi ngao truyền thống của ngư dân hàng chục năm nay. Người dân đã bỏ công, bỏ sức và đầu tư tốn rất nhiều chi phí để cải tạo vùng nuôi ngao.
Tuy nhiên, từ khoảng tháng 10/2017 cho đến nay, liên tục có hàng chục tàu ngang nhiên đến khu vực bãi ngao hút cát, ban đầu còn cách xa vài trăm mét, sau đó lấn sâu vào trong bãi làm đổ cọc, bẻ cờ, hư hại các chòi canh.
Đặc biệt, từ tháng 1/2021 cho đến nay, bất kể ngày đêm liên tục có một số tàu, xà lan có cả gàu xúc tiến vào khu vực bãi ngao để khai thác cát, bất chấp sự phản ứng của bà con ngư dân. “Việc khai thác cát đã gây thiệt hại rất lớn đến ngao giống nuôi thả, nhiều tàu hút cát còn hút cả ngao chúng tôi lên, làm đổ cọc lưới bảo vệ, đổ chòi canh. Khi chúng tôi ra ngăn cản thì họ phớt lờ, nhiều tàu còn thách thức lại khi cho rằng đây là mỏ cát đã được thành phố cấp phép, trong khi số tiền chúng tôi đầu tư xuống đây đã lên tới hàng chục tỷ đồng”, anh Nguyễn Văn Thắng, một người nuôi ngao bức xúc cho biết.
Để bảo vệ tài sản, bảo vệ nguồn sống của mình, các ngư dân đã nhiều lần trình báo lên các cấp chính quyền để có biện pháp can thiệp, giúp đỡ. Tuy nhiên, đến nay tình trạng trên vẫn tiếp diễn, gây thiệt hại nặng nề trong việc nuôi trồng và đánh bắt thủy sản của người dân địa phương.
Theo ông Vũ Tuấn, Chủ tịch UBND phường Tràng Cát, việc tranh chấp giữa người dân và doanh nghiệp đã xảy ra từ nhiều năm nay, tuy nhiên vị trí trên biển nên rất khó xác định. “Khi Nhà nước giao việc thả phao tiêu, trách nhiệm của doanh nghiệp phải thả phao tiêu, đến giờ phút này vẫn chưa có phao tiêu. Khi xảy ra rồi mới thả phao tiêu thì xảy ra tranh chấp bởi vì cái này từ những năm 2010, khi ra đó về nguyên tắc nhà nước giao thì anh (Cty Tân Vũ ) phải quản lý, trách nhiệm của Cty chưa triệt để” - ông Tuấn khẳng định.
Về hoạt động khai thác cát hiện nay, ông Tuấn cho biết phường không nắm được thông tin, bởi phía doanh nghiệp không gửi báo cáo.