Hải Phòng: Nghiên cứu toàn diện di sản của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm

Sự kiện nhằm hệ thống hóa, phân tích và đánh giá toàn diện những giá trị tư tưởng, văn hóa và học thuật của danh nhân kiệt xuất Nguyễn Bỉnh Khiêm, đồng thời bổ sung cơ sở khoa học phục vụ việc xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO vinh danh Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm nhân kỷ niệm 450 năm ngày mất của ông (1585–2035).

Chủ tọa điều hành hội thảo gồm lãnh đạo Viện Văn học, Sở Văn hóa và Thể thao TP Hải Phòng, cùng các chuyên gia, học giả hàng đầu trong lĩnh vực Hán Nôm, văn hóa và văn học dân tộc. Hội thảo thu hút sự tham gia của đông đảo nhà nghiên cứu, giảng viên và quản lý văn hóa đến từ nhiều cơ quan, đơn vị trong cả nước.

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng Nguyễn Minh Hùng nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của hội thảo trong việc nhận diện, tôn vinh và phát huy những giá trị đặc sắc của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm –một học giả toàn tài với những đóng góp nổi bật trên các lĩnh vực chính trị, tư tưởng, giáo dục và văn chương. Việc nghiên cứu toàn diện di sản của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm không chỉ góp phần hoàn thiện hồ sơ khoa học trình UNESCO, mà còn mở ra định hướng mới trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể tại địa phương và cả nước.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học đã trình bày tham luận tập trung vào 4 nhóm vấn đề chính: Khảo cứu văn bản học trong trước tác của Nguyễn Bỉnh Khiêm; Phân tích tư tưởng và triết lý minh triết của ông dưới góc nhìn hiện đại; Làm rõ tính thống nhất văn – sử – triết trong các tác phẩm Hán Nôm; và nghiên cứu sự tiếp nhận di sản Trạng Trình trong đời sống văn hóa đương đại.

Các tham luận thống nhất khẳng định Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm (1491–1585) là một học giả toàn tài của thế kỷ XVI. Xuất thân từ làng Trung Am, huyện Vĩnh Lại (nay thuộc xã Nguyễn Bỉnh Khiêm, TP Hải Phòng), ông không chỉ nổi bật trong lĩnh vực chính trị, giáo dục và văn chương mà còn để lại di sản tư tưởng mang giá trị minh triết vượt thời gian. Những bài thơ, trước tác và sấm ký của ông được đánh giá cao nhờ khả năng phản ánh quy luật vận động của xã hội và tự nhiên, nhiều dự báo trong sấm ký vẫn được hậu thế liên hệ với các biến động lịch sử sau này.

Trong lịch sử và trong tâm thức dân gian, Nguyễn Bỉnh Khiêm được tôn vinh trên nhiều phương diện: là nhà chính trị sáng suốt, nhà thơ lớn, nhà tư tưởng minh triết và là nhân vật gắn liền với những lời sấm ký mang sức ảnh hưởng rộng rãi. Ở một số địa phương, ông được thờ làm Thành hoàng; trong đạo Cao Đài, ông được suy tôn làm Thánh hộ pháp. Những vinh danh từ dân gian đến triều đình và tôn giáo cho thấy tầm vóc đặc biệt của ông trong đời sống văn hóa – tinh thần của người Việt.

Những kết quả bước đầu tại hội thảo sẽ là nền tảng quan trọng cho các chương trình nghiên cứu tiếp theo, đồng thời phục vụ lộ trình xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO vinh danh danh nhân Nguyễn Bỉnh Khiêm trong thời gian tới.