Haiti trong trận động đất kinh hoàng

Haiti, quốc gia Caribe có mức thu nhập bình quân đầu người ở tốp dưới cùng của thế giới. Trận động đất 7 độ Richter 11 năm trước (năm 2010) đã lấy đi tất cả. Người dân phải gượng dậy từ sự hoang tàn đổ nát. Nghèo khó đeo bám khiến xã hội bất ổn.

Khoảng 1h sáng ngày 7/7/2021, Tổng thống Jovenel Moise bị sát hại. Truyền thông quốc tế gọi đây là một cơn địa chấn đối với đất nước Haiti. Ông Moise, 53 tuổi, tử vong ngay tại chỗ sau những loạt đạn, còn đệ nhất phu nhân Martine Moise bị thương nặng. Thủ đô Port-au-Prince chìm trong tang tóc và hoảng sợ.

Haiti là một quốc đảo có diện tích hơn 27.000 km2, dân số 11.558.160 người (số liệu mới nhất từ Liên hợp quốc, cập nhật ngày 13/8/2021). Nằm trong vùng đất yếu, Haiti thường xuyên phải đối mặt với thiên tai qua những chấn động địa chất. Những vụ động đất lớn tuy không dày đặc nhưng sự hủy diệt của nó thì quả là ghê sợ.

Trận động đất ngày 12/1/2010 là trận động đất có độ lớn 7,0 độ Richter, tâm chấn nằm cách thủ đô Port-au-Prince khoảng 25 km về phía tây, xảy ra vào lúc 4 giờ 50 phút chiều, theo giờ địa phương. Hội Chữ thập đỏ quốc tế loan báo rằng có khoảng 3 triệu người bị ảnh hưởng bởi trận động đất, trong khi đó Chính phủ Haiti thông báo con số người bị chết hơn 200.000 và hơn 300.000 người bị thương.

Trận động đất đã phá hủy hầu hết các công trình lớn của Thủ đô Port-au-Prince, bao gồm Dinh Tổng thống, Tòa nhà Quốc hội, Nhà thờ lớn Port-au-Prince. Nhà tù trung tâm thành phố cũng sập đổ. Tất cả bệnh viện đều bị phá hủy hoặc hư hỏng nặng không thể sử dụng.

Marie De Callo, một cư dân Port-au-Prince năm nay 60 tuổi, người thoát chết trong trận động đất năm 2010 kể: “Tôi là người may mắn thoát chết trong trận động đất kinh hoàng ấy. Từ đó tới nay, không đêm nào tôi có thể ngủ yên. Tôi sống trơ trọi một mình vì vợ con tôi đều bị vùi trong đống đổ nát. Lần này, động đất lại diễn ra. Tôi nghĩ rằng trời đã sập xuống đầu chúng tôi”.

Ngày 14/8/2021, khi trận động đất bắt đầu, người Haiti thấy đất trời rung chuyển như “ngày tận thế”. Chính quyền mới thành lập chừng một tháng sau cái chết của cố Tổng thống Moise chấn động bởi thông tin dồn dập về con số thương vong cũng như sự đổ nát.

Cho đến chiều 15/8, lực lượng cứu hộ xác nhận có 350 người chết đã tìm được thi thể và khoảng gần 2.000 người bị thương đã được cứu mạng. Còn dưới những đống đổ nát khổng lồ kia bao nhiêu người đã thiệt mạng, bao nhiêu người bị thương chờ được giải cứu thì không thể biết.

Một nhân viên cứu hỏa thuộc Cơ quan Bảo vệ Dân sự Haiti có mặt tại thị trấn Port de Paix nói với Reuters rằng, họ phải vất vả “tìm kiếm người chết lẫn những người chưa chết”, nhưng cảm thấy bất lực vì sự tàn phá hết sức khủng khiếp. Một quan chức chính quyền Trung ương, ông Jerry Chandler, cho biết họ đang phải làm việc “hai trăm phần trăm sức lực” để tìm kiếm và ổn định tình hình.

“Lúc này chúng tôi không thể biết bao nhiêu người đã chết vì con số báo cáo từ các đội cứu hộ liên tục thay đổi. Trước đây 3 giờ, con số đó là 227 người thiệt mạng. Chúng tôi chỉ còn biết cầu khấn để không còn phải nghe tin dữ nữa. Cầu trời để những bóng ma trận động đất năm 2010 không quay trở lại ” - ông J.Chandler nói và cho biết thêm các bệnh viện ở những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất đã quá tải do phải cấp cứu cho hàng nghìn người bị thương. Ít nhất 3 bệnh viện ở các khu vực Pestel, Corailles và Roseaux đã hoàn toàn kín chỗ. Thành phố Jeremie, nơi có nhiều tòa nhà, đã bị thiệt hại nặng nề. Một số khách sạn nhiều tầng ở thành phố Les Cayes cũng sụp đổ.

Trận động đất cùng một loạt rung chấn mạnh lần này diễn ra tại khu vực Tây Nam Haiti, cách Thủ đô Port-au-Prince 150 km. “Nó đến không hề báo trước, khiến người dân lẫn chính quyền khiếp sợ. Khi mặt đất rung chuyển và những tiếng nổ như sấm sét vang lên, chúng tôi chỉ còn biết tháo chạy ra khỏi nhà mà không biết phải chạy đi đâu. Nhiều người chạy về phía núi, có người phải bò vì đã kiệt sức. Họ sợ sau động đất thì sóng thần sẽ ập đến” - Martin Cabello, một người dân cho biết.

Ngay lập tức, Thủ tướng Haiti Ariel Henry đã ban bố tình trạng khẩn cấp kéo dài 1 tháng để khắc phục hậu quả của trận động đất. Cộng đồng quốc tế cũng lên tiếng sẻ chia, giúp đỡ Haiti. Nhưng chắc chắn không thể một sớm một chiều khắc phục được hậu quả của nó. Trận động đất hơn 10 năm trước vẫn còn đó với những dấu vết của sự đổ vỡ và những nghĩa địa san sát các nấm mồ lạnh lùng. Kinh tế Haiti vẫn chìm sâu trong khủng hoảng và xã hội vẫn nhiều bất ổn vì những xung đột gay gắt và sự lộng hành của các nhóm băng đảng cướp bóc.

Thông tin từ Đại sứ quán Việt Nam tại Cuba kiêm nhiệm Haiti, ngày 15/8 cho biết, không có người Việt nào thương vong trong trận động đất có độ lớn 7,4 độ Richter xảy ra tại miền Tây Haiti tối 14/8 (giờ Việt Nam). Đại sứ quán Việt Nam tiếp tục duy trì liên lạc thường xuyên với cộng đồng người Việt tại Haiti. Cộng đồng người Việt Nam sống tại đảo quốc này hiện có khoảng 60 người, chủ yếu làm việc tại công ty viễn thông liên doanh Natcom.