Hàng loạt sai phạm trong việc quản lý, sử dụng nguồn vốn hỗ trợ cho Vinashin

Thanh tra Chính phủ đã đưa ra kết luận về những sai phạm của Vinashin.

Chiếm đoạt tiền lãi ngoài hợp đồng

Theo TTCP Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có các giải pháp về tái cơ cấu Vinashin, trong đó có việc chuyển nguyên trạng một số doanh nghiệp dự án của Vinashin về PVN và Vinaline, đồng thời chỉ đạo Bộ Tài chính cấp tạm ứng 4.190 tỷ từ quỹ hỗ trợ phát triển doanh nghiệp Trung ương nhằm hỗ trợ Vinashin ổn định hoạt động sản xuất. Vinashin đã sử dụng để xử lý một số khoản nợ cấp bách, hỗ trợ vốn hoàn thiện một số tàu bàn giao cho chủ tàu… hạn chế thiệt hại khi chủ tàu hủy hợp đồng hoặc tranh chấp pháp lý phát sinh, góp phần duy trì hoạt động sản xuất, tiếp tục thực hiện tái cơ cấu.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện Vinashin/SBIC và một số đơn vị đã để xảy ra hàng loạt sai phạm.

Cụ thể, Vinashin đã nhận hơn 2.200 tỷ đồng tạm ứng từ PVN nhưng không mở tài khoản để theo dõi đặc biệt mà sử dụng tài khoản chung mở tại Ngân hàng Oceanbank. Trên sổ sách kế toán tại Vinashin cũng không theo dõi riêng, cụ thể việc thu, chi theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, gây khó khăn cho việc kiểm tra, giám sát nguồn tiền này. Điển hình là việc Vinashin đã sử dụng 166,22 tỷ đồng từ nguồn 2.200 tỷ đồng để chi hỗ trợ các đơn vị thi công hoàn thiện 19 tàu dự kiến bàn giao năm 2011, trong khi đã đề nghị, phê duyệt sử dụng nguồn 4.190 tỷ đồng, cho thấy việc theo dõi, sử dụng các nguồn tiền của Vinashin không chính xác.

Bên cạnh đó, việc xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn vốn 2.200 tỷ đồng của Vinashin báo cáo Thủ tướng Chính phủ để hỗ trợ trả nợ cấp bách không sát với thực tế. Có 4 khoản chi số tiền 378,349 tỷ đồng dùng để trả nợ cấp bách nhưng không có trong kế hoạch đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Theo Kết luận thanh tra, mặc dù Vinashin đề nghị Thủ tướng Chính phủ “trong thời gian nhàn rỗi cho phép Vinashin được sử dụng công cụ tiền gửi có kỳ hạn tại Oceanbank để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn”, tuy nhiên, chưa được Thủ tướng đồng ý nhưng Vinashin đã gửi tiền có kỳ hạn tại Ngân hàng Oceanbank để thu lãi. Số lãi thu phản ánh trên sổ sách là 436,616 tỷ đồng, đã chi 114,617 tỷ đồng cho các hoạt động của đơn vị. Đáng chú ý là một số cá nhân thuộc Vinashin đã chiếm đoạt tiền lãi ngoài hợp đồng do Ngân hàng Oceanbank chi trả, vi phạm pháp luật…

TTCP cũng xác định, khoản tiền 4.190 tỷ đồng, Vinashin/SBIC cũng không theo dõi riêng mà sử dụng 1 tài khoản tại Ngân hàng Oceanban theo dõi chung cho tất cả các nguồn thu. Vinashin/SBIC xây dựng phương án sử dụng vốn có nhiều nội dung thiếu căn cứ, không phù hợp nguyên tắc sử dụng vốn tạm ứng, một số tàu được hỗ trợ từ nguồn 4.190 tỷ đồng nhưng thực tế không triển khai.

Kết luận thanh tra chỉ rõ, Chủ tịch HĐQT Vinashin ký Nghị quyết số 233 ngày 21/11/2011 phê duyệt chủ trương hỗ trợ vốn hoàn thành các sản phẩm kế hoạch năm 2012, Tổng giám đốc Vinashin ký các quyết định hỗ trợ vốn cho các tàu bàn giao vào năm 2012 không đúng quy định, ký nhưng không gửi các bộ phận thực hiện và các đơn vị được hỗ trợ vốn. Vinashin đã sử dụng các tài liệu này cùng bản danh sách các tàu dang dở được Bộ GTVT xác nhận để làm cơ sở giải ngân khoản 3.075, 679 tỷ đồng từ Kho bạc nhà nước, sau đó gửi có kỳ hạn tại các ngân hàng thu lãi.

Đáng chú ý là theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, nguồn tạm ứng 4.190 tỷ đồng là để Vinashin tập trung phục vụ ngành nghề sản xuất kinh doanh chính và hoàn thành các hợp đồng đóng tàu dở dang. Nhưng khi tiếp nhận 4.190 tỷ đồng, Vinashin đã sử dụng gửi có kỳ hạn tại ngân hàng trong khi chưa được Thủ tướng Chính phủ cho phép, đến 30/6/2018 còn dư 1.748,957 tỷ đồng tại Oceanbank. Đến khi Thủ tướng ban hành Quyết định số 12/QĐ-TTg thì SBIC đã không thu hồi được khoản tiền 1.050,4 tỷ đồng nguồn 4.190 gửi tại Oceanbank để nộp về Bộ Tài chính, có dấu hiệu cố ý làm trái, vi phạm nguyên tắc bảo toàn vốn, phải được điều tra làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, một số cá nhân của Vinashin đã chiếm đoạt khoản tiền Oceanbank chi lãi suất ngoài hợp đồng, vi phạm pháp luật, hiện đang được cơ quan tố tụng xử lý.

Sử dụng nguồn vốn hỗ trợ không đúng

Theo TTCP, với việc chi hỗ trợ hoàn thiện các tàu dở dang, trước và trong quá trình giải ngân, Vinashin và các đơn vị thành viên không xây dựng phương án hoàn trả vốn, thời điểm hoàn trả vốn để đảm bảo hoàn trả đủ vốn.

Vinashin và Tổng công ty CNTT Nam Triệu (Nam Triệu) đã sử dụng vốn không đúng phương án hỗ trợ đối với Tàu 260TEU số 1. Công ty Nam Triệu này sau khi hoàn thiện tàu 260 TEU số 1 và số 2 đã bàn giao tàu để khai thác có doanh thu nhưng đến nay chưa hoàn trả cho nguồn 4.190.

Ngoài ra, theo chỉ đạo của Bộ GTVT, SBIC đã phê duyệt hỗ trợ Công ty Bạch Đằng từ nguồn 4.190 tỷ đồng trả nợ cho Vietinbank 80,876 tỷ đồng, thực tế sau đó Vinashin không dùng nguồn 4.190 tỷ đồng mà dùng nguồn vốn từ chủ tàu để trả nợ cho thấy việc chỉ đạo của Bộ GTVT và phê duyệt của SBIC là không đúng.

Vinashin còn có phương án sử dụng nguồn 2.200 tỷ đồng để hỗ trợ các đơn vị nộp thuế. Nhưng thực tế đã sử dụng 459,266 tỷ đồng từ nguồn 4.190 tỷ đồng hỗ trợ các đơn vị nộp thuế là sử dụng sai nguồn.

Đáng bàn, một số khoản hỗ trợ hoàn thiện tàu dở dang nhằm giảm lỗ, giảm thiểu thiệt hại, nhưng không thu hồi được nguồn tiền tạm ứng, thậm chí tại một số tàu không những không có hiệu quả, không thu hồi được vốn hỗ trợ mà còn thiệt hại lớn hơn so với không đầu tư thêm.

Theo TTCP, việc hỗ trợ hoàn thiện tàu 700TEU-NT29 tại Công ty Nam Triệu, thiệt hại số tiền 151,76 tỷ đồng cần phải được điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

(Còn nữa)