Hàng ngàn ca nhiễm HIV phát hiện qua tự xét nghiệm

GS.TS Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu tại hội thảo. (Ảnh TNK).

Trên bình diện toàn cầu, còn đến 40% số người sống chung với AIDS nhưng vẫn chưa biết được tình trạng của mình. Trong khi đó, một trong 3 mục tiêu của thiên niên kỷ này là tỷ lệ này phải đạt 90% vào năm 2020 đang đến gần. Vấn đề đặt ra là ta liệu có thể giúp nhau tự chủ trong việc xét nghiệm tình trạng HIV được hay không?

Đó là lý do của cuộc hội thảo sơ kết 1 năm thí điểm tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng và hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới do Cục Phòng chống HIV/AIDS và Dự án Thúc đẩy tăng trưởng thị trường tổ chức sáng ngày 16/12.

Từ tháng 10/2015, Dự án Thúc đẩy tăng trưởng thị trường phối hợp với các trung tâm phòng chống HIV/AIDS tập huấn cho 235 nhân viên không chuyên - những người chưa được đào tạo chuyên ngành y tế và cung cấp dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV bằng việc sử dụng sinh phẩm xét nghiệm chẩn đoán nhanh HIV.

Các nhân viên này đã hỗ trợ xét nghiệm cho hơn 29.000 người có nguy cơ nhiễm HIV cao tại các khu vực thành thị như TP Hồ Chí Minh và Hà Nội, các vùng nông thôn, miền núi như các tỉnh Điện Biên và Nghệ An.

Hơn 1.400 ca nhiễm mới đã được phát hiện, trong đó, 70% dương tính HIV ở khu vực thành thị, 30% - nông thôn. 93% số này đã được đưa vào điều trị.

Bên cạnh đó, dịch vụ tự xét nghiệm HIV do Cục Phòng chống HIV/AIDS khởi động từ tháng 8/2016 cho đến nay cũng đã giúp đỡ được hơn 1.300 người lựa chọn hình thức xét nghiệm này.

WHO cũng tiến hành những hỗ trợ như vậy tại các tỉnh Thanh Hoá (Quan Hoá và Mường Lát) và Thái Nguyên (Trung tâm Phòng chống HIV tỉnh và 4 nhóm tự lực).

Từ tháng 1/2015 đến tháng 10/2016, Thanh Hoá đã có gần 1.800 người được xét nghiệm HIV, trong đó có 33 người có kết quả khẳng định dương tính HIV. 32 người trong số này đã được đưa vào điều trị.

Cũng trong thời gian này, tại Thái Nguyên, 313 người đã được xét nghiệm HIV và 12 người trong số này có kết quả khẳng định dương tính, 9 người đã được đưa vào điều trị.

“Các kết quả nói trên cho thấy việc xét nghiệm HIV tại cộng đồng ở Việt Nam đã rất thành công” - TS Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) nhận định.

Ông Long cho hay, Cục đã xác định mô hình xét nghiệm HIV tại cộng đồng là một chiến lược đầy hứa hẹn nhằm thúc đẩy cán đích 90-90-90 vào năm 2020.

Từ góc độ chuyên gia, đại diện WHO khuyến cáo: Chỉ nên thông báo các kết quả xét nghiệm nói trên cho bạn tình và bạn chích ma tuý cũng như cho cán bộ y tế biết.

WHO cũng khuyến cáo tất cả các hoạt động tự xét nghiệm và thông báo cho bạn tình, bạn chích ma tuý cần tuân thủ 5C2 (5C bình phương) của WHO: Đồng thuận, bảo mật, tư vấn, kết quả chính xác và kết nối (với dự phòng, chăm sóc và điều trị).

Dù tiếp cận bằng cách nào, tự xét nghiệm HIV cũng cần được tự nguyện và đồng thuận. Bất cứ ai có kết quả dương tính cũng nên thực hiện thêm một xét nghiệm khẳng định ở các cơ sở y tế để được cung cấp thông tin, chăm sóc và điều trị y tế.