Hàng trăm vụ người nước ngoài 'núp bóng' mua nhà đất ở vị trí… hiểm

Đó là thông tin được Phó thủ tướng Phạm Bình Minh trả lời chất vấn đại biểu Dương Trung Quốc (Đồng Nai).

Đại biểu Dương Trung Quốc phản ánh ý kiến cử tri tại nhiều nơi (Quảng Ninh, Đà Nẵng, Nha Trang, Tây Nguyên, TPHCM...) là có hiện tượng người nước ngoài thuê người Việt Nam mua đất đai hay bất động sản mà quy định luật pháp Việt Nam không cho phép, thường là những không gian đắc địa (về kinh tế và an ninh).

Đại biểu Quốc nhận định, đó là sự thật đang diễn ra tiềm tàng những nguy cơ hậu họa.

Ông Quốc chất vấn: “Theo Phó Thủ tướng, có hiện tượng đó không? Chính phủ có biết không và quy mô đến mức nào? Theo phó thủ tướng, có nên coi đó chỉ là gian lận thương mại hay là hành vi mà nhiều cử tri đòi hỏi phải nghiêm khắc xác định là "phản quốc"? Chính phủ có giải pháp nào kịp thời trên tinh thần "phòng hơn chống" để sớm chấn chỉnh hiện tượng này trước khi trở thành mối hậu họa liên quan đến ngoại giao và an ninh quốc gia?".

Cơ quan chức năng từng xác định có hàng chục lô đất dọc sân bay Nước Mặn (Đà Nẵng) được người Trung Quốc nhờ mua gom, hình thành cả khu phố Tàu tại khu vực.

Trả lời đại biểu, Phó Thủ tướng nêu, theo báo cáo của các cơ quan chức năng, thời gian qua phát hiện người nước ngoài thuê người Việt Nam đầu tư dự án bất động sản dưới nhiều hình thức "núp bóng" đầu tư.

Các hình thức "núp bóng" là, thông qua một số cá nhân người Việt Nam để lập doanh nghiệp đầu tư kinh doanh bất động sản dưới hình thức bên nước ngoài góp 49% vốn điều lệ trở xuống, bên Việt Nam góp 51% vốn điều lệ trở lên.

Thông qua cá nhân, tổ chức Việt Nam hoặc dùng các pháp nhân nước khác để đầu tư tại các lô đất, vị trí liên quan đến quốc phòng, an ninh có thời hạn sử dụng đất lâu dài để lách Luật Đầu tư và Luật Đất đai, sau đó mua lại phần góp vốn của phía Việt Nam.

Thông qua việc cho cá nhân người Việt Nam vay tiền để thành lập doanh nghiệp, mọi quyết định đều phải thông qua bên cho vay.

Đầu tư "núp bóng" thông qua việc kết hôn với người Việt Nam, lập doanh nghiệp do vợ hoặc chồng là người Việt Nam đứng tên nhưng thực tế mọi hoạt động điều hành đều do người nước ngoài đảm nhiệm.

Người nước ngoài đến Việt Nam với mục đích du lịch, học tập đứng sau người Việt Nam thuê mặt bằng nhà xưởng.

“Thời gian qua, cơ quan chức năng đã phát hiện hàng trăm doanh nghiệp do người Việt Nam đứng tên cho doanh nghiệp, cá nhân mang quốc tịch nước ngoài đầu tư, kinh doanh trên các lĩnh vực bất động sản, du lịch.. tại những vị trí có nguy cơ ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh ở Đà Nẵng, Hải Phòng, Bình Dương, Lâm Đồng, Trà Vinh... Đối với các dự án vi phạm pháp luật, các cơ quan chức năng sẽ xem xét thu hồi giấy phép, tạm dừng hoặc điều chỉnh một số dự án trên cơ sở mức độ vi phạm” - Phó Thủ tướng cho biết.

Tại văn bản trả lời chất vấn, Phó Thủ tướng cũng nêu một số quy định liên quan và phương hướng, chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước.

Theo đó, để ngăn ngừa, xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về đất đai, trong đó có trường hợp như đại biểu nêu, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành Luật Đất đai năm 2013 và ban hành theo thẩm quyền các nghị định quy định chi tiết thi hành luật. Trong đó đã quy định doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được tiếp cận đất đai thông qua việc Nhà nước thu hồi đất để giao đất, cho thuê đất hoặc thuê lại đất trong các khu, cụm công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế hoặc nhận chuyển nhượng vốn đầu tư là giá trị quyền sử dụng đất không phải là đất nông nghiệp của các tổ chức kinh tế; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài không được tiếp cận đất đai trực tiếp thông qua việc nhận quyền sử dụng đất, thuê đất trực tiếp của hộ gia đình, cá nhân.

Mặt khác, Luật Đất đai cũng quy định hành vi bị nghiêm cấm đó là "không thực hiện đúng quy định của pháp luật khi thực hiện quyền của người sử dụng đất". Đối với trường hợp sử dụng đất để thực hiện các dự án có vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài tại đảo và xã, phường, thị trấn biên giới, ven biển thì cơ quan có thẩm quyền chỉ được quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích khi có ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các bộ, ngành có liên quan (quy định tại Khoản 2 Điều 58 Luật Đất đai, Điều 13 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ); trường hợp nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất gắn với nhận chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ dự án đầu tư thì cũng phải đáp ứng điều kiện lấy ý kiến Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan như đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.

Đối với nhà ở, Luật Nhà ở đã quy định về điều kiện để tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam (quy định tại Điều 61 Luật Nhà ở). Luật Nhà ở quy định tổ chức nước ngoài, cá nhân nước ngoài đáp ứng điều kiện theo quy định chỉ được mua, thuê mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế và sở hữu không quá 30% số lượng căn hộ trong một tòa nhà chung cư; nếu là nhà riêng lẻ thì trên một khu vực có số dân tương đương một đơn vị hành chính cấp phường chỉ được mua, thuê mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế và sở hữu không quá 250 căn nhà.

Trong thời gian tới, để tiếp tục ngăn chặn và xử lý triệt để tình trạng trên bảo đảm giữ vững an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương phiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách để quản lý chặt chẽ, nghiêm cấm việc người Việt Nam đứng tên mua nhà, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, thuê đất cho người nước ngoài theo kiến nghị của đoàn Giám sát Quốc hội.

Phó Thủ tướng khẳng định sẽ chấn chỉnh khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý hoạt động của các doanh nghiệp, người nước ngoài hoạt động tại Việt Nam ngay từ khâu thẩm định, cấp phép, kiểm tra, giám sát các dự án. Rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến năng lực, điều kiện hoạt động của nhà đầu tư nước ngoài, khắc phục tình trạng dự án "treo", nhà đầu tư nước ngoài thâu tóm, chuyển nhượng trái phép.