Hậu quả khó lường khi lạm dụng vitamin

Nhiều người sử dụng thuốc không theo đơn của bác sĩ

Với sự phát triển của mạng xã hội, không ít người dân đã tin vào những lời quảng cáo “có cánh”, những lời khuyên của các “bác sĩ google” để mua về hàng tá các loại thuốc, thực phẩm dinh dưỡng nhằm bổ sung vitamin mà bỏ qua một điều căn bản, bất cứ loại thuốc nào cũng cần sử dụng theo kê đơn của bác sĩ.

Ngay từ khi dịch bệnh có chiều hướng diễn biến phức tạp, chị Vũ Thị Dung Hà (50 tuổi, Đống Đa, Hà Nội) đã mua sẵn nhiều loại vitamin để cả gia đình sử dụng. “Theo dõi thông tin trên mạng, tôi thấy bổ sung vitamin giúp tăng cường sức đề kháng, giúp đề phòng bệnh tật nên ngày nào cũng cho các con sử dụng” - chị Hà chia sẻ.

Còn anh Lại Thế Hà ở Cầu Giấy, Hà Nội cho biết, ngày nào anh cũng dùng 1 viên vitamin C để tăng cường sức đề kháng sau khi ngủ dậy.

Đặc biệt hơn, anh Trần Xuân Anh (32 tuổi, Liễu Giai, Hà Nội) nói rằng không nhớ tên thuốc bổ mình đang uống là gì, khi ra hiệu thuốc hỏi thuốc tăng cường miễn dịch thì được nhân viên bán hàng giới thiệu và mua về sử dụng.

Theo BS Vũ Văn Tiến - chuyên gia dinh dưỡng của Viện Dinh dưỡng quốc gia, trong liều lượng cho phép, người dân có thể bổ sung các vi chất dinh dưỡng bằng đường uống trong trường hợp không bổ sung được đầy đủ qua đường ăn. Đây là việc bình thường. Về bản chất, thực phẩm chức năng và thuốc bổ sung vi chất là những chất dinh dưỡng đã được tinh chất hoá so với dinh dưỡng thô như thức ăn. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay có rất nhiều chất được quảng cáo có tác dụng tăng cường miễn dịch nhưng phần lớn chưa chứng minh được trên lâm sàng. Quá nhiều loại thuốc, thực phẩm chức năng chưa được cấp phép vẫn quảng cáo trên mạng xã hội khiến người dân có thể tiền mất tật mang khi sử dụng. Bởi, bất kỳ chất nào đưa vào cơ thể đều có khả năng gây ra tác dụng phụ không mong muốn.

BS Tiến nhấn mạnh, người dân chỉ bổ sung vitamin và khoáng chất bằng thuốc nếu cơ thể bị thiếu, điều này cần chỉ định của bác sĩ. Vì nếu bổ sung thừa sẽ gây nên các hậu quả xấu do rối loạn trong cơ thể.

Bổ sung không đúng cách sẽ ảnh hưởng sức khỏe

Tương tự, dược sĩ Nguyễn Thị Trang (Bệnh viện Đại học Y TP HCM) cho rằng, trong giai đoạn dịch bệnh diễn biến phức tạp hiện nay, việc bổ sung vitamin vào chế độ chăm sóc hàng ngày có thể giúp cải thiện sức khoẻ và ngăn ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, nếu không có chỉ định của bác sĩ mà tự ý sử dụng thì sẽ có nhiều hậu quả xấu có thể xảy ra cho người dùng. Nhiều loại vitamin và các chất bổ sung có thể làm ảnh hưởng đến sức khoẻ khi người dùng đang uống một vài loại thuốc điều trị như kháng sinh, thuốc tim mạch…Nhiều bệnh nhân cho rằng bổ sung dinh dưỡng bằng cách uống các loại thuốc vitamin là an toàn và không có bất kỳ tác dụng phụ nào, đây là điều rất nguy hiểm.

“Ví dụ, khi đang điều trị bệnh bằng thuốc kháng sinh thì không nên dùng đồng thời với vitamin C hay các đồ uống có vị chua như cam, chanh, bưởi, bởi tính axit của vitamin C sẽ phá huỷ cấu trúc hoá học của thuốc kháng sinh, gây mất tác dụng của thuốc, ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Hay việc bệnh nhân đang sử dụng thuốc Aspirin mà lại kết hợp uống vitamin E thì sẽ làm tăng nguy cơ chảy máu. Một số loại thuốc liên quan đến tim mạch nếu sử dụng cùng vitamin E cũng làm tăng nguy cơ xuất hiện huyết khối” - dược sĩ Nguyễn Thị Trang giải thích.

Còn BS Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Viện Dinh dưỡng quốc gia nhận định, chính tình trạng bày bán lan tràn các vitamin và khoáng chất trên mạng, tại các hiệu thuốc, người dân có thể mua bán tự do mà không cần đơn thuốc kết hợp việc quảng cáo, tuyên truyền không chính xác về tác dụng đã tạo nên sự lạm dụng, dẫn đến hậu quả rất nghiêm trọng cho người dân do thừa vitamin và khoảng chất.

BS Hải nhấn mạnh, trong thực tế, cơ thể không cần vitamin và khoáng chất bổ sung với liều lượng quá lớn, bất cứ một thành phần nào khi được bổ sung liều lượng quá lớn vào cơ thể cũng gây ra sự mất cân bằng và cản trở việc hấp thu các chất dinh dưỡng. Để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể trong mùa dịch bệnh là cần thiết, cung cấp đầy đủ các vitamin và khoáng chất là đúng nhưng cần có liều lượng, vừa và đủ, không thể suy nghĩ vitamin và khoáng chất là thuốc bổ, dùng cho khoẻ. Bên cạnh đó là kết hợp nhiều biện pháp khác nhau như luyện tập thể dục, không lạm dụng rượu bia, làm việc và nghỉ ngơi khoa học…

Theo các bác sĩ, cách bổ sung vitamin tốt nhất là qua thức ăn, thức uống. Nếu sợ thiếu vitamin và cả chất khoáng, có thể dùng thuốc bổ sung nhưng nên dùng đúng liều, theo chỉ định của thầy thuốc. Nếu dùng vitamin quá liều, thời gian dài, không có lợi cho cơ thể, có thể gây bệnh, thậm chí tử vong.