Hệ lụy từ khai thác vàng trái phép ở Hòa Bình: Ai phải chịu trách nhiệm?

Núp bóng dự án trang trại chăn nuôi, ông Bùi Chí Hưởng đã khai thác vàng trái phép trong nhiều năm, gây ra nhiều hệ lụy về môi trường.

Xin làm trang trại chăn nuôi nhưng khai thác vàng

Theo người dân xóm Khướng, xã Tự Do (huyện Lạc Sơn) phản ánh, từ dầu năm 2010, ông Bùi Chí Hưởng (trú tại thị trấn Vụ Bản, huyện Lạc Sơn) đề xuất với UBND xã Tự Do xin thuê khu vực hợp lưu ba dòng suối tại khu vực xóm Khướng để phát triển trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm và nuôi trồng thủy sản. Thời điểm đó, xét thấy đề nghị phát triển kinh tế theo mô hình trên chính đáng, UBND xã Tự Do đã đồng ý bằng cách để ông Bùi Chí Hưởng tự thỏa thuận với những hộ dân có đất ở khu vực nêu trên.

Tuy nhiên, ngay sau khi lấy được đất, thay vì thực hiện dự án phát triển mô hình kinh tế trang trại và nuôi trồng thủy sản như cam kết ban đầu thì ông Hưởng đã ngang nhiên thuê nhân công tiến hành khai thác vàng trái phép, thu lợi bất chính.

Phát hiện sự việc, UBND xã Tự Do đã tiến hành kiểm tra và có văn bản kết luận “Vị trí đào bới thuộc thửa đất số 96, tờ bản đồ 318 diện tích khoảng 5000m2. Đây là khu vực hợp lưu của ba con suối (suối cạn), mùa mưa có lưu lượng nước chảy qua cao, dòng chảy xiết, việc khai thác trực tiếp làm ảnh hưởng đến dòng chảy, nguy cơ làm biến đổi dòng, gây sạt lở cao. Qua xác minh cho thấy mục đích đào ao của ông Hưởng là không có cơ sở, mục đích chính là đào đãi vàng. UBND xã Tự Do đã yêu cầu dừng ngay việc khai thác nhưng ông Bùi Chí Hưởng không chấp hành mà còn mở rộng diện tích lớn, gây xôn xao dư luận, làm ảnh hưởng đến tài nguyên đất của xã.”

Cũng theo kết luận, thời gian sau, UBND xã Tự Do cũng đã có văn bản báo cáo gửi lên UBND huyện Lạc Sơn. Những tưởng, sau khi bị chính quyền yêu cầu dừng việc khai thác vàng trái phép, ông Hưởng sẽ dừng hành vi vi phạm pháp luật. Thế nhưng, phớt lờ tất cả, ông Hưởng vẫn thuê nhân công khai thác vàng trái phép rầm rộ như không hề có chuyện gì xảy ra. Thực tế, từ năm 2010, đã có hàng chục kết luận, biên bản kiểm tra, báo cáo thực trạng của UBND xã Tự Do và UBND huyện Lạc Sơn đều khẳng định ông Bùi Chí Hưởng tiến hành khai thác tài nguyên trái phép và yêu cầu ông Hưởng chấm dứt hành vi sai phạm, nhưng văn bản chỉ có hiệu lực “trên giấy”. Thực tế trong 6 năm trời, việc khai thác vàng trái phép đã khiến không ít tài nguyên quốc gia bị thất thoát. Đáng bàn hơn, hành vi khai thác vàng trái phép diễn ra rầm rộ kéo theo hệ lụy môi trường sống của người dân địa phương bị ảnh hưởng nghiêm trọng, đất hoa màu canh tác, hoàn lưu dòng chảy đã bị xâm hại nặng nề.

Cũng theo phản ánh của người dân, sau 6 năm khai thác vàng trái phép đến năm 2016, khi vàng ở khu vực khai thác đã hết, ông Hưởng mới chịu dừng việc khai thác vàng.

Ai chịu trách nhiệm trước các sai phạm…?

Theo ông Bùi Ngọc Thiên- Chủ tịch UBND xã Tự Do, giữa năm 2010, ông Bùi Chí Hưởng có lên đề xuất với xã muốn thuê để phát triển du lịch, trang trại, nuôi trồng thủy sản. Khi phát hiện ông Hưởng khai thác vàng trái phép, chính quyền xã có xuống ghi nhận thì ông Hưởng nói rằng mình đang đào ao thả, làm trang trại. “Sau đó nhân dân có ý kiến nhiều quá, chúng tôi xác minh thì được biết việc khai thác vàng là có thật. Ông Hưởng sử dụng nhiều công nhân có máy xúc, máy bơm hút và các phương tiện để đào đãi vàng. Chúng tôi đã báo cáo lên UBND huyện. Huyện cũng đã về xác minh lập biên bản yêu cầu ông Hưởng dừng ngay việc khai thác, nhưng thực tế đúng là không hiệu quả. Công việc khai thác của ông Hưởng vẫn tiếp diễn đến nhiều năm sau…”, ông Bùi Ngọc Thiên cho biết.

Tuy việc khai thác vàng trái phép đã dừng lại nhưng thời điểm hiện tại, những hệ lụy từ hành vi sai trái nêu trên đã để lại nhiều hệ lụy nặng nề, ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân.

Về vấn đề trên, ông Bùi Văn Tuấn - cán bộ địa chính UBND xã Tự Do cho hay: “Đúng là việc khai thác đã tác động đến cảnh quan và môi trường. Trước dòng suối vốn đẹp nay đã có dấu hiệu sụt lở, nắn dòng, dòng chảy bị mở rộng xâm hại vào đất hoa màu của người dân. Nguy cơ sạt lở và ảnh hưởng tới đất canh tác. Trước nghề nuôi và đánh bắt cá của người dân rất phát triển giờ không làm được nữa do dầu luyn thải ra gây ô nhiễm.”

Trách nhiệm của chính quyền và ngành chức năng xã Tự Do và huyện Lạc Sơn như thế nào khi để hộ ông Bùi Chí Hưởng khai thác vàng trái phép trong nhiều mà không bị xử lý?