Hiểm họa từ ma trận hàng giả - Bài 1: Tràn lan hàng hiệu rởm

Là đầu tàu kinh tế của cả nước tuy nhiên, một số chợ truyền thống, Trung tâm Thương mại tại TPHCM được nhận định là “thiên đường” của hàng hiệu giá rẻ. Thời gian qua, thành phố đã và đang tồn tại một thực trạng nhức nhối, kéo dài đó là thị trường tràn lan hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

Hàng hiệu “giá bèo” bày bán công khai

Được đánh giá là những chợ truyền thống nổi tiếng của TPHCM, thế nhưng, các chợ Bến Thành (quận 1), An Đông (quận 5), Trung tâm thương mại Saigon Square (quận 1)... cũng là một trong những thiên đường mua sắm “hàng hiệu rởm”, giá cực rẻ được bày bán công khai. Có mặt tại chợ Bến Thành vào sáng đầu tuần, chúng tôi dễ dàng bắt gặp hình ảnh đông đúc du khách tham quan, lựa chọn những món hàng thời trang đủ nhãn hiệu nổi tiếng, từ túi xách Chanel, LV, Gucci đến giày Nike, dép Cross… Đáng chú ý, các sản phẩm này được chào bán với mức giá rẻ bất ngờ. Chỉ tay vào đôi dép Cross trẻ em, chủ một cửa hàng tại đây giới thiệu: “Dép rất đẹp, nhẹ nhàng giúp trẻ em dễ đi, giá mỗi đôi chỉ 220.000 đồng. Có đủ màu, đủ mẫu, đủ size nha, lựa thoải mái”. Khi chúng tôi bày tỏ sự hoài nghi, người bán trấn an: “Đảm bảo hàng chính hãng, hàng xịn 100%”. Thế nhưng, theo khảo sát thực tế, một đôi dép chính hãng thương hiệu Cross hiện có giá hơn 1,2 triệu đồng. Sự chênh lệch lớn về giá cho thấy dấu hiệu rõ ràng của hàng giả hoặc hàng nhái. Càng đáng lo hơn khi tại chợ An Đông, một sản phẩm dép Cross “y chang” được rao bán chỉ 80.000 đồng/đôi.

Tại Trung tâm thương mại Saigon Square, hình ảnh nhiều tiểu thương “cửa đóng then cài” càng làm dấy lên nghi vấn về hoạt động kinh doanh không minh bạch. Một số tiểu thương chia sẻ là do lực lượng quản lý thị trường vừa có đợt kiểm tra và thu giữ lượng lớn hàng hóa giả mạo tại đây nên hiện nay, phải áp dụng giải pháp vừa bán, vừa phòng thủ. Lo ngại là vậy, song các hoạt động mua bán tại đây vẫn diễn ra bình thường. Trong vai người mua hàng, chúng tôi được giới thiệu vô số sản phẩm mang nhãn hiệu cao cấp như đồng hồ Patek Philippe, túi Hermes, ví Prada… Giá dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng mỗi sản phẩm, thấp hơn hàng thật từ vài chục đến vài trăm lần.

“Sản phẩm này là hàng nhái, nhìn qua là biết vì logo in nhòe, chỉ may không đều, màu sắc không đẹp,… Túi “xịn xò” gì mà có 200.000 đồng, thấy rẻ thì mùa dùng thôi” - bà Bích Liên (quận 6) chỉ vào túi hiệu Dior trên tay nói. Theo Công ty TNHH Tư vấn Sở hữu trí tuệ IPT – đơn vị đại diện bảo hộ nhãn hiệu cho các thương hiệu nổi tiếng như Rolex, BVLGARI... phần lớn sản phẩm đang bán tại Saigon Square có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu. Cụ thể, hàng hóa được kinh doanh tại một số gian hàng có bao bì không đúng quy chuẩn của hãng, đường chỉ may không đều, logo hoặc chữ in trên sản phẩm bị nhòe. Tại chợ Bàn Cờ (quận 3), tiểu thương bày la liệt các loại mỹ phẩm thuộc các thương hiệu cao cấp trên tấm bạt nhựa... tất cả đều có giá chỉ vài chục đến vài trăm nghìn đồng.

Không chỉ mặt hàng thời trang, các loại thực phẩm không nhãn mác, không rõ nguồn gốc xuất xứ cũng được bày bán nhiều tại chợ Bình Tây (quận 6), An Đông (quận 5)… Mặt hàng thực phẩm cao cấp như yến sào cũng đang bị “thổi phồng” về chất lượng tại các chợ truyền thống. Tại chợ An Đông, những sản phẩm yến sào hoa hồng dán nhãn “cao cấp” được rao bán với giá 3 - 3,5 triệu đồng/gram nhưng lại không ghi rõ nhà sản xuất, nguồn gốc, hạn sử dụng. Chủ cửa hàng không ngần ngại tiết lộ, ngoài bán tại chợ còn cung cấp sỉ cho nhiều nơi khác với giá chênh lệch từ 300.000 - 400.000 đồng/gram. Đối với mặt hàng yến sào, ông Nguyễn Quang Huy – Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TPHCM cho biết, giữa tháng 5, lực lượng chức năng đã phát hiện hàng chục hộp yến sào tinh chế không rõ nguồn gốc tại chợ Bình Tây, trị giá gần 60 triệu đồng.

Những chiếc bẫy “ngọt ngào” trên chợ mạng

Dạo quanh một vòng “chợ mạng”, từ các sàn thương mại điện tử lớn như Lazada, Shopee, TikTok... đến các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo... người tiêu dùng không khỏi choáng ngợp trước những sản phẩm được gắn mác hàng hiệu nhưng lại có mức giá rẻ đến khó tin. Những mặt hàng này được quảng cáo một cách tinh vi, đi kèm với hình ảnh bắt mắt, lời giới thiệu hấp dẫn và hàng loạt đánh giá 5 sao để tạo lòng tin. Tuy nhiên, ẩn sau lớp vỏ hào nhoáng ấy là những sản phẩm giả mạo, kém chất lượng lừa bịp người tiêu dùng.

Một ví dụ điển hình là máy tính cầm tay cho học sinh, sản phẩm quen thuộc trong các kỳ thi. Trong khi giá máy tính CASIO chính hãng có giá khoảng 600.000 đồng, thì trên các trang mạng rao bán nhan nhản máy tính “nhái” chỉ với giá từ 70.000 - 200.000 đồng. Những sản phẩm này, không chỉ có thiết kế giống y hệt hàng thật mà còn được đặt tên na ná như “CASID” để dễ dàng đánh lừa người tiêu dùng. Không ít phụ huynh vì tin vào hình ảnh quảng cáo mà vội vàng mua hàng, đến khi nhận sản phẩm mới tá hỏa khi phát hiện máy tính không thể tính toán chính xác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc học tập của con em mình.

Trên chợ mạng, thời trang hàng hiệu cũng là “mảnh đất màu mỡ” cho hàng giả hoành hành. Áo thun Lacoste, một thương hiệu nổi tiếng với biểu tượng cá sấu bị “phù phép” thành hàng trăm biến thể như “Polo Lcst cổ điển”, “Lacos..te Basic”, hay “Polo LC cotton cao cấp”... Những cái tên nghe qua tưởng thật, nhưng thực chất là trò đánh tráo tinh vi để tránh vi phạm bản quyền đồng thời qua mặt người mua. Những chiếc áo này được rao bán với giá chỉ từ 200.000 đến 350.000 đồng – một con số quá rẻ so với hàng thật vốn có giá từ vài triệu đồng mỗi chiếc. Ông Nguyễn Thanh Tùng (trú quận 3), người có kinh nghiệm sử dụng hàng hiệu nhiều năm, chia sẻ: “Áo Lacoste chính hãng giá thấp nhất cũng phải vài triệu đồng. Với mức giá vài trăm nghìn đồng thì không bao giờ là hàng thật”.

Lo ngại hàng giả trên chợ mạng, thời gian qua, kiểm tra công tác thương mại điện tử, lực lượng quản lý thị trường thành phố liên tục phát hiện nhiều vụ liên quan đến hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ xuất xứ. Trong đợt kiểm tra gần đây, lực lượng quản lý thị trường TPHCM đã phát hiện hộ kinh doanh NT tại xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn quảng bá thực phẩm chức năng trắng da trên mạng xã hội - Zalo. Sản phẩm được quảng cáo là làm đẹp, trắng sáng da tự nhiên. Thế nhưng, khi kiểm tra thực tế, các viên uống này không hề có nhãn hiệu, không ghi nguồn gốc, không ngày sản xuất, không hạn sử dụng, cũng không có hóa đơn chứng từ hay số công bố theo quy định. Tổng giá trị lô hàng vi phạm lên đến 35 triệu đồng.

Theo đại diện Chi cục Quản lý thị trường TPHCM, việc kiểm soát hàng giả trên các nền tảng thương mại điện tử hiện nay gặp rất nhiều khó khăn. Các đối tượng thường sử dụng thông tin ảo để lập tài khoản bán hàng, gây khó khăn cho việc truy vết. Nơi sản xuất, chứa trữ hàng hóa thường nằm ở các khu vực xa trung tâm, ít người lui tới. Đặc biệt, những người cầm đầu đường dây sản xuất, buôn bán hàng giả thường không trực tiếp tham gia, mà chỉ đạo nhân viên hoặc thuê người trung gian để thực hiện các khâu vận hành. Tất cả những chiêu trò này khiến cho việc phát hiện, xử lý trở nên nan giải hơn.

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương), thương mại điện tử tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng ở mức 18 - 25% mỗi năm. Năm 2024, quy mô thị trường đạt trên 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm 2023, chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Điều này cho thấy, người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng các phương thức mua sắm trực tuyến. Chỉ cần vài cú click chuột, món hàng yêu thích sẽ được giao tận cửa tận. Thế nhưng, song hành với sự tiện lợi ấy là “mặt tối” đang ngày càng lan rộng - vấn nạn hàng giả, hàng nhái hoành hành trên các nền tảng mua sắm trực tuyến.

(Còn nữa)