Hồ sinh thái bị 'đầu độc'?

Người dân bỏ thói quen đi vì ô nhiễm

Nằm ở trung tâm TP Lạng Sơn, hồ Phú Lộc 4 lẽ ra đã là niềm tự hào của cư dân các phường Hoàng Văn Thụ, phường Vĩnh Trại. Nhưng trái lại, người dân có nhà quanh hồ này đã và đang phải chịu đựng sự ô nhiễm nặng nề bốc lên từ hồ.

Chị Phạm Thị Hồng Hải (nhà số 21 Đặng Văn Ngữ, phường Hoàng Văn Thụ) cho biết: “Gần 4 năm qua chúng tôi phải sống khốn khổ bên cạnh hồ này. Mở cửa sổ thì mùi hôi thối bốc vào nhà, mà không mở thì mùi thối cũng bị bưng bít bên trong, ngạt thở không chịu nổi. Ruồi muỗi bay vào nhà diệt không xuể”.

Mở điện thoại, chị Hải cho chúng tôi xem những hình ảnh chị quay được hồi đầu tháng 6. Nước hồ Phú Lộc 4 có màu đen ngòm, đặc quánh, nổi trên mặt nước là váng bọt, rác và xác cá chết. Vị trí cửa cống chính dẫn nước từ suối Lao Ly vào hồ Phú Lộc 4 xuất hiện nhiều cá chết nhất.

“Sợ cá chết tồn đọng ở đây lâu gây ra mùi thối, tôi phải lấy vợt vớt hàng trăm con lên bờ mang tiêu hủy, nhưng cũng chỉ được một phần nhỏ. Sau thấy người dân phản ánh về hiện tượng cá chết hàng loạt, họ cho mở cửa cống xả xác cá trôi đi hết” - chị Hải nói.

Căn nhà của anh Lý Văn Cường (số 20 Đinh Công Tráng, phường Vĩnh Trại) có mặt tiền hướng thẳng ra hồ Phú Lộc 4. Lẽ ra anh phải tự hào vì sở hữu căn nhà ở vị trí đẹp, nhưng thực tế như anh Cường nói thì “quanh năm mùi hôi khó chịu bốc vào nhà, nhất là vào mùa hè nắng nóng. Chúng tôi đi làm về mệt muốn được nghỉ ngơi thư thái thì cái mùi rất khó chịu từ hồ bốc lên ngột ngạt, vô cùng khó chịu”.

Nhiều người dân sinh sống trong khu vực đã phải từ bỏ thói quen đi bộ, tập thể dục quanh hồ Phú Lộc 4 do lo ngại hít phải không khí ô nhiễm từ hồ.

Thời điểm phóng viên có mặt tại hồ Phú Lộc 4 vào những ngày trung tuần tháng 6, dù chính quyền thành phố đã cho xả nước trong hồ, nhưng cá chết vẫn nổi trên mặt nước.

Dự án cải tạo hồ cũng bất lực?

Tìm hiểu từ các hộ dân trong khu vực hồ Phú Lộc 4, trước năm 2018, hồ nước này vốn đã bị ô nhiễm rất nặng nề. Đầu năm 2019, Dự án “Nạo vét hồ, chỉnh trang đường dạo quanh hồ Phú Lộc 4” được bàn giao đưa vào sử dụng. Người dân vui mừng vì có thể thoải mái dạo quanh hồ với bầu không khí trong lành.

Tuy nhiên, từ giữa năm 2020, hồ Phú Lộc 4 ô nhiễm trở lại. Nước hồ chuyển màu đen, bốc mùi nồng nặc. Các cấp, các ngành của tỉnh Lạng Sơn cũng đã kiểm tra, để khảo sát nguồn nước khu vực thượng lưu (địa phận thuộc huyện Cao Lộc, hệ thống cống ngang, cống dọc đường Quốc Lộ 1A, đường Bông Lau chảy về suối Lao Ly vào hồ Phú Lộc 4)…

Năm 2021, UBND TP Lạng Sơn đã thực hiện dự án xây dựng đập tràn tại trạm thu gom nước thải PS14 (sau đường Lý Thường Kiệt) nhằm thu gom tối đa nước thải trước khi chảy vào hồ Phú Lộc 4. Tuy nhiên, tại văn bản trả lời các hộ dân sinh sống tại khu vực hồ Phú Lộc 4 ngày 28/4/2023, ông Dương Công Dũng - Phó Chủ tịch UBND TP Lạng Sơn lại cho rằng: Công suất trạm thu chưa đảm bảo để thu hết nước thải do vậy một phần nước tại suối Lao Ly vẫn chảy tràn qua đập vào hồ Phú Lộc 4.

Cũng tại văn bản này, UBND TP Lạng Sơn xác định: Theo kết quả phân tích cho thấy, các điểm dòng chảy trước khi chảy về địa bàn TP Lạng Sơn đều đã bị ô nhiễm, chủ yếu là ô nhiễm hữu cơ gây ra hiện tượng phú dưỡng nguồn nước (lượng oxy hòa tan trong nước xuống thấp tới mức rất thấp dẫn tới hiện tượng cá chết hàng loạt tại hồ Phú Lộc 4). Dòng suối Lao Ly, hồ Phú Lộc 4 đang tiếp nhận khối lượng lớn nước thải sinh hoạt từ khu dân cư, tình trạng xả rác thải bừa bãi xuống các đoạn mương, suối hở gây ô nhiễm cục bộ và lan truyền, khó khăn trong công tác đầu tư cải tạo, nạo vét các tuyến cống, mương thoát nước...

Tìm hiểu từ UBND TP Lạng Sơn, được biết sau khi có kiến nghị của các hộ dân, thành phố đã chỉ đạo kiểm tra hiện trạng, tìm hiểu nguyên nhân, nguồn xả thải gây ảnh hưởng môi trường suối Lao Ly và hồ Phú Lộc 4, sau đó tiến hành lấy mẫu nước.

Từ kết quả kiểm tra, khảo sát tổng thể các khu vực, phạm vi có thể gây ô nhiễm đến dòng chảy suối Lao Ly và hồ Phú Lộc 4 cho thấy: Đối với 3 nguồn nước thải đổ vào suối Lao Ly dẫn vào hồ Phú Lộc 4 là nguyên nhân chính gây ô nhiễm. Trong đó, tại vị trí mương thoát nước trên đường Bông Lau, thị trấn Cao Lộc chảy đến địa phận thành phố có 5 thông số vượt quy chuẩn cho phép nước mặt (mức độ ô nhiễm cao tại khu vực này).

Ngoài các nguyên nhân được cơ quan chức năng của TP Lạng Sơn xác định, một nguyên nhân khác dẫn đến hồ Phú Lộc 4 bị ô nhiễm nặng được người dân chỉ ra: đó là do xưởng sản xuất, tẩy rửa chân gà và các hộ sản xuất kinh doanh khác thuộc thị trấn Cao Lộc, huyện Cao Lộc xả ra, theo suối Lao Ly chảy về hồ. Sau các dự án cải tạo, xây dựng các hạng mục nhằm cải thiện môi trường; các đoàn kiểm tra đến xác định nguyên nhân…, nhưng rồi hồ Phú Lộc 4 lại bị sự ô nhiễm trở lại.