Gửi bình luận
Thứ Năm, 19/6/2025
Hoạ sĩ Phan Minh Bạch đã viết giáo trình “Cảm thụ nghệ thuật” và “Tư duy sáng tạo” cho môn mỹ thuật, và thực hành giảng dạy cho các em học sinh theo cách này. Từ đó, chị nhận thấy các em đã vỡ ra được “thực hành nghệ thuật là không khó”. Hầu hết các em đều vẽ được và rất thích thú với sự thể nghiệm đó.
Quan sát từ chính thế hệ của chị cho đến nay, bộ môn mỹ thuật, âm nhạc, thể chất là môn học “sợ hãi” của rất nhiều học sinh trừ các bạn có năng khiếu về môn học đó. Vì học sinh bị áp lực phải vẽ đúng, vẽ đẹp, hát đúng giai điệu, hát hay, tập thể dục thể thao phải tập đúng kỹ thuật và đạt thành tích tốt. Hoạ sĩ Phan Minh Bạch luôn hỏi “tại sao lại như vậy?”. Đến khi trưởng thành, học nghệ thuật và sáng tác nghệ thuật, chị nhận ra lý do nằm ở giáo trình và phương pháp giảng dạy các bộ môn này. Chị bắt đầu quan tâm đến chúng một cách nghiêm túc, tìm hiểu các phương pháp giáo dục nghệ thuật của phương Tây như thế nào và đã tìm ra bốn từ “Cảm thụ nghệ thuật” - mấu chốt của vấn đề. Thay vì dạy trẻ em vẽ đúng, vẽ đẹp, hát hay, múa giỏi, theo hoạ sĩ Phan Minh Bạch, trước tiên nên dạy trẻ em cảm thụ cái đẹp thông qua các tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng của các danh họa; tìm hiểu đời sống sáng tác của các nghệ sỹ, các danh họa bậc thầy, các nhà soạn nhạc bậc thầy, các nghệ sỹ múa nổi tiếng để biết họ đã học tập, rèn luyện và sáng tạo và phát triển ra sao… Tiếp đến là hướng dẫn trẻ biết quan sát, lắng nghe thế giới quan chung quanh, lắng nghe thấu hiểu chính mình để tư duy. Sau đó mới đến dạy cho trẻ em tập thực hành sáng tạo nghệ thuật.
Song song với việc dạy cảm thụ nghệ thuật, hoạ sĩ Phan Minh Bạch cùng các đồng nghiệp tổ chức thêm các chương trình dã ngoại, trại hè nghệ thuật với mục đích tạo thêm nhiều không gian, nhiều môi trường sống khác để các em có cơ hội được quan sát, ngắm nhìn cảnh vật thiên nhiên, được tiếp xúc, lắng nghe các tập tục văn hóa, sinh hoạt của người dân địa phương, giúp các em có thêm sự hiểu biết bổ trợ cho việc tư duy sáng tạo. Và đặc biệt các em có cơ hội được chia sẻ sự yêu thích và việc thực hành nghệ thuật với các bạn nhỏ ở địa phương.
“Qua việc tổ chức các chương trình trải nghiệm nghệ thuật thực tế ở Hà Nội và một số tỉnh, thành phố tôi nhận thấy nhu cầu học nghệ thuật của các em rất cao nhưng lại đang quá thiếu các sân chơi sáng tạo. Trẻ em Việt Nam rất thông minh, ham tìm hiểu, ham học hỏi và ham thể nghiệm. Trong các chương trình thực hành tạo hình từ đất nặn, in tranh đồ họa, vẽ tranh, vẽ ứng dụng lên mũ, nón, túi, áo,… cho đến việc thực hành các chất liệu chuyên nghiệp như vẽ sơn dầu, sơn mài, màu nước các em ở mọi lứa tuổi đều tham gia rất đông, rất say sưa và tạo ra nhiều tác phẩm rất hay, rất ấn tượng” - hoạ sĩ Phan Minh Bạch kể lại.
Tháng 3/2025, họa sĩ Phan Minh Bạch tổ chức chương trình thực hành trải nghiệm vẽ sơn mài truyền thống ngay tại không gian triển lãm “Thiên Quang” ở Trung tâm Di tích Văn Miếu Quốc Tử Giám. Ở đây, các bạn tham gia được chính họa sĩ hướng dẫn trực tiếp, bên cạnh tác phẩm nghệ thuật của họa sĩ là điều rất ấn tượng và xúc động đối với các bạn trẻ. Từ các em nhỏ cho đến học sinh trung học, sinh viên và cả người lớn của Việt Nam và Quốc tế sau khi thực hành làm tranh sơn mài truyền thống, họ đã hiểu được những công đoạn, quy trình sáng tác và làm việc để tạo ra một tác phẩm nghệ thuật. Họ đã có ánh nhìn vui vẻ, xúc động và trân quý nghệ sỹ, hiểu giá trị nghệ thuật hơn.
“Những chương trình này có thể gọi là giáo dục thông qua nghệ thuật, nó rất quan trọng. Bởi vì nó tạo ra sự hiểu biết, khả năng thưởng thức, thực hành và sáng tạo trên một chất liệu nghệ thuật cụ thể. Qua đó thúc đẩy mọi người tìm hiểu, học hỏi nhiều ngôn ngữ nghệ thuật khác nữa, nâng cao sự hiểu biết văn hóa, văn nghệ và đời sống sáng tác, lao động sáng tạo của nghệ sĩ.” - hoạ sĩ Phan Minh Bạch tâm sự,
Theo hoạ sĩ Phan Minh Bạch, hiện nay, giáo dục nghệ thuật của Việt Nam đang tập chung và phát triển mạnh ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng, Hải Phòng. Do sự tăng trưởng kinh tế và cơ hội tiếp xúc với các loại hình nghệ thuật ở những nơi đây được nhiều hơn so với các tỉnh, thành khác. Đời sống thu nhập tăng, các bậc phụ huynh mong muốn và sẵn sàng đầu tư cho con em mình học các môn năng khiếu như âm nhạc, mỹ thuật, múa, thể thao… Đây chính là tín hiệu đáng mừng trong thời kỳ hội nhập phát triển kinh tế xã hội và văn hóa. Các trung tâm đào tạo năng khiếu cho học sinh từ mầm non đến sinh viên và các bạn trẻ được mở ra rất nhiều, hoạt động rất sôi nổi và tích cực góp phần nâng cao nhận thức thẩm mỹ, cảm nhận cái đẹp, yêu cái đẹp, trân trọng giá trị văn hóa, di sản.
“Tuy nhiên ở nhiều tỉnh, thành phố khác vẫn đang còn ít các trung tâm giáo dục năng khiếu kiểu này. Cũng chính vì vậy, những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật như chúng tôi rất mong muốn việc phổ cập giáo dục nghệ thuật ở mọi miền đất nước được hiệu quả” - hoạ sĩ Phan Minh Bạch nói.
Luôn tâm niệm làm nghệ thuật là làm văn hóa, giáo dục nghệ thuật là giáo dục văn hóa. Vì vậy, hoạ sĩ Phan Minh Bạch mong muốn qua hoạt động sáng tác và giáo dục nghệ thuật sẽ giúp cho trẻ em có một tinh thần sống tích cực, vui tươi, tự tin và sống có đạo đức, biết yêu thương con người, động vật và thiên nhiên, biết trân quý môi trường nơi các con đang sống, nơi các con đến, biết gìn giữ môi trường xanh, sạch, đẹp. Và đặc biệt biết chia sẻ với các bạn cùng trang lứa không phân biệt vùng miền về những điều tốt đẹp.
“Qua những hoạt động giáo dục nghệ thuật, tôi mong muốn giúp trẻ em biết cảm, biết yêu, biết thẩm thấu và biết chia sẻ được cái đẹp từ cảnh vật thiên nhiên đến con người sống xung quanh, biết yêu quý, trân trọng, gìn giữ những di sản văn hóa, nghệ thuật mà cha ông đã để lại. Đặc biệt qua việc thực hành quan sát, tư suy và sáng tạo nghệ thuật giúp trẻ em tự tin với chính bản thân mình, xây dựng một tâm hồn đẹp, có thái độ sống tích cực và mạnh dạn biểu đạt bản thân” - hoạ sĩ Phan Minh Bạch chia sẻ.
.jpg "Nghệ thuật truyền thống phải tự làm mới mình")