Hoàn thiện cơ sở pháp lý để nâng cao chất lượng đại biểu Quốc hội và HĐND

Cụ thể, Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi tiết hướng dẫn việc tổ chức hội nghị cử tri; việc giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ở thôn, Tổ dân phố; việc hiệp thương giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND trong bầu cử bổ sung; Nghị quyết liên tịch hướng dẫn quy trình hiệp thương giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.

Phó Chủ tịch Hoàng Công Thủy nhấn mạnh, để chuẩn bị cho cuộc bầu cử quan trọng sắp tới, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam được giao xây dựng hai văn bản quy phạm pháp luật có ý nghĩa đặc biệt. Đây là những văn bản hướng dẫn “xương sống”, đặt nền móng để triển khai đúng pháp luật, đồng bộ, thống nhất, bảo đảm dân chủ và minh bạch trong toàn bộ quy trình bầu cử.

Theo đó, Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi tiết việc tổ chức hội nghị cử tri; việc giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ở thôn, tổ dân phố; việc hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, lập danh sách trong các cuộc bầu cử bổ sung (thay thế Nghị quyết số 1186), tập trung vào ba vấn đề: Tổ chức hội nghị cử tri, quy định chi tiết việc lấy ý kiến nơi cư trú, nơi công tác; giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND cấp xã ở thôn, tổ dân phố; hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội và HĐND trong bầu cử bổ sung.

Dự thảo Nghị quyết liên tịch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam hướng dẫn quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 – 2031 (thay thế Nghị quyết liên tịch số 09) gồm 6 chương, 29 điều, hướng dẫn đầy đủ quy trình hiệp thương 3 vòng; tổ chức hội nghị lấy ý kiến, tín nhiệm của cử tri; quy định trách nhiệm của cơ quan, đơn vị giới thiệu người ứng cử; cùng các điều khoản thi hành

Cả hai dự thảo đều được xây dựng trên cơ sở rà soát khó khăn, vướng mắc từ các nhiệm kỳ trước; đồng thời kế thừa, bổ sung để phù hợp với yêu cầu thực tiễn, nhất là trong bối cảnh chính quyền địa phương hai cấp và những thay đổi lớn trong tổ chức.

Tại hội nghị, các ý kiến góp ý đã tập trung vào những nhóm vấn đề then chốt. Đối với Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các ý kiến đều nhấn mạnh cần xác định rõ thẩm quyền triệu tập và chủ trì hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi công tác, bảo đảm phù hợp với Luật Bầu cử (sửa đổi) và Luật Tổ chức Quốc hội.

Về hình thức tổ chức hội nghị cử tri, nhất là trong tình huống bất khả kháng như dịch bệnh, thiên tai, có thể áp dụng hình thức trực tuyến hoặc kết hợp không?

Cùng với đó là số lượng cử tri tối thiểu tham dự hội nghị phải vừa bảo đảm tính đại diện, vừa phù hợp điều kiện cơ sở vật chất ở khu dân cư, nhất là những địa bàn sáp nhập quy mô dân cư lớn.

Đối với Nghị quyết liên tịch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, các ý kiến tập trung vào việc điều chỉnh mốc thời gian hiệp thương, giới thiệu ứng cử viên, bảo đảm đồng bộ với Luật Bầu cử, phù hợp với ngày bầu cử đã được ấn định là 15/3/2026; thành phần họp giới thiệu ứng cử viên của các cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Các đại biểu đóng góp nhiều ý kiến, trong đó tập trung vào các quy định nhằm nâng cao, đổi mới chất lượng đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp trong thời gian tới, phục vụ mục tiêu hướng tới kỷ nguyên phồn vinh, hạnh phúc của đất nước.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam Hoàng Công Thủy đánh giá cao tinh thần làm việc trách nhiệm, thẳng thắn và giàu kinh nghiệm thực tiễn của các đại biểu. Ban Thường trực UBTƯ MTTQ Việt Nam sẽ chỉ đạo Tổ biên tập nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam xem xét ban hành.

Điều quan trọng nhất là hai nghị quyết phải vừa cụ thể, chi tiết, dễ áp dụng, vừa bảo đảm nguyên tắc dân chủ, khách quan, đúng pháp luật, từ đó nâng cao chất lượng đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp, góp phần vào thành công của cuộc bầu cử.

Ông Hoàng Công Thủy đề nghị, Tổ biên tập xây dựng 2 dự thảo Nghị quyết rà soát kỹ lưỡng các văn bản, nghiên cứu, tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý tại hội nghị để hoàn thiện các dự thảo Nghị quyết, bảo đảm hướng dẫn cụ thể, đầy đủ các bước trong quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử, bảo đảm việc hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử được khách quan, dân chủ, đúng pháp luật và bảo đảm chất lượng của đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND; Hướng dẫn cụ thể, đầy đủ các quy định về việc tổ chức hội nghị cử tri; giới thiệu người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã ở thôn, tổ dân phố; hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu, lập danh sách người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân trong bầu cử bổ sung của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, bảo đảm Luật được thi hành thống nhất, đồng bộ, hiệu quả.