Hoạt động dầu khí gia tăng tác động tới mục tiêu khí hậu

Theo báo cáo từ Global Energy Monitor - một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại San Francisco (Mỹ), các nhà sản xuất nhiên liệu hóa thạch trên thế giới đang trên đà tăng gần gấp 4 lần lượng dầu và khí đốt được khai thác từ các dự án mới được phê duyệt vào cuối thập kỷ này, với việc Mỹ dẫn đầu trong một loạt hoạt động có nguy cơ phá vỡ các mục tiêu khí hậu đã đạt thỏa thuận.

Trước đó, năm 2021, Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) đã tuyên bố rằng, sẽ không có cơ sở hạ tầng dầu khí mới nếu hành tinh này muốn tránh tăng nhiệt độ toàn cầu lên tới 1,5 độ C, cao hơn thời kỳ tiền công nghiệp. Các nhà khoa học cảnh báo, việc vi phạm ngưỡng nóng lên này được các chính phủ đồng ý trong thỏa thuận khí hậu Paris, sẽ chứng kiến những tác động ngày càng tồi tệ hơn như sóng nhiệt, lũ lụt, hạn hán, băng tan…

Nhưng bất chấp tuyên bố của IEA, các quốc gia và các công ty nhiên liệu hóa thạch lớn vẫn tiến lên phía trước với vô số hoạt động dầu khí mới. Theo báo cáo của Global Energy Monitor, một lượng tương đương ít nhất 20 tỷ thùng dầu và khí đốt mới đã được phát hiện để khoan trong tương lai kể từ thời điểm này.

Năm ngoái, ít nhất 20 mỏ dầu khí đã sẵn sàng và được phê duyệt để khai thác sau khi được phát hiện, xử lý loại bỏ 8 tỷ thùng dầu tương đương. Báo cáo cũng cho thấy, vào cuối thập kỷ này, ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch đặt mục tiêu xử lý gần gấp 4 lần số lượng này, tương đương 31 tỷ thùng dầu, trên 64 mỏ dầu và khí đốt mới.

Theo báo cáo này, Mỹ - quốc gia sản xuất nhiều dầu thô hơn bất kỳ quốc gia nào từng sản xuất trong 6 năm liên tiếp vừa qua dẫn đầu về các dự án dầu khí mới vào năm 2022 và 2023. Guyana đứng thứ hai, với các quốc gia ở châu Mỹ chiếm 40% tổng lượng dầu mới bị trừng phạt trong hai năm qua.

Việc không thể làm chậm lại dù chỉ một chút việc săn tìm dầu và khí đốt mới có nguy cơ giáng một đòn chí mạng vào hy vọng vốn đã mong manh về mục tiêu duy trì nhiệt độ của thế giới dưới 1,5 độ C, giới hạn mà các nhà khoa học dự báo sẽ bị vượt qua trong vòng một thập kỷ.

Nó xảy ra khi các công ty dầu khí lớn bỏ lỡ hoặc hạ thấp các mục tiêu của chính họ nhằm cắt giảm lượng khí thải làm nóng hành tinh. Tại một hội nghị công nghiệp gần đây ở Texas (Mỹ), ông chủ của Saudi Aramco - công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới cho biết, chúng ta nên “từ bỏ ảo tưởng” về việc loại bỏ dần dầu khí.

Ông Scott Zimmerman - Giám đốc dự án của công ty theo dõi khai thác dầu khí toàn cầu tại Global Energy Monitor cho biết: “Bất chấp những cảnh báo liên tục và rõ ràng rằng, không có mỏ dầu khí mới nào giúp đáp ứng mục tiêu nhiệt độ là 1,5 độ C, ngành dầu khí vẫn tiếp tục khám phá và phê duyệt các dự án mới. Nó cho thấy sự thiếu cam kết của phía cung đối với các mục tiêu về khí hậu”.

Việc vận hành cơ sở hạ tầng dầu khí sẽ đủ để đẩy nhiệt độ thế giới vượt quá ngưỡng 1,5 độ C và các hoạt động bổ sung được lên kế hoạch sẽ chỉ làm tăng thêm nhiệt độ toàn cầu. Theo Global Energy Monitor, kể từ báo cáo của IEA năm 2021, tổng cộng có 45 dự án đã bị xử lý hoàn toàn, với 16 tỷ thùng dầu tương đương, gần như chắc chắn là số lượng phát thải thấp hơn vì nó không bao gồm hoạt động khai thác độc đáo, chẳng hạn như fracking (thủy lực cắt phá, kỹ thuật khai thác mỏ bằng cách dùng áp suất chất lỏng để làm nứt các tầng đá trong lòng đất).

Trong khi Mỹ duy trì vị thế dẫn đầu về dầu khí với nhiều mỏ mới được phát hiện, các khu vực mới trên thế giới hiện đang được các nhà sản xuất nhiên liệu hóa thạch tập trung vào sản xuất, trong đó, Nam Mỹ và châu Phi trở thành điểm nóng cho các dự án trong tương lai.

Trong số 22 quốc gia có phát hiện dầu khí đáng kể trong 2 năm qua, 4 quốc gia gồm: Síp, Guyana, Namibia và Zimbabwe chiếm hơn 1/3 số lượng phát hiện, mặc dù cho đến gần đây họ mới khai thác được rất ít hoặc không khai thác được dầu khí. Mỏ khí đốt Shahini ở Iran được cho là chứa 623 tỷ m3 khí đốt, là phát hiện lớn nhất trong 2 năm qua, tiếp theo là dự án Venus của TotalEnergies ở Namibia. Dự án Kodiak ở Alaska do Pantheon Resources giám sát là mỏ dầu khí mới có tiềm năng lớn thứ ba.

Ông Zimmerman cho biết: “Các nhà sản xuất dầu khí đã đưa ra đủ loại lý do để tiếp tục khám phá và phát triển các mỏ mới, nhưng không có lý do nào trong số này đứng vững được. Trong khi đó khoa học đã chỉ rõ rằng, trừ khi các mỏ dầu khí mới không tiếp tục được khai thác, nếu không hành tinh sẽ vượt quá khả năng chịu đựng”.

“

Westwood Energy - một công ty tư vấn và nghiên cứu thị trường năng lượng đóng trụ sở ở thủ đô London (Vương quốc Anh) dự báo, hoạt động khoan thăm dò dầu khí diễn ra ít hơn, phát hiện trữ lượng nhỏ hơn và tỷ lệ thành công thấp hơn so với năm 2023, song nhu cầu thăm dò vẫn không thuyên giảm trong năm 2024. Mối liên hệ giữa giá dầu và hoạt động khoan thăm dò dầu khí đã tồn tại trong nhiều năm cuối cùng có thể đã bị phá vỡ khi mà các công ty dầu khí cân bằng tham vọng thăm dò của mình với tốc độ chuyển đổi năng lượng.