Hỏi đáp về Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

1. Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 được Quốc hội ban hành vào ngày, tháng, năm nào?

- Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 9/6/2015.

2. Tại sao phải sửa đổi Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 1999 để ban hành Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015?

Trước yêu cầu phát huy hơn nữa sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, nâng cao vai trò, trách nhiệm và hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam theo tinh thần các Văn kiện Đại hội X, XI của Đảng và các quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Hiến pháp năm 2013, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 1999 đã bộc lộ một số hạn chế, cần được sửa đổi, bổ sung để ban hành mới Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 (sau đây gọi là Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam), cụ thể như sau:

1. Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 1999 là đạo luật đầu tiên quy định về tổ chức và hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, mới dừng ở quy định những nguyên tắc chính trị - pháp lý chung, thiếu các quy định cụ thể và tính quy phạm chưa cao. Luật chưa có những cơ chế pháp lý cụ thể để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện đầy đủ các quyền và trách nhiệm cũng như chưa làm rõ mối quan hệ giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với các thiết chế khác trong hệ thống chính trị, với nhân dân.

2. Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 1999 được xây dựng trong giai đoạn đầu của thời kỳ đổi mới. Từ đó đến nay, nhận thức và lý luận về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã có những bước phát triển mới quan trọng. Trước tình hình mới và những chủ trương mới của Đảng, yêu cầu Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần sớm được sửa đổi.

3. Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội Khóa XIII thông qua năm 2013 có nhiều quy định liên quan đến trách nhiệm, quyền hạn và nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Trong đó, có những quy định mới rất quan trọng như: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân… Vì vậy, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cần phải bổ sung và cụ thể hóa những quy định này của Hiến pháp năm 2013.

4. Trách nhiệm, quyền hạn của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam không chỉ được quy định trong Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 1999 mà còn quy định trong nhiều văn bản pháp luật khác, vì vậy không tập trung và thiếu tính hệ thống. Đồng thời, nhiều quy định về trách nhiệm, quyền hạn của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong các luật chuyên ngành được ban hành sau khi có Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 1999 đã vượt ra khỏi khuôn khổ của Luật. Vì vậy, cần thiết phải hệ thống hóa và pháp điển hóa những quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam mới để khắc phục những hạn chế nêu trên của hệ thống pháp luật về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

5. Do những hạn chế của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 1999, một số quy định đến nay vẫn chưa được triển khai thực hiện một cách đồng bộ; việc đa dạng hóa các hình thức tập hợp nhân dân, đổi mới phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chưa theo kịp yêu cầu xây dựng, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong tình hình hiện nay; sự phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với cơ quan nhà nước vẫn còn hạn chế; hoạt động giám sát của Mặt trận chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn; thiếu các cơ chế bảo đảm cho việc thực hiện giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận đạt hiệu quả cao…

Ban DC-PL
UBTƯ MTTQ Việt Nam