Với vai trò là cơ quan tham gia tố tụng, hiện nay Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đang xây dựng và xin ý kiến về Dự thảo văn bản hướng dẫn tiếp nhận, xử lý thông tin; hồ sơ, quy trình kiến nghị khởi tố theo Điều 214, 215, 216 của Bộ luật Hình sự nhằm hướng dẫn BHXH các địa phương triển khai thực hiện quy trình tiếp nhận hồ sơ, thủ tục đề nghị khởi tố hình sự với những vi phạm về BHXH, BHYT và BH thất nghiệp.
Theo đó, một trong những điểm đáng chú ý của Dự thảo là: BHXH tỉnh/huyện khi tiếp nhận thông tin thực hiện ghi vào sổ đầy đủ thông tin tiếp nhận, kèm tài liệu, chứng cứ đối với mọi hình thức tiếp nhận thông tin; Trường hợp cá nhân, tổ chức trực tiếp đến phản ánh, kiến nghị thì phải lập Biên bản.
Sau khi tiếp nhận thông tin, BHXH cấp tỉnh/huyện giao phòng/bộ phận làm đầu mối thực hiện: Chủ trì, phối hợp với các phòng/bộ phận nghiệp vụ liên quan theo chức năng nhiệm vụ thực hiện phân loại, xử lý thông tin, đối chiếu với hồ sơ, dữ liệu đã giải quyết/chi trả hiện đang quản lý; Lập hồ sơ kiến nghị khởi tố, gửi đến cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng theo hướng dẫn đối với thông tin sau khi tiếp nhận đã rõ về dấu hiệu của tội phạm, đủ căn cứ để kiến nghị khởi tố vụ án hình sự; Tham mưu cho Giám đốc BHXH tỉnh/huyện chủ trì hoặc phối hợp với cơ quan có liên quan thực hiện thanh tra, kiểm tra, xác minh thông tin theo quy định để có kết luận cụ thể về hành vi vi phạm làm căn cứ kiến nghị khởi tố vụ án.
Cũng theo Dự thảo, sau khi phân loại, xử lý thông tin, BHXH cấp tỉnh/huyện xác định mức độ thông tin tiếp nhận làm cơ sở kiến nghị khởi tố theo Điều 214, Điều 215, Điều 216 Bộ luật Hình sự. Đối với thông tin về tội phạm theo Điều 214 Bộ luật Hình sự, hành vi phạm tội xác định là chiếm đoạt tiền BHXH, BHTN từ 10 triệu đồng trở lên hoặc gây thiệt hại từ 20 triệu đồng trở lên; Đối với thông tin về tội phạm theo Điều 215 Bộ luật Hình sự, hành vi phạm tội xác định là chiếm đoạt tiền BHYT từ 10 triệu đồng trở lên hoặc gây thiệt hại từ 20 triệu đồng trở lên; Đối với thông tin về tội phạm theo Điều 216 Bộ luật Hình sự, hành vi phạm tội xác định là trốn đóng (không đóng hoặc không đóng đầy đủ) BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động từ 06 tháng trở lên và đã bị xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) trong các trường hợp số tiền trốn đóng từ 50 triệu đồng trở lên hoặc số người trốn đóng bảo hiểm tương ứng từ 10 người trở lên; Mức độ thông tin tiếp nhận làm căn cứ kiến nghị khởi tố đối với một số trường hợp cụ thể theo Điều 214, Điều 215 Bộ luật Hình sự.
Văn bản cũng hướng dẫn cơ quan BHXH cấp tỉnh/huyện lập hồ sơ kiến nghị khởi tố về Tội gian lận BHXH; Tội gian lận BHYT; Tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN gồm các giấy tờ, tài liệu, chứng cứ liên quan có thể là bản chính hoặc bản sao hợp pháp (sao lục, sao y bản chính…) hoặc bản chuyển đổi từ tài liệu, dữ liệu điện tử đảm bảo tính pháp lý theo quy định.
Sau khi lập hồ sơ kiến nghị khởi tố theo hướng dẫn, BHXH tỉnh/huyện thực hiện gửi hồ sơ kiến nghị khởi tố qua dịch vụ bưu chính hoặc gửi trực tiếp đến một trong hai cơ quan có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết kiến nghị khởi tố theo quy định tại Điều 6 Thông tư số 01/2017/ Thông tư Liên bộ: Cơ quan điều tra cấp tỉnh/huyện; Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh/huyện.
BHXH cấp tỉnh/huyện thực hiện: Nhận Thông báo kết quả tiếp nhận kiến nghị khởi tố bằng văn bản do cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận chuyển đến theo thời hạn quy định tại Khoản 1 Điều 14 Thông tư số 01/2017/ Thông tư liên bộ kể từ ngày tiếp nhận kiến nghị khởi tố; Nhận 01 bản Giấy biên nhận trong trường hợp trực tiếp đến kiến nghị khởi tố bằng văn bản. Nhận Thông báo kết quả giải quyết vụ việc do cơ quan có thẩm quyền giải quyết chuyển đến theo thời hạn quy định tại Khoản 3 Điều 14 Thông tư số 01/2017 liên bộ kể từ ngày kết thúc việc giải quyết kiến nghị khởi tố.