Hướng mở xuất khẩu gạo

Theo Bộ Công thương, doanh nghiệp (DN) xuất khẩu gạo cần tận dụng lợi thế cạnh tranh để củng cố vị thế và khai thác hiệu quả các thị trường gần, thị trường truyền thống, trọng điểm có nhu cầu nhập khẩu gạo phù hợp với các điều kiện sản xuất.

Tính đến thời điểm hiện nay, gạo Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất vẫn là thị trường Trung Quốc, chiếm 38% tổng sản lượng và tổng kim ngạch xuất khẩu.

Theo đánh giá của các DN xuất khẩu, tại thị trường Trung Quốc, phân khúc gạo trắng cấp thấp DN Việt rất khó cạnh tranh giá với các nước khác.

Trong khi đó, các loại gạo thơm và nhất là gạo nếp lại được thị trường này rất ưa chuộng. DN xuất khẩu cần tận dụng những lợi thế này cũng như sự hỗ trợ từ Chính phủ trong đối thoại thương mại và ký kết các hiệp định thương mại với Trung Quốc để tăng hạn ngạch xuất khẩu gạo vào thị trường này.

Liên quan đến thị trường Trung Quốc, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT - Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Intimex - cho rằng, Việt Nam đang độc quyền cung cấp gạo nếp cho Trung Quốc và thương nhân nước này cần gạo nếp của Việt Nam.

Năm 2016 Việt Nam xuất 1,3 triệu tấn gạo nếp vào Trung Quốc và thương nhân nước này hoàn toàn có khả năng mua của Việt Nam 2 triệu tấn gạo nếp/năm để dùng làm nguyên liệu cho các mặt hàng chế biến mà nước này có thế mạnh.

Đáng chú ý, mặt hàng gạo nếp không bị điều tiết bởi hạn ngạch (quota), thương nhân có thể nhập theo nhu cầu, chỉ cần đóng thuế theo quy định.

Trong khi đó, đối với gạo, kể cả khi thị trường Trung Quốc có nhu cầu mà không có hạn ngạch thì cũng không thể nhập khẩu.

Theo phân tích của Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), nhu cầu thế giới đối với mặt hàng nếp khá ổn định và Việt Nam, Thái Lan là 2 nước xuất khẩu nếp chính trên thế giới.

Liên kết xuất khẩu gạo

Bộ Công thương cho rằng, đối với thị trường Trung Quốc cần thúc đẩy quan hệ thương mại gạo theo hướng ổn định, bền vững, hiệu quả đưa sản phẩm gạo có chất lượng, thương hiệu, giá trị cao vào kênh phân phối chính thức, trực tiếp. Đồng thời, củng cố, duy trì thị phần gạo Việt Nam trong cơ cấu nhập khẩu gạo của Trung Quốc ở mức cao.

Mặc dù được đánh giá khá cao, thế nhưng trên thực tế DN xuất khẩu gạo cũng gặp không ít khó khăn ở thị trường này.

Đại diện Tập đoàn Lộc Trời cho hay, DN này đang gặp tình thế, đi kèm một DN Trung Quốc có 2 - 3 người làm môi giới ở Việt Nam nên họ nắm kỹ thông tin ta có gạo gì, chất lượng sao, ở kho nào. Vì thế, trong các đàm phán hợp đồng DN Việt luôn chịu thiệt về giá với thương nhân Trung Quốc.

Phân tích cụ thể, ông Nguyễn Tiến Dũng – Tập đoàn Lộc Trời cho biết, DN Trung Quốc mua gạo Việt rồi pha trộn với nhau thành 1 loại khác bán ra nên họ đưa ra yêu cầu giá rẻ, chất lượng cao, mẫu đẹp, độ ẩm thấp.

Vì vậy, muốn phát triển thị trường này phải xoay chuyển tình thế, tính toán lại bài toán giống, thị trường họ cần gì, làm sao để đưa vào họ không thể pha trộn mà dùng đúng sản phẩm gạo Việt.

“Bài học mà Tập đoàn Lộc trời hướng tới, muốn phát triển thương hiệu và đặt chân vào thị trường Trung Quốc thì nên liên doanh, liên kết với DN Trung Quốc.Từ liên doanh, liên kết nắm bắt nhu cầu của người tiêu dùng Trung Quốc thích loại gạo gì rồi về triển khai sản xuất tại trên cánh đồng lớn. Chúng tôi sẽ đi tiếp giai đoạn 2 là thành lập công ty liên doanh liên kết với người Trung Quốc để đưa gạo vào trực tiếp thị trường này”, ông Dũng tiết lộ.

Đồng quan điểm, ông Lê Xuân Vinh - đại diện Tổng công ty Lương thực miền Bắc (Vinafood 1) nói, Vinafood 1 tham gia xuất khẩu vào Trung Quốc từ năm 2010 và nhận thấy Trung Quốc yêu cầu rất cao về chất lượng, giá cả.

Vì thế 22 DN đã được cấp phép xuất khẩu vào Trung Quốc cần ngồi lại với nhau để đưa ra một mức chất lượng chung, giá chung, tạo sức mạnh chung mà phát triển lâu dài.