Chính quyền Mỹ và Iraq hôm 22/6 cho hay tổ chức phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã phá hủy một nhà thờ Hồi giáo lịch sử 800 năm tuổi tại thành phố Mosul, Iraq, vốn được xem là trái tim hệ tư tưởng của tổ chức khủng bố này và là nơi khai sinh của cái gọi là “Nhà nước Caliphate” của chúng.
Nhà thờ hơn 800 tuổi bị phiến quân phá hủy.
Phiến quân IS, thông qua hãng truyền thông của chúng, đã nói rằng chính các phi cơ chiến đấu của Mỹ đã phá hủy nhà thờ Hồi giáo al-Nuri và tòa tháp biểu tượng Hadba cạnh đó. Về phần mình, giới chức Mỹ đã nói rằng tuyên bố mà IS đưa ra là “1.000% sai sự thực”.
Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi cho hay hành động phá hủy nhà thờ Hồi giáo nói trên được xem như “lời tuyên bố chính thức về thất bại của chúng”.
Các tướng lĩnh quân đội nước này cho hay nhóm phiến quân trên đã phá hủy nhà thờ này sau khi binh sỹ của họ khép chặt vòng vây.
Không nói quá khi cho rằng nhà thờ Hồi giáo vừa bị phá hủy được coi là một biểu tưởng ở Mosul, bởi nó từng chứng kiến các cuộc đụng độ ác liệt giữa các tay súng của IS và lực lượng liên minh do Mỹ dẫn đầu muốn tái chiếm thành phố lớn thứ hai ở Iraq này.
Trong suốt nhiều năm liền, lá cờ hai màu đen trắng của IS đã tung bay trên nóc của tòa tháp cạnh nhà thờ đã có 800 năm tuổi. Giờ đây, khu vực này chỉ còn là đống tàn tích.
Vào ngày 4/7/2014, thủ lĩnh của IS, Abu Bakr al-Baghdadi, đã tổ chức một buổi cầu nguyện ở nhà thờ này. Mang một chiếc áo trùm cùng mũ trùm đen, kẻ này đã tuyên bố thành lập cái gọi là “Nhà nước Caliphate” và kêu gọi những tín đồ Hồi giáo dòng Sunni tổ chức một cuộc thánh chiến.
Đó là lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng mà người ta nhìn thấy thủ lĩnh của nhóm khủng bố đáng sợ nhất thế giới xuất hiện trước công chúng.
Vị giáo sỹ của nhà thờ Hồi giáo này đã bị hành quyết chỉ trước đó một tháng vì đã từ chối gia nhập hàng ngũ IS, theo báo cáo của LHQ.
Lời kêu gọi mà al-Baghdadi đưa ra sau đó đã góp phần khiến cho khu vực biên giới giữa Syria và Iraq sụp đổ, đồng thời thu hút được một số lượng lớn chiến binh nước ngoài đến gia nhập tổ chức.
Nhà thờ Hồi giáo al-Nuri cùng tòa tháp Hadba đã in dấu ấn lên tâm trí các lực lượng quân sự của chính phủ Iraq, họ coi việc tái chiếm được nhà thờ này như một chiến thắng mang tính chất biểu tượng rất cao.
Cảnh sát liên bang Iraq hồi đầu năm nay nói rằng họ rất mong được đến cầu nguyện ở nhà thờ al-Nuri, nhưng cuộc chiến vẫn đang tiếp diễn.
Giới chức Mỹ và liên quân đã quan sát nhà thờ này trong nhiều ngày qua và từng thấy các tay súng của IS đang cùng nhiều khối thuốc nổ tại đó. Quân đội Iraq thì nói rằng “những kẻ khủng bố của IS” đã cho nổ tung nhà thờ này khi lực lượng binh sỹ của họ đang ập tới.
Tình hình bên trong thành phố Mosul thời gian qua được cho là tuyệt vọng. Khi IS ngày càng bị dồn vào một vùng lãnh thổ nhỏ bé hơn - một số khu dân cư ở khu vực phố cổ Mosul - càng có thêm thường dân bị chúng bắt giữ làm con tin, trong khi không có lương thực để duy trì sự sống. Nhiều thường dân cho hay các tay súng IS còn thảm sát dân chúng khi họ cố gắng tháo chạy khỏi thành phố này.
Theo ước tính của LHQ, hiện có khoảng 100.000 thường dân vẫn bị mắc kẹt trên chiến trường Mosul. Trung tướng Abdul Ghani al-Assadi, chỉ huy lực lượng chống khủng bố Iraq, khẳng định: “Chúng tôi không còn muốn đẩy chúng khỏi thành phố, chúng tôi sẽ tiêu diệt tất cả bọn chúng trong những ngày tới”.
Giới chức quân đội Mỹ thì thể hiện sự đáng tiếc khi một công trình Hồi giáo cổ xưa bị phá hủy.
“Khi các lực lượng an ninh Iraq khép chặt vòng vây quanh nhà thờ al-Nuri, IS đã phá hủy một trong những di sản quý giá nhất của Mosul nói riêng và cả Iraq nói chung” - Thiếu tướng Joseph Martin, nói.
Trung tướng Stephen Townsend, tướng lĩnh quân sự cấp cao nhất của Mỹ chỉ huy cuộc chiến chống IS ở Syria và Iraq, nói rằng: “Tôi mới tới Mosul vào chiều hôm thứ Tư và đến gần đủ để nhìn thấy nhà thờ Hồi giáo nọ cùng tòa tháp nghiêng của nó. Tôi không biết rằng đó là lần cuối được trông thấy nó. Đây là một ví dụ khác cho thấy sự hung bạo, vô cảm của IS và nó không được tồn tại trên thế giới này”.
Trước đây, IS từng liên tiếp phá hủy các khu vực di sản văn hóa được bảo tồn ở Iraq và Syria. Hồi tháng 3-2015, chúng đã phá hủy thành phố cổ của đế chế Assyrian ở Nimrud và cũng trong đầu năm đó đã phá hủy nhiều bức tượng đá cổ bên ngoài Bảo tàng Mosul.
Vào tháng 7/2014, những kẻ cực đoan này còn phá hủy khu vực được cho là lăng mộ của Thánh Jonah. Cùng năm đó, IS đã phá hủy một phần của nhà hát tròn thời La Mã ở thành phố cổ Palmyra của Syria cùng các khu vực khảo cổ xung quanh. Trong năm 2015, Bộ Du lịch Iraq cũng nói rằng họ nhận được nhiều báo cáo nói rằng thủ phủ Khorsabad của đế chế Assyrian đã bị IS phá hủy.