Khả năng tấn công khủng bố đơn độc ở Đông Nam Á gia tăng

Hiện trường vụ tấn công khủng bố đầu tiên mà IS thực hiện ở Malaysia. (Nguồn: StraitTimes).

Một nhân tố chính gây rủi ro chính là việc IS đang thất trận ở Syria và Iraq, khiến cho một số chiến binh xuất thân từ Đông Nam Á trở về nước. Cùng lúc, những kẻ cực đoan có ý định tới Trung Đông để chiến đấu dưới lá cờ IS nhận thấy rằng khó có thể làm vậy, buộc chúng phải tìm cách thực hiện các vụ tấn công trong nước.

“Hiện rất khó để những kẻ ủng hộ IS tới Syria. Chúng ta đang phải chứng kiến thêm các vụ tấn công đơn độc khi IS kêu gọi những kẻ này thực hiện tấn công khủng bố trong nước nếu không thể đến Syria” - ông Ayob Khan Mydin Pitchay, giám đốc cơ quan chống khủng bố của Malaysia nói với hãng tin CNA.

Thời gian gần đây cũng xảy ra nhiều vụ tấn công khủng bố đơn độc ở châu Âu và Mỹ. Gần đây nhất là 4 người thiệt mạng tại London (Anh) khi kẻ tấn công Khalid Masood, người từng bị các cơ quan an ninh điều tra, đâm xe vào khách bộ hành trên cầu Westminster và dùng dao đâm 1 sỹ quan cảnh sát. Hôm thứ Sáu tuần trước, 4 người thiệt mạng tại Stockholm khi một người đàn ông lái xe tải đâm vào đám đông trên khu phố thương mại sầm uất.

Ở khu vực Đông Nam Á cũng đã xảy ra những vụ tấn công mang tính chất tương tự.

Ở Indonesia, một người đàn ông thất nghiệp 21 tuổi đã tấn công 2 sỹ quan cảnh sát tại một trạm gác ở Tangerang bằng dao và bom ống hồi tháng 10 năm ngoái. Trong tháng 8/2016, một cha xứ tại một nhà thờ ở Medan, đảo Sumatra, cũng bị đâm đến chết trong một cuộc tuần hành. Tháng 7/2016, một kẻ đánh bom tấn công vào một đồn cảnh sát ở Solo, Trung Java. Tất cả 3 vụ tấn công đều là các vụ tấn công đơn độc.

Khả năng xảy ra các vụ tấn công tương tự trong tương lai được dự kiến sẽ gia tăng ở khu vực Đông Nam Á, theo ông Ayob.

Hiện có khoảng 57 công dân Malaysia đang ở Syria, trong đó có 17 trẻ em. Tính từ năm 2013 đến nay, có khoảng 294 nghi phạm IS đã bị chính quyền nước này bắt giữ, trong đó có 15 chiến binh và 4 cảnh sát bị cáo buộc câu kết với khủng bố. Trong số trên, 132 người đã bị kết án tại tòa.

Chiến thuật thô sơ

Thách thức đối với cơ quan an ninh trong khu vực chính là các vụ tấn công kiểu này thường có tính chất tự phát trong khi ít được lên kế hoạch cẩn thận, chuyên gia chống khủng bố Kumar Ramakrishna, thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế Singapore, nhận định.

“Những kẻ tấn công đơn độc thường dễ "qua mặt" các cơ quan an ninh, trong khi cũng dính líu tới ít đồng phạm” - ông Kumar cho hay - “Các vụ tấn công kiểu này rất khó phát hiện, nên các quốc gia có vấn đề về chủ nghĩa Hồi giáo cực đoan đều có thể bị ảnh hưởng”.

Một vấn đề khác đối với các cơ quan an ninh chính là một chi nhánh của IS ở Đông Nam Á, Katibah Nusantara, vẫn thường xuyên chiêu mộ binh sỹ trẻ tuổi.

“Katibah Nusantara thường tiếp cận người ở độ tuổi 18-25, có xu hướng làm theo chỉ thị mà không cần hỏi” - ông Ahmad El-Muhammady, một cố vấn thuộc lực lượng cảnh sát Hoàng gia Malaysia, cho hay.

Vị chuyên gia còn lo ngại rằng các tổ chức khủng bố địa phương đang trở nên liều lĩnh hơn, đặc biệt sau khi IS tổ chức vụ tấn công khủng bố đầu tiên trên lãnh thổ Malaysia nhằm vào quán cà phe Modiva ở ngoại ô thủ đô Kuala Lumpur, khiến 8 người bị thương.

Dòng chiến binh đổ về nước

Trong lúc phiến quân IS người Indonesia và Malaysia phần lớn chiến đấu ở Syria, cũng có những tín hiệu cho thấy nhiều kẻ đang tìm cách trở về nước. Nia Kurniati, vợ của một phiến quân IS người Indonesia tên Bahrun Naim, hồi đầu năm đã bị chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ trục xuất về nước.

“Điều này cho thấy IS không còn đủ khả năng bảo vệ gia đình của các chiến binh ở Syria nữa” - ông Nasir Abas, một cựu thủ lĩnh thuộc tổ chức Jermaah Islamiyah từng gây nên vụ đánh bom Bali năm 2002, cho hay - “Đây là tín hiệu cho thấy các thành viên IS đang trở về nước”.

Ông Nasir cũng cảnh báo rằng những thành viên IS về nước có khả năng lớn sẽ thực hiện các vụ tấn công đơn độc.

“IS từng kêu gọi các chiến binh thực hiện tấn công ở khắp nơi trên thế giới. Chỉ thị này bao gồm thực hiện các vụ tấn công ở đất nước sở tại - nơi mà các chiến binh này trở về” - ông Nasir cho hay.