Khắc phục thiếu hụt nguồn cung lương thực

Ảnh hưởng lớn

Chính phủ Ấn Độ cho biết, họ đang áp đặt lệnh cấm đối với gạo trắng basmati sau khi giá gạo bán lẻ tăng 3% trong một tháng do mưa gió mùa kéo dài gây thiệt hại đáng kể cho mùa màng.

Ấn Độ chiếm hơn 40% sản lượng gạo xuất khẩu của thế giới, vì vậy với việc các nhà xuất khẩu khác có lượng tồn kho thấp, bất kỳ sự cắt giảm nào từ Ấn Độ đều có thể làm tăng giá lương thực vốn đã tăng do xung đột ở Ukraine và thời tiết thất thường.

“Để đảm bảo có đủ gạo trắng basmati ở thị trường Ấn Độ và để giảm giá tăng ở thị trường nội địa, chính phủ Ấn Độ đã sửa đổi chính sách xuất khẩu”- Bộ Lương thực Ấn Độ cho biết. Mức tăng giá bán lẻ là 11,5% trong 12 tháng.

Gạo là lương thực chính của hơn 3 tỷ người. Giá toàn cầu đã lơ lửng ở mức cao nhất trong 11 năm. “Lệnh cấm xuất khẩu đột ngột sẽ rất khó khăn cho người mua, những người không thể thay thế các lô hàng từ bất kỳ quốc gia nào khác” - ông Rao nói.

Lệnh cấm này của Ấn Độ đã thật sự gây tâm lý lo lắng đối với những người tiêu dùng vốn đã quen sử dụng mặt hàng này trong chế độ ăn uống hàng ngày.

Nhiều quốc gia trên thế giới ghi nhận tình trạng các cửa hàng buộc phải điều chỉnh giá sản phẩm và giới hạn lượng gạo cung cấp, trong bối cảnh người dân - chủ yếu là cộng đồng gốc Nam Á - đổ xô đi mua gạo để tích trữ.

Ông Sriram Ramamurthy - Giám đốc cửa hàng Iqbal Halal Foods ở thành phố Toronto (Canada) cho biết, nhu cầu gạo tăng ngay lập tức sau khi Ấn Độ thông báo lệnh cấm xuất khẩu gạo.

Trả lời phỏng vấn kênh CBC News của Canada, ông Ramamurthy cho hay: “Người dân đổ xô đến đây và ngày càng muốn mua nhiều hơn”. Cửa hàng của ông đã thực hiện chính sách giới hạn lượng mua, theo đó mỗi khách hàng chỉ có thể mua 1 bao gạo. Tuy nhiên, "kế sách" đã nhanh chóng bị vô hiệu hóa khi khách hàng dẫn theo nhiều thành viên trong gia đình để có thể mua được lượng gạo tối đa. Thậm chí họ thuyết phục cả những khách hàng khác mua hộ gạo cho mình.

Không chỉ có Iqbal Halal Foods, nhiều cửa hàng khác phục vụ cộng đồng người Nam Á tại Canada, Mỹ, Australia... cũng báo cáo tình trạng tương tự. Nhiều đoạn ghi hình lan truyền trên mạng xã hội cho thấy nhu cầu tích trữ gạo của người dân cao chưa từng có, tuy nhiên tính xác thực của những video này hiện chưa được xác minh.

Số liệu thống kê cho thấy, giá gạo tẻ thường tại Ấn Độ đã tăng gần 10% trong tháng 7 này. Nếu như vào tháng 9 năm ngoái, 1 tấn gạo tẻ thường ở Ấn Độ có giá khoảng 330 USD, thì hiện tại đã lên tới 450 USD.

Những tuần qua, giá gạo trên thị trường châu Á cũng đồng loạt tăng, trong đó có Bangladesh khiến đời sống người dân ngày càng khó khăn, đặc biệt là những người thuộc nhóm thu nhập thấp đến trung bình.

Tăng tốc trồng lúa

Theo Reuters, dữ liệu mới nhất của Bộ Nông nghiệp Ấn Độ cho thấy, nông dân nước này đã gieo trồng 23,7 triệu ha lúa vụ hè cho đến nay, tăng 1,71% so với cùng kỳ năm ngoái, khi những cơn mưa gió mùa quan trọng hồi sinh vào tháng 7 và giúp nông dân đẩy nhanh tiến độ gieo sạ. Việc trồng lúa nhiều hơn ở Ấn Độ sẽ làm giảm bớt lo ngại về tình trạng thiếu hụt nguồn cung lương thực.

Nông dân Ấn Độ trồng hai vụ lúa trong một năm. Vụ Hè Thu chiếm hơn 80% tổng sản lượng trong khi vụ Đông Xuân chủ yếu được trồng ở các bang miền Trung và miền Nam. Tây Bengal, Uttar Pradesh, Andhra Pradesh, Punjab, Odisha và Chattisgarh là những vựa lúa gạo chính của Ấn Độ.

Những cơn mưa mùa hè rất quan trọng vì gần một nửa diện tích đất nông nghiệp của Ấn Độ thiếu nước tưới. Trong tháng 6 vừa qua, Ấn Độ thiếu hụt 10% lượng mưa trung bình, nhưng ở một số bang, lượng mưa thiếu hụt lên tới 60% mức trung bình. Cục Khí tượng Ấn Độ xác định, lượng mưa trung bình trong 50 năm nằm trong khoảng từ 96% đến 104% là 87 cm cho mùa 4 tháng.

Cơ quan thời tiết của Ấn Độ đã dự báo, lượng mưa trung bình trong tháng 7 rất quan trọng dù có khả năng xuất hiện kiểu thời tiết El Nino, nhưng nó chiếm phần lớn lượng mưa trong mùa gió mùa kéo dài 4 tháng. Năm nay, các cơn mưa gió mùa đến muộn hơn và lượng mưa thấp hơn ở một số bang miền Nam, miền Đông và miền Trung, cản trở việc gieo trồng vụ Hè Thu ngay cả khi mưa gió mùa đã bao phủ toàn bộ đất nước trước đó gần một tuần.

Một số khu vực của Ấn Độ, bao gồm các bang vựa lúa mì như Punjab và Haryana, đã hứng chịu những trận mưa xối xả vào tháng 7, gây ra lũ lụt. Tuy nhiên, phần lớn các vùng của Ấn Độ vẫn đang chịu cảnh khô hạn.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh vẫn chưa biết lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ sẽ kéo dài bao lâu, các quốc gia phụ thuộc vào nguồn cung gạo Ấn Độ cần theo dõi chặt chẽ tình hình biến động giá cả trên thị trường thế giới và tính toán tìm nguồn thay thế để thu mua nhằm đảm bảo an ninh lương thực trong nước.