Khai thông “dòng chảy tri thức” ở xã vùng cao Hồng Thái

Phủ sóng thông tin đến từng thôn bản

Nằm cheo leo trên triền núi, địa hình chia cắt mạnh, xã Hồng Thái là nơi sinh sống của đông đảo đồng bào dân tộc thiểu số. Trong nhiều năm, nhắc đến Hồng Thái là nhắc đến những khó khăn chồng chất: đường sá đi lại gian nan, kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp quy mô nhỏ, còn việc tiếp cận thông tin gặp vô vàn trở ngại. Sóng điện thoại lúc có lúc không, internet gần như xa lạ, khiến người dân chủ yếu tiếp nhận thông tin qua truyền miệng hoặc những bản tin ngắn ngủi từ loa truyền thanh.

Sự thiếu hụt thông tin từng là một rào cản vô hình nhưng dai dẳng. Không ít chủ trương, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, dù đúng và thiết thực, vẫn khó đến được với người dân do khoảng cách địa lý và hạn chế về tiếp cận thông tin. Nhiều hộ dân không nắm rõ chính sách vay vốn, hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi hay các mô hình kinh tế hiệu quả. Việc phát triển sinh kế vì thế thiếu định hướng, mạnh ai nấy làm, thu nhập bấp bênh, đời sống chậm cải thiện.

Những năm gần đây, cùng với việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Hồng Thái xác định giảm nghèo thông tin là một trong những nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa lâu dài. Thay vì chỉ tập trung hỗ trợ vật chất, xã từng bước đầu tư đồng bộ vào hạ tầng viễn thông, truyền thông cơ sở và nâng cao năng lực tiếp cận thông tin cho người dân.

Theo ông Lê Hữu Thành, Phó Chủ tịch UBND xã Hồng Thái cho hay, giảm nghèo thông tin được xác định là một trong những nhiệm vụ then chốt. Xã đã phối hợp với các ngành chức năng triển khai phủ sóng 4G tại các thôn, nâng cấp hệ thống loa truyền thanh, đồng thời tổ chức các buổi tuyên truyền trực tiếp bằng song ngữ để bà con dễ tiếp thu.

Phó Chủ tịch UBND xã Hồng Thái Lê Hữu Thành cũng cho biết, việc đưa thông tin đến đúng đối tượng, đúng nhu cầu đã tạo ra sự thay đổi rõ rệt. Người dân không còn thụ động chờ cán bộ “cầm tay chỉ việc” mà bắt đầu chủ động hỏi, chủ động tìm hiểu thông tin về giống cây trồng mới, kỹ thuật chăn nuôi, thậm chí cả cách quảng bá sản phẩm trên mạng xã hội.

Hiện nay, dù chỉ có 26 thôn, xã Hồng Thái đã lắp đặt hơn 70 cụm loa truyền thanh phủ khắp các khu dân cư. Thông qua các bản tin phát sóng vào buổi sáng và chiều, người dân được cập nhật kịp thời tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh, của xã, các thông báo quan trọng liên quan trực tiếp đến đời sống, sản xuất và an sinh. Với nhiều hộ dân vùng cao, đây vẫn là kênh thông tin gần gũi, dễ tiếp cận và hiệu quả.

Song song với hệ thống truyền thanh, một dấu ấn quan trọng trong công tác giảm nghèo thông tin tại Hồng Thái là việc xây dựng các điểm truy cập internet cộng đồng tại nhà văn hóa thôn. Từ chỗ internet là khái niệm xa xỉ, nay người dân có thể tiếp cận mạng ngay tại bản làng của mình. Những chiếc điện thoại thông minh dần trở thành công cụ học hỏi, kết nối thị trường và mở rộng cơ hội sinh kế.

Theo chị Bàn Thị Mẩy (người dân thôn Khâu Tràng, xã Hồng Thái) cho biết, trước kia trồng Lê chỉ theo kinh nghiệm của ông bà để lại, được mùa thì rớt giá. Giờ chị Mẩy lên mạng xem cách chăm sóc, học cách bán hàng qua điện thoại. Có thương lái dưới xuôi gọi điện đặt mua trước nên yên tâm hơn nhiều.

Tri thức mở lối thoát nghèo bền vững

Không chỉ phục vụ sản xuất, internet còn mở ra cánh cửa mới cho giáo dục và đời sống tinh thần của người dân. Trẻ em được tiếp cận các bài giảng trực tuyến, mở rộng kiến thức ngoài sách giáo khoa. Người lớn cập nhật thông tin về y tế, pháp luật, phòng chống dịch bệnh, thiên tai. Những thông tin từng được coi là “xa xôi” nay đã hiện diện ngay trong từng thôn bản, từng nếp nhà.

Để giảm nghèo thông tin một cách bền vững, Hồng Thái không chỉ đầu tư hạ tầng mà còn đặc biệt chú trọng đào tạo người sử dụng. Các tổ công nghệ số cộng đồng được thành lập tại các thôn, với nòng cốt là đoàn viên thanh niên và cán bộ thôn bản. Họ trở thành những “cầu nối”, trực tiếp hướng dẫn người dân sử dụng điện thoại thông minh, tra cứu thông tin chính sách, tìm hiểu kỹ thuật sản xuất và cảnh báo các hình thức lừa đảo trên không gian mạng.

Các buổi hướng dẫn được tổ chức theo phương châm “cầm tay chỉ việc”, phù hợp với trình độ và nhu cầu thực tế của người dân. Nhờ đó, bà con từng bước hình thành kỹ năng chọn lọc thông tin, biết phân biệt đúng - sai, tránh bị nhiễu loạn trước dòng chảy thông tin đa chiều hiện nay.

Thực tế cho thấy, khi thông tin được “khai thông”, tư duy của người dân cũng dần thay đổi. Nhiều hộ đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, phát triển du lịch cộng đồng gắn với bản sắc văn hóa Dao Tiền, từng bước đưa nông sản địa phương lên các nền tảng số. Giảm nghèo thông tin không tạo ra kết quả tức thì, nhưng lại là nền móng quan trọng cho phát triển lâu dài.

Con đường phía trước của Hồng Thái vẫn còn nhiều thách thức. Tuy nhiên, từ những bước đi bài bản trong công tác giảm nghèo thông tin, xã vùng cao này đang cho thấy một hướng tiếp cận bền vững. Khi tri thức được lan tỏa đến từng thôn bản, khi người dân trở thành chủ thể tiếp cận và sử dụng thông tin, hành trình thoát nghèo sẽ không còn là câu chuyện bị động, mà là lựa chọn chủ động từ chính mỗi người dân nơi đây.